Chili’s jongste president ooit, Gabriel Boric, is eerder deze week officieel ingezworen in de havenstad Valparaíso. De 36-jarige president zei tegenover de aanwezige internationale gasten, waaronder de Spaanse koning Felipe en de presidenten van Peru, Uruguay, Argentinië, Bolivia en Paraguay, dat hij een nieuw tijdperk in de Chileense geschiedenis wil inluiden. Boric is momenteel hét gezicht van een nieuwe generatie Chilenen die willen breken met het verleden.
Gabriel Boric werd vorig jaar verkozen tot de nieuwe president van Chili. Gedurende zijn kandidaatschap riep hij op tot meer sociale bescherming voor de armen en hogere belastingen voor de rijken. Dat bleek te werken, hij kreeg meer stemmen dan enige andere kandidaat in de Chileense geschiedenis. De meer progressieve politiek van Boric won het van de conservatieve José Antonio Kast.
Nu staat Boric voor de meest ingrijpende transformatie van de Chileense samenleving in decennia. De jonge president vertegenwoordigt het Chili dat zichtbaar werd door massale straatprotesten, die losbarstten in 2019 als gevolg van een langer broeiende onrust in het Zuid-Amerikaanse land. Vooral omtrent zaken als corruptie, levensonderhoud en privatisering was er veel onvrede. Steeds meer jonge Latijns-Amerikanen uitten hun ongenoegen over de politieke situatie op het continent.
Centraal in de bewering van de demonstranten stond dat het idee dat de markt er niet in geslaagd is om welvaart te creëren voor iedereen. Volgens de Verenigde Naties zijn meer dan 25 procent van de in het land geproduceerde rijkdommen in handen van één procent van de bevolking.
Als reactie op de aanhoudende protesten organiseerde het Chileense Nationaal Congres in 2020 een referendum dat de grondwet van het land, die nog stamt uit de tijd van dictator Pinochet, moet herschrijven.
Uitdagingen
Boric staat gelijk voor een aantal uitdagingen, waaronder een inflatie van 7,81 procent op jaarbasis en een grote kloof tussen arm en rijk. Echter groeit de Chileense economie sterk. Experts zagen het bbp in het derde kwartaal vorig jaar groeien met 4,9 procent en de werkloosheidsgraad neemt al af sinds 2020. Boric beloofde daarbij belastingverhogingen om het minimumloon te kunnen verhogen en een nieuw pensioenstelsel en zorgsysteem te bekostigen.
Daarnaast moet Boric een antwoord vinden op het vraagstuk van migratie. Vooral in het noorden van het land komen veel Venezolanen, Cubanen en Haïtianen het land binnen, en borrelt er onvrede. De conservatieve Kast deed het goed in die regio.
De verdeeldheid in het parlement lijkt een volgend obstakel voor de jonge president. Hervormingen in de gezondheidszorg en de pensioenen zullen niet gemakkelijk door kunnen worden gevoerd. “Hij moet kiezen tussen een gematigd of radicaal beleid. Wat hij ook kiest, het vervreemdt hoe dan ook een deel van zijn kiezers”, aldus Patricio Navio van de Diego Portales Universiteit in Chili.
De millennials betreden het toneel
Met Boric treedt ook het meest progressieve kabinet ooit van het land aan, met veertien vrouwelijke en twaalf mannelijke ministers. Opvallende naam is die van Maya Fernández, de kleindochter van de door dictator Pinochet afgezette president Salvador Allende. Zij wordt de minister van Defensie, waardoor het leger, dat luisterde naar Pinochet, haar trouw moest zweren.
Boric betreedt het politieke toneel naast de jonge Nayib Bukele van El Salvador, de vertrekkende Costa Rivaanse president Carlos Alvarado en andere verschillende nieuwe politieke figuren in Bolivia en Colombia.
Het is echter de vraag of deze generatie de democratie gaat versterken of zal bijdragen aan het afnemende institutionalisme. Hun persoonlijke aantrekkingskracht vervangt de geloofwaardigheid die politieke partijen bieden en wordt persoonsgebonden. Daarbij snijdt de jonge generatie nieuwe thema’s aan zoals LGBTQ, inheemse kwesties en gendergelijkheid. De gevestigde partijen in Chili hebben hier echter nog geen duidelijk antwoord op weten te vinden.