De introductie van hernieuwbare energie zal op het wereldwijde geopolitieke landschap een grote impact hebben. Dankzij de toenemende introductie van hernieuwbare energie zullen vertrouwde evenwichten snel veranderen. Dat zegt een rapport van het International Renewable Energy Agency (Irena).

De onderzoekers merken op dat niet elke natie over reserves aan olie, gas of steenkool beschikt. Daarentegen kan elk land zich tot hernieuwbare bronnen – zoals wind, zon, geothermische energie of biomassa – toegang verschaffen. De overgang van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie is volgens het rapport wellicht even belangrijk als de overgang van biomassa naar steenkool en olie twee eeuwen geleden.

Reserves

“Een groot deel van de geopolitiek van de twintigste eeuw is bepaald door de locatie van de energievoorziening,” zegt het rapport. “Het Midden-Oosten kon door zijn gigantische oliereserves een buitenproportionele machtssituatie verwerven. Ook andere naties – zoals Rusland, Angola, Nigeria of Venezuela – konden van hun rijkdommen aan olie en gas profiteren.”

“Nu echter verandert het landschap. Producenten van fossiele brandstoffen, zoals Saudi-Arabië en Rusland, zullen invloed inboeten. Er zullen nieuwe energieleiders opstaan, vooral onder de producenten van cruciale grondstoffen zoals kobalt. Handelsrelaties zullen verschuiven en nieuwe allianties zullen ontstaan.”

“Producenten van olie en gas die zich niet hebben voorbereid, zullen geconfronteerd worden met een aanzienlijk verlies aan inkomsten,” zegt het rapport nog. “Er dreigt mogelijk zelfs politieke instabiliteit indien ze niet snel handelen om die geldstromen te vervangen.”

“Sommige partijen – zoals de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en Saoedi-Arabië – zijn al met de overgang begonnen. Anderen zullen waarschijnlijk moeite hebben om zich aan te passen. Dit kan onder meer het geval zijn voor Venezuela, Angola, Jemen, Irak en Libië. “

“Elders zou de opkomst van hernieuwbare energie de internationale geopolitieke spanningen moeten gladstrijken,” zegt Adnan Amin, president van Irena. “Elk land van de wereld heeft immers een potentieel voor hernieuwbare energie. De afhankelijkheid van de energievoorziening van enkele landen begint dus te verdwijnen.”

“In tegenstelling tot fossiele brandstoffen zijn hernieuwbare energiebronnen in een of andere vorm op de meeste geografische locaties beschikbaar. Deze overvloed zal de energieveiligheid versterken. De meeste naties zullen op een grotere energie-onafhankelijkheid kunnen rekenen.”

Nieuwe leiders

“Tegelijkertijd zullen door de integratie van de elektriciteitsnetten met buurlanden nieuwe afhankelijkheden en handelspatronen ontstaan,” voorspelt Amin. “De energietransformatie zal ook nieuwe leiders creëren. Grote investeringen in technologieën voor hernieuwbare energie zullen de invloed van sommige landen versterken.”

“Vooral China heeft zijn geopolitieke status verbeterd door het voortouw te nemen in de race voor duurzame energie. De exporteurs van fossiele brandstoffen dreigen hun mondiale bereik en invloed daarentegen zien afnemen, tenzij ze hun economieën aan het nieuwe energietijdperk aanpassen.”

“De hernieuwbare bronnen brengen energie-onafhankelijkheid naar landen over de hele wereld,” beweert de studie. “Er wacht een fascinerende geopolitieke toekomst voor landen in Azië, Afrika, Europa en de Amerika’s. De transformatie van energie brengt grote machtsverschuivingen met zich mee.”

“De wereldwijde energietransformatie biedt zowel kansen als uitdagingen. De voordelen zullen de uitdagingen overtreffen, maar alleen indien men de juiste beleidsmaatregelen en strategieën kiest. Het is voor leiders en beleidsmakers absoluut noodzakelijk om op deze veranderingen te anticiperen.”

“Hernieuwbare energie kan helpen om een universele toegang tot energie te realiseren, banen te creëren, duurzame economische groei te bevorderen, de toegang tot voedsel en water te verbeteren en duurzaamheid, klimaatbestendigheid en rechtvaardigheid te bevorderen.”