België is koploper in Europa als het gaat om het aantal langdurig zieken. Het wordt een uitdaging voor de volgende regering.

• Paul Magnette (PS) stal deze week de show op het RTBF-debat door de PVDA’ers “des couillons” te noemen. Dat vertaalden we gisteren wat te snel als “idioten”, maar in Franstalig België is het toch te vertalen als “lafaards”, wat Magnette ook bedoelde, zo liet men verstaan.
• Maar het was een andere uitspraak die meer ten gronde aandacht verdient: “De explosieve groei van langdurig zieken is een ernstig probleem. Er zijn mensen die misbruik maken van het systeem, maar dat is een hele kleine minderheid. Maak er dus geen amalgaam van. De meeste werklozen doen hun best om werk te vinden. Het is door de arbeidsomstandigheden te verbeteren, dat we die cijfers gaan verbeteren”, zo stelde Magnette.
• Uitgerekend gisteren kwam ook de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid (HRW) op de proppen met cijfers. En daarbij trekken ze hevig aan de alarmbel. Want liefst 7,2 procent van de Belgische beroepsbevolking, de 20- tot 64-jarigen, zit thuis met een ziekte of handicap. Bijna een half miljoen mensen.
• Daarmee staat België op nummer één in Europa. En bijzonder pijnlijk: in een zeer vergelijkbaar land als Luxemburg, is de situatie helemaal anders: daar zijn de cijfers maar de helft van in België. 
• De evolutie is niet nieuw: sinds de jaren 2000 is het aantal langdurig zieken systematisch gestegen, van 200.000 naar een half miljoen mensen, terwijl de pensioenleeftijd is gestegen en allerlei andere regimes zoals brugpensioen en tijdskrediet zijn ingekort of beknot. 
• Tegelijk vergrijsde de arbeidsmarkt, wat uiteraard een effect had. Plus: de vervrouwelijking van de arbeidsmarkt speelt ook een rol. Vrouwen zijn vaker slachtoffer van langdurig ziekteverlof. Wanneer volgend jaar de wettelijke pensioenleeftijd omhoog gaat, verwacht men dus opnieuw een stijging. 
• Het vaakst blijven Belgen thuis vanwege geestelijke gezondheidsproblemen, wat goed is voor 37 procent van alle langdurig zieken. 32 procent blijft thuis door spierziekten of problemen met de botten. 
• Binnen Vivaldi leidde de ‘strijd’ tegen langdurig zieken al tot heroïsche gevechten, waarbij de PS telkens op de rem ging staan en niet van agressieve controles of straffen wilde weten. Maar elke volgende regering die een werkzaamheidsgraad van 80 procent nastreeft, wat Vivaldi in 2020 ook aankondigde, zal hierop moeten werken, zo zeggen experten.
• In de huidige legislatuur probeerde minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) dat ook: hij kondigde vorige zomer nog een nieuw strijdplan aan. De socialist wilde daarbij maximale druk bij de werkgevers gaan leggen. Want die zijn voor bedienden maar één maand verantwoordelijk voor het doorbetalen van loon, daarna gaat de kost naar de ziekenkas. Voor arbeiders is dat zelfs maar twee weken. In Nederland is het twee jaar op kosten van de werkgevers: het aantal langdurig zieken is bijgevolg veel lager. 
• Maar tegelijk aarzelde men om te werken aan de responsabilisering van de mutualiteiten zelf, die ook meer druk moeten zetten. En ook de controle van artsen mocht maar heel flauwtjes wat scherper gezet worden. Met als gevolg: de cijfers die België nu “koploper” in Europa maken.