Midden september, en Vivaldi maakt een eerste stresstest mee: de asielcrisis is nu al terug. De Raad van State schorste de beslissing van staatssecretaris de Moor om aan alleenstaande mannelijke asielzoekers geen opvang meer te geven. Weinig verrassend op zich: ze wist zelf ook wel dat dat in strijd was met de asielwet, net als premier Alexander De Croo (Open Vld), maar “het ging niet anders”. Toch levert die beslissing van de Raad van State én de reactie van de Moor “dat er niets verandert”, heftige verontwaardiging en reacties op: boze Franstalige voorpagina’s, scherpe commentaarstukken aan Vlaamse kant, en analisten die waarschuwen. Politiek gezien ontbonden de groenen gisteren hun duivels: zowat heel Groen spuwde op X hun gal, en viseerde de Moor. Ecolo reageerde razend. Maar blaffende honden bijten niet, in deze crisis. De groenen zijn niet bereid hierover de regering te verlaten. Zeker omdat men voelt dat de PS ook niet mee is. “We gaan echt niet over ‘meer opvangplekken’ naar de verkiezingen, dat wil niemand”, klinkt het een tikje cynisch bij de top van de Franstalige socialisten. Daar wijzen ze er vooral op “dat de Moor haar werk niet deftig doet”. De staatssecretaris weert zich fel, én krijgt de kans om zichzelf eindelijk wat profiel te geven.

In het nieuws: Eigenlijk geen nieuws, maar de Raad van State schorst de beslissing van de Moor.

De details: Die schorsing is de aanleiding voor een reeks groene aanvallen op de Moor, maar verder dan dat gaat het ook niet.

• “Leviticus 9-10/33-34”, zo richtte Jeremie Vaneeckhout, de co-voorzitter van Groen, zich tot Nicole de Moor, gisteren op X. Het moet van pater Luc Versteylen geleden zijn dat een groene leider nog zo spontaan uit de Bijbel kan en durft citeren, maar Vaneeckhout schaamt zich nergens om te zeggen dat hij een gelovig christen is: eerder zeldzaam in de Wetstraat. En uiteraard richtte Vaneeckhout zich wel op een christendemocraat: niet zonder duidelijke dubbele bodem.
• “En wanneer een vreemdeling bij u in uw land als vreemdeling verkeren zal, gij zult hem niet verdrukken. De vreemdeling, die als vreemdeling bij u verkeert, zal onder u zijn als een inboorling van uw lieden; gij zult hem liefhebben als uzelven; want gij zijt vreemdeling geweest in Egypte; ik ben de Heere, uw God!”, zo leest die bewuste passage uit Leviticus, die Vaneeckhout de Moor onder de neus wreef.
• Het was heus niet de enige verontwaardiging, maar misschien wel de meest subtiele, vanuit Groen richting cd&v gisteren. Kamerleden als Kristof Calvo (Groen) haalde scherp uit, net als fractieleider Wouter De Vriendt (Groen): “Gelukkig zijn er nog rechters, als politici het laten afweten”, zo sneerde die.
• En opvallend, ook in de krantencommentaren krijgt de Moor er flink van langs, net zoals vanmorgen op Radio 1 door analist Ivan De Vadder, of professor politicologie Carl Devos op X: “Partijen die manifest illegaal beleid voeren of toelaten, die een uitspraak van de Raad van State manifest naast zich neerleggen, kunnen zichzelf niet langer overtuigend verdedigers van de rechtsstaat noemen. En moeilijker anderen bekritiseren die er ook hun voeten aan vegen.”
• Aan Franstalige kant zo mogelijk nog meer vernietigende reacties, met een verontwaardigde voorpagina van Le Soir onder meer: “Nicole de Moor, inflexible sur l’accueil des hommes seuls”. Op X schreeuwden verschillende Ecolo-kamerleden moord en brand. Simon Moutquin (Ecolo) had het over “een unilaterale beslissing van de Moor”, die “nu de groene positie versterkt om wél oplossingen te zoeken”.
• Het leek wel een aanval op afroep, aan het adres van de Moor. Die had de scherpe reacties mogelijks ook wel uitgelokt, door zo fel op voorhand te laten weten dat ze eigenlijk wel wist dat ze de wet brak, en dus een juridische nederlaag verwachtte, maar tegelijk toch de facto niets aan haar aanpak zou veranderen. Los van de discussie ten gronde, ging het zo plots ook over die al langer gespannen relatie tussen ‘rechters’ en ‘politici’ in het dossier van de asielaanpak. En daarbij oogstte de Moor gisteren, wat ze al een week lang aan het zaaien was.

