In een spraakmakende toespraak heeft voormalig premier en huidig Europees parlementslid Guy Verhofstadt (RenewEurope) brandhout gemaakt van het sanctiebeleid van de EU. In zijn vurig discours richt hij zich specifiek tot de Hoge Vertegenwoordiger van de EU Josep Borrell, die op bezoek was in het Europees Parlement. 

Naar aanleiding van de slachtpartijen die Russische troepen in verschillende Oekraïense dorpen aanrichten, bereidt het Westen een nieuwe reeks sancties tegen het Kremlin voor.

Europa heeft alvast een boycot van steenkool op tafel gelegd, maar verschillende hoofdsteden, waaronder Berlijn en Wenen, staan nog steeds op de rem wanneer het over sancties op gas en olie gaat. Duits minister van Financiën Christian Lindner zegt dat het onmogelijk is om het zonder Russisch gas te stellen: “We moeten strenge sancties invoeren, maar op korte termijn zijn de leveringen van Russisch gas onvervangbaar”, die leveringen afsluiten zou “ons meer pijn doen dan Rusland”.

Publieke opinie

Nu de eerste tekenen van verdeeldheid binnen de 27 naar boven komen, en de sancties niet lijken te volstaan om Poetin te stoppen, gaf Guy Verhofstadt als Europees parlementslid een vurig discours dat ondertussen al miljoenen keren werd bekeken: “Weten jullie waarom jullie strategie niet functioneert? Omdat progressieve sanctiepakketten niet werken tegen autocraten. Zoiets werkt alleen in een democratie, bij democraten, waar er sprake is van een échte publieke opinie. In Rusland is er geen publieke opinie meer.”

De voormalige Belgische premier raakt daarmee een belangrijk punt aan. Want net die publieke opinie weerhoudt de 27 er waarschijnlijk net van om strengere sancties te nemen. Door Russisch gas en olie te boycotten, zullen de prijzen gegarandeerd nog verder de hoogte in rijzen. Dat terwijl de portefeuilles van de Europeanen al zwaar getroffen zijn door de hoge inflatie.

Zonder gas komen te zitten, zoals Duitsland vreest, betekent bovendien dat bepaalde industrieën zullen worden stilgelegd. Kort gevat zou zoiets erop neerkomen dat heel wat Europeanen hun job dreigen te verliezen, en dat is onhoudbaar, aldus de regeringsleiders. De publieke opinie is, in dit geval, net een zwakte voor de EU tegenover Rusland. Maar dat is ook wat ons onderscheidt van Rusland.

6.000 mensen rond Poetin

“Steenkool bannen is belachelijk, dat gaat over slechts 3 procent van alle Europese import uit Rusland. Specifieke Russische banken uit SWIFT verbannen is belachelijk. Meer dan 50 procent van de financiële instituten worden vrijgesteld van de ban.”

Ter vergelijking: in 2021 importeerde de EU voor 48 miljard dollar aan olie, voor 16 miljard dollar aan aardgas en voor slechts 5 miljard dollar aan steenkool, schrijft Politico.

“Wat de Russische oligarchen betreft: ‘ja, we verhogen de sancties tegen de oligarchen een beetje’. De oligarchen zullen alles doen om aan de sancties te ontkomen, ja misschien verliezen ze een klein deel van hun geld. Maar in plaats daarvan moet je achter de 6.000 mensen gaan die rond Poetin werken. En je hebt de lijst. Alexei Navalny’s stichting maakte deze lijst van 6.000 mensen.”

Ook in de VS wordt aan nieuwe “verwoestende” sancties gewerkt die Rusland richting een faillissement moeten leiden. De minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, liet alvast weten dat “de volwassen kinderen” van Vladimir Poetin in het vizier komen voor sancties. Poetin heeft twee dochters: Maria Vorontsova en Katerina Tikhonova. Dezelfde sancties zullen gelden voor de vrouw en de dochter van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov, en voor de leden van de Russische veiligheidsraad, waaronder de voormalige president Dmitri Medvedev.

In het Europese Parlement heeft Josep Borrell, die door het liberale parlementslid hevig op de vingers werd getikt, zonder twijfelen toegegeven dat de Europese sancties momenteel tekortschieten. Hij schatte zelfs dat de EU sinds het begin van het conflict voor 35 miljard aan fossiele brandstoffen van Rusland heeft gekocht. De voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, zei dat er “vroeg of laat” sancties tegen Russische olie en gas zullen moeten worden genomen.

Voorlopig worden andere opties overwogen, zoals een verbod voor Russische vrachtwagens en schepen om de EU-27 binnen te komen.

(lp/evb)