De hervorming van het auteursrecht moet uitgevers beschermen tegen de almacht van Google en Facebook. Net het omgekeerde dreigt te gaan gebeuren.
Het Europees Parlement heeft woensdag ingestemd met een hervorming van het auteursrecht. Dat mag een verrassing worden genoemd omdat enkele maanden geleden er nog een grote meerderheid van europarlementariërs het voorstel hadden verworpen. (Op de foto links rapporteur Axel Voss, die de onderhandelingen rond de hervorming in het parlement heeft geleid.)
Het zijn vooral de artikels 11 en 13 die voor een grote ommekeer in de mediawereld zullen zorgen.
Artikel 11: de ‘linktaks’
Artikel 11 is het meest omstreden artikel in het nieuwe wetsvoorstel en wordt ook wel de ‘linktaks’ genoemd. Die wil bedrijven als Google en Facebook in de toekomst doen betalen voor het opnemen van zogenaamde snippets, dat zijn korte uittreksels (titel + enkele woorden tekst) uit artikels, die meestal vergezeld gaan van een foto en die zijn bedoeld om naar de originele bron door te klikken.
Uitgevers gaan er dus van uit dat Google en Facebook bereid zullen worden gevonden om te betalen om diezelfde uitgevers bezoekers te sturen. Maar waarom zouden ze dat doen?
In dat verband is het interessant te bekijken wat in Spanje gebeurde toen de Spaanse versie van Google Nieuws ophield met het indexeren van Spaanse media-artikels en wel om dezelfde reden: Google was helemaal niet van plan om te gaan betalen om bezoekers door te mogen verwijzen naar sites die door derden worden uitgebaat.
Het resultaat was pijnlijk: Spaanse krantensites zagen hun bezoekcijfers onmiddellijk met 8 tot 30% dalen. De uitgevers kwamen vervolgens bij Google bedelen om opnieuw geciteerd te worden, maar de Spaanse versie van Google Nieuws bestaat niet meer.
Artikel 13: de ‘uploadfilter’
Dan is er nog artikel 13 dat de omstreden ‘uploadfilter’ wil verplichten en waardoor bedrijven die materiaal beschikbaar maken dat door gebruikers wordt geüpload moeten gaan controleren op auteursrechten. Dat zou volgens de Europese Commissie de beheerders van auteursrechten, waaronder videomakers, componisten en kunstenaars beter beschermen. Grote internetbedrijven kunnen er ook voor kiezen om een licentie op het auteursrechtelijk beschermde werk te nemen.
Maar ook daar dreigt de Commissie de bal mis te slaan. Op papier mag dit dan al een eerlijk voorstel lijken, in de praktijk zullen enkel de Facebook- en YouTube-monopolies zich de investeringen kunnen veroorloven die met dergelijke maatregelen gepaard gaan. Wie anders dan YouTube, dat eigendom is van Google, en Facebook kunnen zich permitteren om software en algoritmes te ontwikkelen die deze controles mogelijk maken? (Op YouTube worden elke minuut van de dag 400 uur aan video’s opgeladen).
Als gevolg dreigt men dus exact het omgekeerde te bereiken van wat men beoogt: de versterking van de GAFA-monopolies (Google/Amazon/Facebook/Apple). Alle andere en kleinere platforms zullen zich op elk moment in een positie bevinden waarin ze illegale content dreigen te verspreiden.
Champagne! Of misschien nog even wachten?
De lobbyisten van de media- en cultuurindustrie (met o.a De Persgroep en Roularta) die het voorstel in extremis goedgekeurd kregen mogen dus een fles champagne kraken, maar moeten zich misschien eens afvragen waarom de machtige GAFA-lobby deze spectaculaire ommezwaai heeft laten gebeuren. Misschien omdat deze laatste uiteindelijk aan het langste eind zal trekken?
Het Europees Parlement start nu met de Europese lidstaten de onderhandelingen op over de definitieve invulling van de wet. Men hoopt die onderhandelingen succesvol af te ronden voor de Europese verkiezingen van mei 2019, waarna het hervormde auteursrecht in werking kan treden.