De essentie: Dit wordt geen regeringscrisis, ondanks de heftige reacties.

• Toen de Moor twee weken geleden met haar nieuwe maatregel kwam om voortaan alleenstaande mannen die asiel aanvragen geen onderdak meer te geven, pakte ze zowat heel het kabinet in snelheid. Een bijzonder onaangename verrassing, voor wie door de zomer in slaap gewiegd was over de crisis in de asielopvang, en zelfs een daad van oorlog voor de linkervleugel van Vivaldi.
• Opvallend was dat de premier, Alexander De Croo, bijzonder snel bijbeende: hij liet nauwelijks ruimte tussen hemzelf en de staatssecretaris en ging op een persconferentie in de bunker onder de Zestien zelfs helemaal op haar lijn staan: “We kunnen niet anders nu, maar gaan er alles aan doen om de crisis aan te pakken”.
• Sindsdien sluimert het ongenoegen. Bij Groen en Ecolo is dat voel- en hoorbaar. Maar daar temperde vicepremier Petra De Sutter (Groen), altijd al de stem van de pragmatische aanpak bij de ecologisten: zij was het compleet niet eens met de Moor, maar drong vooral aan op concrete oplossing van het probleem, eerder dan een symbolenstrijd.
• Bovendien voelen de groenen zich ook behoorlijk eenzaam in de strijd. ‘”Van Vooruit weten we dat het hen au fond weinig kan schelen. En de PS, als die nu eens zelf wat extra inspanningen zouden doen?”, zo is te horen in de hoogste kringen bij de groenen.
• De Franstalige socialisten, toch de sterkste partij, duwen inderdaad niet door. Ze willen geen spreidingsplan, zoals de groenen vragen: ze hebben zelf te veel burgemeesters die er niet op zitten te wachten. En bovendien leeft het gevoel dat ‘hun’ inspanningen, op Defensie via Ludivine Dedonder (PS) en ook in Brussel, waar zij de plak zwaaien, al meer dan genoeg zijn.
• Schoorvoetend geeft men het ook toe: “Hier gaan wij geen regeringscrisis van maken. Want gaan we echt over ‘meer opvangplekken’ naar de verkiezingen, dat wil niemand”, zo zegt een hoge bron.
• Wel daarbij een stevige bedenking: “Waarom moest de Moor dat nu zo fel aankondigen, van die alleenstaande mannen? De facto was en is dat al het geval, iedereen wist wie prioriteit krijgt. Dus waarom dat erin wrijven, en daar een punt van maken dat het niet meer gaat? Is dat om stoer te zijn, of denkt die echt dat dit een ontradingseffect gaat geven?”
• Maar bij de Moor duwt men flink terug. Zij hebben het over een “eerlijke en transparante” aanpak, niet zoals recent bij Bpost met het loon van de CEO. “In plaats dat men plots op het terrein moet vaststellen dat die alleenstaande mannen niet meer opgeroepen werden van de wachtlijst, hebben we gekozen dit te doen. Tot voor die beleidsbeslissing werden die mannen dagelijks opgeroepen in groepjes van 30 tot 40 per dag afhankelijk van de vrije plaatsen.”
• De Moor wijst er ook op dat de wachtlijst van 7.000 tot 2.000 mensen is afgenomen. “Het is niet omdat sommigen op een bepaald moment denken dat er geen crisis meer is dat het ook effectief zo is.”

