Net op het moment dat er met Carlos Alcaraz een nieuwe tennisgod opstaat, stopt zijn grote voorbeeld Roger Federer na jarenlang gesukkel met zijn knie. Ergens is het symbolisch dat hij stopt net nu The Queen is gestorven. Hij is vierentwintig jaar lang – een eeuwigheid in die blessuregevoelige sport – de ‘koning van het tennis’ geweest die het spelletje speelde zoals niemand ooit hem voordeed en nooit meer zal doen. Het tennis zal hem missen, maar Federer zal wel zijn stempel blijven drukken op de sport. Het merk Federer is immers groter dan ooit.

Miljoenen artikels zijn er geschreven over de tennisgod. De man die hem echter het beste kende, is zijn Zwitserse landgenoot René Stauffer, die Federer letterlijk in zijn hele carrière elke dag volgde, van tiener tot tennisicoon.

Hij schreef er een biografie over ‘Federer’, die een inkijk geeft in de wereld van de meest vermaarde tennisser die er ooit op deze aardbol heeft rondgelopen, en volgens de kenners ook de beste. Het geeft aan wat voor mens hij is en hoe hij zijn sport benaderde.

Federer de perfectionist

Stauffer ziet Federer als de belichaming van de perfectie. Federer was vriendelijk met de pers, maar meedogenloos voor zijn omgeving en zijn coaches. Federer lijkt een echte gentleman maar er loopt waarschijnlijk, figuurlijk, geen koelere moordenaar rond in de tenniswereld dan hij.

Als hij moet bepalen of zijn jeugdvriend Peter Carter of Peter Lundgren zijn eerste privétrainer wordt, kiest hij niet voor de Australiër omdat die de profscène minder goed kent dan de Zweed. Omdat de man hem niet aanstaat zorgt hij op zijn twintigste al ervoor dat Swiss Tennis – de Zwitserse tennisbond – de bondscoach Jakob Hlasek de laan uitstuurt.

Hij was ook altijd het ideale uithangbord voor elk evenement en voor elke sponsor. Stauffer onthulde in die biografie dat Federer alvast oefende voor elke sponsoravond door de vereiste smoking al aan te passen om geen schoonheidsfouten te maken.

Federer was een perfectionist die het maximum eiste van zichzelf én zijn omgeving maar toch zijn rol als vader en echtgenoot ter harte nam. Hij beschermde dan ook zijn privéleven met hand en tand om zijn familie een rustig en eenvoudig bestaan te geven, ver weg van de schijnwerpers.

Als perfecte ambassadeur voor het tennis

Zijn motto was: “It is nice to be important but it is more important to be nice!” en dat straalde hij uit; In al die aanbidding heeft hij altijd getracht bescheiden te blijven overkomen. Hij is zich zeer bewust van de rol die hij in de wereld speelt dankzij zijn beroemdheid.

Zijn stichting, de Roger Federer Foundation , die hij al op zijn 23ste oprichtte, geeft jaarlijks miljoenen euro’s aan opleidingen voor arme Zuid-Afrikaanse kinderen. Daarnaast is zijn rol als stem van de tennisspelers over de jaren heen essentieel geweest voor het mannentennis. Justin Gimelstob, voormalig ATP-spelersvertegenwoordiger, stelde dat als iemand de wereld zou moeten leiden het best Federer zou zijn.

Een mix van Lionel Messi en Tiger Woods maar zonder de uitschuivers

U leest het goed. Federer is een unieke specimen dat niet alleen in zijn sport excelleert, maar dit ook deed met een zelden gezien elegantie. Bovendien straalde hij een zodanige klasse uit dat elk merk zich met hem wilde associëren. De ideale schoonzoon, om het met een cliché te zeggen.

Als er iemand deze eloges verdient, is het natuurlijk wel Roger Federer. Zijn persoonlijkheid en charisma zijn van goudwaarde geweest voor het tennis. Hij is een kruising tussen Lionel Messi en Tiger Woods. Hij is een tovenaar met een bal – en dit mag je letterlijk nemen – met de uitstraling van een sportgod … die wel geen stap fout zet.

Een onwaarschijnlijk palmares

De cijfers en de resultaten, toch de essentie waarop je een sporter van zijn kaliber dient te beoordelen, ogen ronduit indrukwekkend. Hij stond 22 jaar aan de top. Hij won 20 grandslamtitels en stond in 46 halve finales van een Grand Slam.

