Key takeaways

• De consumptie van grote hoeveelheden kunstmatige zoetstoffen kan de cognitieve achteruitgang versnellen.
• Dit effect is vooral merkbaar bij diabetici en mensen jonger dan 60 jaar.
• Verder onderzoek is nodig om de resultaten te bevestigen en de onderliggende mechanismen te begrijpen.

Een recent onderzoek, gepubliceerd in Neurology, suggereert een mogelijk verband tussen kunstmatige zoetstoffen en versnelde veroudering van de hersenen. Onderzoekers analyseerden het dieet van meer dan 12.700 Braziliaanse volwassenen en ontdekten dat degenen die de grootste hoeveelheden caloriearme of calorievrije zoetstoffen consumeerden, hun geheugen en redeneervermogen sneller zagen afnemen over een periode van acht jaar.

Dit effect was vooral merkbaar bij diabetici en mensen jonger dan 60 jaar. In het onderzoek werd gekeken naar zeven veel voorkomende kunstmatige zoetstoffen in dranken, desserts en andere voedingsmiddelen: aspartaam, sacharine, acesulfaam-K, erythritol, xylitol, sorbitol en tagatose. Al deze zoetstoffen, met uitzondering van tagatose, worden in verband gebracht met cognitieve achteruitgang, met name als het gaat om geheugen en verbale spreekvaardigheid.

Negatieve effecten op hersenen

De deelnemers werden in drie groepen verdeeld op basis van hun zoetstofconsumptie. De groep die het meest consumeerde, ongeveer 191 milligram per dag (het equivalent van een blikje light frisdrank), vertoonde een 62 procent snellere cognitieve achteruitgang dan degenen die het minst consumeerden. Dit verschil vertaalt zich in een extra veroudering van ongeveer 1,6 jaar.

Hoewel kunstmatige zoetstoffen vaak worden gezien als gezondere alternatieven voor suiker, wijzen deze resultaten op mogelijke negatieve effecten op de gezondheid van de hersenen op de lange termijn. Eerder onderzoek had al een verband aangetoond tussen kunstmatige zoetstoffen en aandoeningen zoals diabetes, kanker, hart- en vaatziekten en depressie, maar hun invloed op cognitie was nog niet onderzocht.

Verder onderzoek nodig

Verrassend genoeg was het verband tussen kunstmatige zoetstoffen en cognitieve achteruitgang het sterkst bij volwassenen onder de 60 jaar. Die bevinding gaat in tegen de verwachting dat de associatie meer uitgesproken zou zijn bij ouderen, die een hoger risico op dementie en cognitieve stoornissen hebben.

De auteurs van het onderzoek benadrukken dat verder onderzoek nodig is om de resultaten te bevestigen en mogelijke mechanismen te onderzoeken. Beperkingen van het onderzoek zijn onder andere het feit dat het gebaseerd is op zelfgerapporteerde voedingsgegevens en dat niet alle soorten zoetstoffen in de analyse zijn meegenomen. Lopende neuro-beeldvormingsstudies hebben als doel om de onderliggende oorzaken van deze associatie te ontdekken. Onderzoekers onderzoeken ook of andere suikervervangers, zoals appelmoes, honing, ahornsiroop of kokossuiker, veiligere alternatieven zouden kunnen zijn.