Het effect: Nicole de Moor (cd&v) krijgt er plots wel ‘profiel’ door.

• “Een warme Thatcher”, zo omschreef Sammy Mahdi (cd&v) zijn keuze, als opvolger op Asiel en Migratie. Mahdi schoof zijn eigen kabinetschef, de wat kleur- en smaakloze de Moor, verrassend naar voor, toen hij zelf richting het voorzitterschap van zijn partij trok.
• Daarbij raakten wel wat zieltjes in de Kamerfractie van cd&v gekneusd, niet in het minst Nahima Lanjri (cd&v) die zichzelf al eindelijk in de regering zag.
• Zelf was de Moor niet zo gelukkig met die omschrijving van ‘Thatcher’, maar nu lijkt ze alsnog dat imago wat te omarmen, met haar stevigere communicatie rond een ‘asielstop’ voor alleenstaande mannen. De vraag voor de rest van de Wetstraat, en haar regeringspartners, blijft daarbij of ze het uit noodzaak doet, of toch met een drang naar wat meer profiel, wat meer naamserkenning. Zij zelf ontkent categoriek.
• Nochtans lijkt dat hoe dan ook het nettoresultaat te worden van haar ‘hardere lijn’: al dagenlang haalt ze de pers, en krijgt ze de kans om het beeld rond haar persoon wat uit te diepen. Want verder dan dat haar hobby ‘volksdans’ is en dat ze van het Waasland is, waar ze uit electorale overwegingen ook naar terugkeert, zijn velen nog niet geraakt.
• De Moor staat ook intern zeker bekend als studax, als verpersoonlijking van die ‘sérieux’ die cd&v historisch kenmerkt, eerder dan een impulsieve ‘Thatcher’, zoals Mahdi dat eerder was op het departement. “Haar kennis op het departement is oneindig”, zo prijst men haar vanuit de cd&v-fractie.
• Misschien wordt dat straks ook wel haar hinderpaal. Want in Oost-Vlaanderen is vicepremier Vincent Van Peteghem (cd&v) toch de logische kopman, die straks de Kamerlijst trekt. Meteen wordt de Moor eerder verwacht om de Vlaamse lijst te trekken. Maar hoe geloofwaardig is dat, om haar straks dan uit te spelen op een politiek niveau waar haar expertise helemaal niet zit?
• Het was een lot dat diezelfde Van Peteghem ooit overkwam: moeten verkassen naar het Vlaamse Parlement. Hij sleet er een paar ongelukkige jaren, tot hij zijn terugkeer naar het federale niveau maakte langs de grote poort.
• Overigens is de Moor geen goede chauffeur: bij de ondertussen infame karting-wedstrijd op de fractiedagen van cd&v in Genk, eindigde ze zelfs laatst, tussen alle andere cd&v’ers, waarbij onder meer Koen Geens (cd&v) en Servais Verherstraeten (cd&v) haar nog klopten. “De staatssecretaris haar prioriteiten liggen momenteel ergens anders dan bij kartingwedstrijden winnen”, klinkt het droog als commentaar.
• Omtrent wie won, bereikte ons toch vanuit cd&v overigens een foto, die de claim van Kamerlid Nawal Farih (cd&v), dat ze Wouter Beke (cd&v) klopte in de race, toch stevig ontkracht. Beke haalde wel degelijk het podium, Farih niet. Dat belooft, voor de vraag wie straks de Kamerlijst trekt in Limburg.

Om te volgen: Wordt de kost van dat krantencontract nu eindelijk eens deftig doorgelicht?