Nog straffer: Federer spant de kroon omdat hij vier generaties tennissers heeft overleefd, die allemaal op een verschillende manier speelden. De Zwitser speelde eerst tegen de generatie van Pete Sampras én André Agassi. Vervolgens moest hij het opnemen tegen Gustavo Kuerten, Patrick Rafter en Jevgeni Kafelnikov. Dan volgden Marat Safin, Lleyton Hewitt, Juan Carlos Ferrero en Andy Roddick.
Alsof dat nog niet voldoende was, moest hij het strijdtoneel nog op tegen jonge krijgers als Nick Kyrgios en Alexander Zverev.

Maar al deze tegenstanders verbleken tegen zijn twee echte aartsrivalen: Rafael Nadal en Novak Djokovic, twee andere levende bewijzen dat echte toppers ook een lange carrière hebben. Hij stond 310 weken op de nummer 1 plaats, een absoluut record en won 103 van de 362 tornooien waaraan hij deelnam.

Zijn drijfveren

De belangrijkste vraag die menig tennisliefhebber recent bezighield: Hoe kan het dat hij tot zijn 41e
heeft uitgehouden? Het antwoord is verrassend eenvoudig maar toch o zo krachtig. Hij houdt van
het tennis, hij is letterlijk elke dag verliefd geweest op de sport die hem alles heeft gegeven. Die
dankbaarheid, dat hij dit allemaal heeft mogen meemaken, straalt van hem af. En dat bleek ook uit
zijn afscheidsbrief. Hij spreekt eigenlijk over de tenniswereld als zijn familie.

Het merk Federer

Federer is de eerste tennisspeler die dankzij zijn prijzengeld en zijn sponsordeals die magische
kaap van 1 miljard bereikte. Zijn deal met het kledingmerk Uniqlo alleen is al 300 miljoen dollar waard over 10 jaar. Hij liet daarvoor in 2018 zelfs het onaantastbare Nike vallen. Daarnaast is hij ook ambassadeur voor merken als Wilson, Mercedes Benz, Rolex, Moet&Chandon, Netjets, Credit Suisse, Jura, e.a.

De beste deal die hij echter recent deed, was zijn participatie in het loopschoenenmerk ‘On Running’, waar hij aandeelhouder werd voor de beursgang met een investering van 54 miljoen dollar. Zijn belang is vandaag in waarde verdrievoudigd. De schoenenfabrikant heeft ook ontdekt wat de kracht van het merk Federer kan betekenen voor zijn bedrijf.

Is hij de GOAT?

Een vraag die natuurlijk iedereen zich bij het einde van zijn carrière stelt, is of hij de grootste aller
tijden is, de GOAT. Volgens de Grand Slamresultaten is hij dat niet meer, want Nadal en Djokovic
hebben hem voorbijgestoken. Er is echter één troefkaart die Federer op tafel kan leggen die hem
voor de echte kenner tot de allerbeste maakt: de manier waarop hij het spelletje speelde.

Het was alsof je live naar Rembrandt keek die zijn Nachtwacht schilderde, van een absolute perfectie. Hij zag het tennisveld als een canvas waar schoonheid primeerde op het meedogenloze Djokoviaanse tennis of het vechtende Nadalse tennis.

Je kan hem eigenlijk best vergelijken met het Belgische wonderkind – ze is maar 1m 67 groot –
Justine Henin, beide kunstenaars op het veld. Wat deze twee tennisgeniën gemeen hebben, is dan
ook die enkelvoudige backhand, de moeilijkste slag in het tennis. De dubbelhandige backhand zal
altijd wat mechanisch overkomen en wat bruut. Het is alsof Van Eyck zou schilderen met een dik
penseel.

“Federer is de beste speler aller tijden, maar Nadal is de betere van de twee”, vatte Martina Navratilova het ooit samen. Misschien de beste manier om het debat te beëindigen?

Het tennis zal het tennisgenie alvast missen. De commercie zal wel blijven draaien.

Xavier Verellen is auteur en ondernemer. Zijn recente boek Topsporters zijn CEO’s, dat aantoont dat leiderschap het verschil maakt tussen kampioenen en superkampioenen, is te koop in de Standaard Boekhandel of online via https://topsporterszijnceos.businessam.be/