Mateusz Morawiecki, de premier van Polen, zei vrijdag dat enorme hoeveelheden chemisch afval waarschijnlijk opzettelijk zijn gedumpt in de Oder rivier. De milieuschade lijkt momenteel zo ernstig, dat het waarschijnlijk jaren zal duren eer de waterkwaliteit weer voldoende hersteld zal zijn. De Poolse milieudienst heeft tot zondag nodig om de genomen watermonsters te analyseren.

In de afgelopen twee weken zijn tonnen dode vis aangespoeld op de oevers van de Oder. Przemyslaw Daca, hoofd van Polish Waters, verantwoordelijk voor het watermanagement in het land, zei donderdag dat tot nu toe al 10 ton dode vis uit de rivier is verwijderd.

“Dit toont aan dat we te maken hebben met een gigantische en schandalige ecologische catastrofe”, aldus Daca. Naast vissen is er ook een grote hoeveelheid dode dieren, waaronder bevers, aangetroffen.

De Duitse omroep RBB zei donderdag dat er “hoge concentraties kwik zijn gevonden in watermonsters van de Oder”. Dat vermoeden wordt ook bevestigd door het Poolse nieuwsmedium Interia. Of het daadwerkelijk om kwik gaat is nog niet officieel bevestigd.

“We zullen niet rusten voordat schuldigen zwaar gestraft zijn”

Premier Mateusz Morawiecki heeft gezworen dat de Poolse autoriteiten de daders ter verantwoording zullen roepen. “Enorme hoeveelheden chemisch afval werden waarschijnlijk bewust gedumpt in de Oder rivier. We zullen deze zaak niet loslaten. We zullen niet rusten voordat de schuldigen zwaar gestraft zijn”. Aldus de premier in een verklaring.

Onderwijl neemt de Poolse oppositie de regerende partij Wet en Rechtvaardigheid (PiS) zwaar onder vuur. Zo zouden vroege signalen van vervuiling op de rivier lange tijd zijn genegeerd. Vissers die de rivier normaal gesproken bevissen maakten namelijk in juli al bekend dat er problemen zijn met de waterkwaliteit. 

Om de rivier schoon te maken heeft de Poolse regering soldaten ingezet. Ook een groep vissers uit het nabijgelegen dorp Zielona Gora, helpen bij de schoonmaak. De vissers zeggen dat ze voorlopig niet meer kunnen vissen in de rivier.

“Ik had nooit gedacht dat ik zo’n catastrofe zou meemaken”, zegt de burgemeester van het Poolse Widuchowa tegen persbureau Reuters. “Het is iets dat je in rampenfilms ziet.” Inwoners van zijn plaats hebben met tientallen hooivorken de dode vissen uit het water gehaald. De burgemeester sprak van de vijf moeilijkste dagen van zijn leven.

Duitsland beklaagt zich bij Polen

Ondertussen klaagden Duitse ambtenaren dat Polen een internationaal verdrag niet heeft nageleefd door hen niet onmiddellijk op de hoogte te brengen van de mogelijke verontreiniging van de rivier. De Oder stroomt honderden kilometers noordwaarts vanaf het Odergebergte in Tsjechië en mondt uit in de Baltische Zee.

“Het moet gezegd worden dat de meldingsketens tussen Polen en Duitsland in dit geval niet heeft gewerkt. Een rapport van de Poolse autoriteiten laat nog steeds op zich wachten”. Dat zei de Brandenburgse minister van Milieu Axel Vogel.

De Duitsers vernamen het nieuws via een kapitein die over de rivier voer en de Duitse autoriteiten waarschuwde. Berlijn staat nu in contact met de Poolse milieudienst om verdere informatie over de situatie te verkrijgen.

Volgens de Nederlandse NOS hebben onderzoekers in de Duitse deelstaat Brandenburg ook alweer gezonde dieren gevonden. Het gaat naast vissen om rivierkreeften, mosselen en garnalen. Dat kan een teken zijn dat het ecosysteem zich snel herstelt.

De Poolse autoriteiten hebben ruim twee ton uitgeloofd voor de gouden tip over de milieuramp. Beide landen hebben mensen opgeroepen om bij het water van de Oder uit de buurt te blijven.