• Niet onze claim, wel die van ex-CEO Dirk Tirez, jarenlang de man in de machinekamer bij Bpost: dat krantencontract kost het postbedrijf elk jaar welgeteld 75 miljoen euro. Inkomsten: 125 miljoen euro opnieuw van de Belgische staat, én 105 miljoen per jaar van de uitgevers.
• Die berekening beroerde vorig jaar tijdens het begrotingsoverleg ook Vivaldi: de liberalen wilden dat contract van honderden miljoenen in totaal graag schrappen. De PS ging helemaal dwarsliggen, de ruzie duurde tot het ochtendgloren en eindigde met die 125 miljoen, opnieuw.
• Alleen, Open Vld stelde een eis: een externe auditor moest dat contract doorlichten, op de kost. Meteen kondigde Vivaldi ook meermaals aan dat er een “externe audit” gevoerd werd naar Bpost. Alleen, dat gebeurde in werkelijkheid (nog) niet. De bevoegde minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS) aarzelde maandenlang om een auditor te vinden: volgens hem waren er geen kandidaten. Uiteindelijk ging men zelfs in het buitenland zoeken, omdat er niemand wilde.
• Maar nu heeft Dermagne toch een consultant gevonden: De Tijd meldt dat het Brusselse Positive Competition, dat gespecialiseerd is in juridische procedures van staatssteun, concurrentie en fusies, die taak op zich zal nemen. Vervelend wel: datzelfde Positive Competition was al aan het werk op dat krantencontract, om de FOD Economie, een notoir rood bastion, te begeleiden. Meteen dus toch vragen, of dit wel de beste partij is om de zaak door te lichten.
• De minister heeft de info dat het om dit kantoor gaat wel nog niet bevestigd. “Een extern economisch analysebureau voert namens de overheid een analyse uit en zal eind september zijn rapport indienen”, aldus een woordvoerder.
• Het rapport van Positive Competition moet bij de begrotingsbesprekingen de basis vormen om te beslissen of en hoeveel geld wordt teruggevorderd van het postbedrijf. Het rapport moet ook uitwijzen of kan worden doorgezet met de nieuwe concessie. Daarvoor zijn er inmiddels drie kandidaten: Bpost, PPP en het Franse Proximy.

Belangrijk: Marxisten zetten druk op Bpost. PVDA pookt de klassenstrijd op na de startbonus van 250.000 euro voor de CEO.

• Bij Bpost brak er gisterennamiddag een spontane staking uit in het sorteercentrum op Brucargo aan Brussels Airport, uit protest tegen de tekenpremie voor de nieuwe CEO Chris Peeters. De actie kreeg de steun van de PVDA. De marxistische PVDA steekt de vakbonden links voorbij bij Bpost, en dat is niet de eerste keer.
• Het Bpost-personeel van het sorteercentrum voor internationale zendingen legde gisterennamiddag even het werk neer, omwille van een slecht werkende machine die een ongeval veroorzaakte én het ongenoegen over de tekenbonus van 250.000 euro voor de nieuwe CEO.
• Opmerkelijk: PVDA-kamerlid Maria Vindevoghel ging ter plaatse om de stakers te steunen. “Wat een colère bij de werknemers van Bpost“, schrijft ze daarover op Facebook. Wat ze bij Bpost Brucargo te horen kreeg: “Wij werken ons hier kapot en komen niet eens rond met ons loon. En dan krijgt de nieuwe CEO 250.000 euro enkel om zijn contract te tekenen!”
• De tekenbonus is volgens de PVDA het bewijs dat de klassenstrijd allesbehalve een fenomeen uit het verleden is. “Een nieuwe baas bij Bpost betekent blijkbaar een nieuwe bonus. Wanneer gaan de postbodes, chauffeurs, sorteerders en loketbedienden bij Bpost eens een loonsverhoging krijgen?”
• Het is lang niet de eerste keer dat de PVDA een spontane staking bij Bpost claimt. De marxistische partij is de voortrekker van de niet te onderschatten extreemlinkse stroming bij het Belgische personeel. Daardoor komen Vindevoghel en co als een soort van radicale alternatieve vakbond meermaals in het vaarwater van de traditionele syndicale organisaties, die zich daardoor ook opgejaagd kunnen voelen.
• Terwijl binnen de Vivaldi-regering een verdere privatisering van Bpost (momenteel voor 51 procent in overheidshanden en voor 49 procent op de beurs) op termijn niet uitgesloten wordt, pleit de PVDA al jaren voor het tegenovergestelde scenario: het bedrijf moet de beurs verlaten en weer een volledig staatsbedrijf worden.

De vraag: Houdt Didier Reynders (MR) z’n topjob van ‘Mededinging’ bij de Europese Commissie?

• Eind dit jaar stapt Werner Hoyer op als voorzitter van de Europese Investeringsbank. De instelling gaat dus op zoek naar een opvolger. Er circuleren vijf namen, die het stokje kunnen overnemen van de Duitser.
• De Europese investeringsbank is een combinatie van een Europese instelling en een niet-commerciële bank. Ze staat bekend als ‘de klimaatbank’, omdat de EIB veel investeert in infrastructuur en steunmaatregelen om Europa te helpen om de klimaatdoelstellingen te realiseren. Sinds haar ontstaan in 1958 investeerde de bank al meer dan één biljoen euro.
• De twee grote kanshebbers zijn een Deense en een Spaanse. Margrethe Vestager wordt gezien als de absolute topfavoriet. De 55-jarige Vestager had al een lange politieke carrière. Zo was ze in Denemarken minister van Onderwijs en Kerk, en nadien vicepremier en minister van Economie en Binnenlandse Zaken in de regering van Helle Thorning-Schmidt. Zij nomineerde Vestager in 2014 voor een rol als Eurocommissaris voor Mededinging. Daar brak Vestager echt door, en groeide ze uit tot een van de voornaamste Euro-politici van dit moment.
• Als zij de job krijgt, is de kans groot dat Reynders, nu commissaris voor Justitie, zijn ‘promotie’ mag houden, en op Mededinging blijft. Vestager moest immers tijdelijk opzij, om te kunnen deelnamen aan de race.
• Politico omschrijft haar alvast als “het dichtste bij een superster in de Europese Commissie”: als Eurocommissaris voor Mededinging was Vestager een van de belangrijkste mensen in de Commissie, waarbij vooral haar strijd tegen grote techbedrijven opviel. In 2019 leek Vestager, op dat moment al vijf jaar Eurocommissaris, ook het hoogste zitje in de Commissie te gaan krijgen. Tegenstand vanuit Frankrijk zorgde dat men uiteindelijk voor Ursula von der Leyen koos.
• Maar Vestager krijgt een geduchte concurrent voor de post van EIB-voorzitter. De Spaanse Nadia Calviño kent een minstens even sterk profiel. De econome is op dit moment vicepremier in de regering van Pedro Sanchez en minister van Economie en Digitale Transformatie. Ook in Brussel kennen ze Calviño nog: tussen 2014 en 2018 was ze directeur-generaal van het budgettaire departement van de Europese Unie. Ook vandaag vertoeft ze, als voorzitter van een adviesorgaan van het Internationale Monetaire Fonds, nog in internationale kringen.
• Nog drie andere kandidaten maken ook kans. “De sfinks van de Dolomieten”, zo staat Daniele Franco bekend in de Italiaanse pers. Franco werkte het grootste deel van zijn leven bij de Italiaanse centrale bank, met enkele uitstappen, onder meer naar het Europese Directoraat-Generaal voor Economische Zaken. Tussen januari 2020 en februari 2021 was Franco ook directeur-generaal van de Banca d’Italia.
• Ook de Poolse Teresa Czerwińska maakt kans om de nieuwe voorzitter te worden. Op dit moment is zij al vicevoorzitter, sinds 2020. Na een carrière als professor aan de universiteit van Warschau trok ze de politieke administratie in, waar ze tussen 2018 en 2019 minister van Financiën van Polen was. Nadien werd ze nog bestuurslid bij de Poolse centrale bank, alvorens naar de EIB te trekken.

Nu al gewonnen: De Vlaamse partijen krijgen er één zetel bij in het Europees Parlement.

• Het Europees Parlement krijgt nog meer zitjes: van 705 naar 720 Europese Parlementsleden na 2024. Ook herverdelen ze wat, waardoor sommige landen manifest meer zetels krijgen. Daarbij Spanje, Frankrijk en Nederland, die er twee bijkrijgen.
• België krijgt er ééntje bij, en dat maakt dat die naar Vlaanderen gaat, waar de zitjes al merkelijk “duurder” zijn in stemmen dan in Wallonië. Bij de Europese verkiezingen van 9 juni 2024 worden er voortaan dus 13 Europarlementsleden in de Vlaamse kieskring uitgedeeld.
• Het maakt dat er waarschijnlijk bij de grootste partij een extra zetel valt, de kans is dus groot dat Vlaams Belang er mee gaat lopen. Die partij zit nu op 3 zetels, net als N-VA. Open Vld en cd&v hebben vandaag elk twee zetels, maar dreigen diep te zakken, als de peilingen enigszins kloppen. 

Opvallend: In Franstalig België halen ‘Les Engagés’ er een ‘sociale liberaal’ binnen.

• Olivier de Wasseige is het nieuwe boegbeeld van Les Engagés, de voormalige christendemocraten in Franstalig België. Die zitten al jaren in het slop, als klein partijtje aan de zijlijn, maar zoeken voor 2024 een plekje onder de zon. En dat doen ze duidelijk door op te schuiven naar, en te lonken naar de kiezers van de MR. De linkervleugel dan wel.
• Maxime Prévot, de voorzitter, pakt nu uit met die Olivier de Wasseige, een min of meer bekende naam: hij was van 2017 tot april vorig jaar directeur van de UWE, de ‘Union Wallonne des Entreprises’, het Waalse Unizo zeg maar.
• Hij zal de lijst in Luik gaan trekken, een stevige versterking dus. In februari van dit jaar kwam ook al oud-minister Jean-Luc Crucke van de MR over. Beiden zijn een soort verpersoonlijking van de “sociale liberaal” die zich niet meer thuis voelt bij de MR, sinds die geleid wordt door Georges-Louis Bouchez (MR).
• Het is een publiek geheim dat Prévot probeert om een deel van die gematigde MR-kiezers te paaien, zeker omdat een deel van het kader van de MR ook ongemakkelijk loopt met de harde lijn van Bouchez.
• Zowat overal is te horen dat de MR er radicaal uitligt in elke coalitie, na ’24, als het enigszins kan. Als tegelijk Les Engagés zich electoraal wat weten te versterken, zijn zij overal de logische partner om de plek van de MR in de coalities in te nemen. 

Genoteerd: De loonkloof met onze buurlanden is gehalveerd.

• De loonkloof, het verschil tussen lonen in België en die in de buurlanden, staat op iets minder dan 2 procent, schrijft De Tijd. Vorig jaar was de loonkostenhandicap nog 4,6 procent. Omdat België met een automatische loonindexering werkt, stijgen de lonen hier sneller.
• In de buurlanden wordt er nog op ouderwetse wijze onderhandeld tussen vakbonden en bedrijfsleiders, wat iets langer duurt. Daardoor is er ook minder druk op de inflatie in onze buurlanden. Daarnaast zorgen de snel stijgende lonen in België voor grotere kosten voor bedrijven, wat de internationale concurrentiepositie aantast.
• Er zijn twee redenen voor dit goed nieuws, enerzijds was de inflatie in België de laatste tijd lager dan in de buurlanden, waardoor lonen minder snel moesten stijgen. De andere oorzaak ligt bij de buurlanden, waar loonakkoorden gesloten zijn en dus een inhaalbeweging is ingezet.