In het Amerikaanse Jackson Hole in de staat Wyoming vond de voorbije dagen de jaarlijkse conferentie van centrale bankiers plaats. Mark Carney, de gouverneur van de Bank of England, pleitte daar om een einde te maken aan de internationale afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar. Hij had het over ‘een destabiliserend effect’ en vraagt zijn internationale collega’s om met een eigen reservemunt te komen, naar het voorbeeld van de aangekondigde Libra van Facebook.

De dominantie van de dollar is nog net zo belangrijk als toen het akkoord van Bretton Woods sneuvelde, aldus Carney. Onder het systeem van Bretton Woods waren de munten tot begin jaren zeventig aan de goudprijs gekoppeld. Maar ondertussen is de wereldeconomie wel ingrijpend veranderd.

Helft van alle internationale betalingen wordt nog altijd in dollar gefactureerd

Volgens de Canadees, die eerder ook de Canadese centrale bank leidde, nemen de opkomende economieën nu 60% van de handelsactiviteiten in de wereld voor hun rekening. Tot 2009 was dat amper 45%. Toch factureert men vandaag meer dan de helft van alle internationale betalingen nog altijd in dollar. Dat terwijl de VS zelf bij amper 10% van de globale handel betrokken zijn en slechts 15% van het globale bbp voor hun rekening nemen.

De fluctuaties van de dollar zijn daarom fundamenteel belangrijk voor alle economieën. Zelfs als ze niet eens belangrijke banden met de VS hebben. Dat verplicht deze landen zich te verzekeren tegen koersschommelingen. Ook moeten ze dollars opsparen om eventuele kapitaalvlucht te compenseren. Nog volgens Carney draagt dit disfunctioneel internationaal monetair systeem bij tot lagere rentevoeten. Die maken het de centrale bankiers op hun beurt moeilijker om op te treden wanneer zich recessies voordoen.

Carney denkt ook dat de spanningen in het financiële systeem de oorzaak zijn van het protectionisme en populisme in de wereld.

Caarney is een Canadees, die ook Brits en Iers staatsburger is. In januari verlaat hij de Bank of England, maar pleit nu dus al voor de creatie van een elektronische wereldmunt. Carney stelde dat op de langere termijn een ‘multipolaire wereldeconomie’ een betere oplossing is dan af te wachten tot het moment dat de Chinese renminbi zich opdringt als vervanger van de Amerikaanse munt. 

‘Een Libra-achtige samengestelde hegemoniale munt’

Hij had het daarbij over een ‘samengestelde hegemoniale munt’, iets wat volgens hem ‘wellicht via een netwerk van digitale valuta van centrale banken’ kan worden gerealiseerd. Zoals de door Facebook aangekondigde Libra. Dat zou een korfmunt worden. Dat betekent dat een mandje van andere munten (euro, dollar, yen, pond,…) zijn waarde bepaalt. Een korf van stabiele andere munten bepaalt dan de waarde van die hegemoniale munt.

Vooraleer het zo ver is moeten de reserves bij het Internationaal Monetair Fonds(IMF) wel worden opgetrokken tot 3.000 miljard dollar. Dat is drie keer meer dan vandaag het geval is.  De kosten van die operatie worden best verdeeld over alle 189 lidstaten, zei Carney.

Zijn collega’s weten niet direct of Carneys ideeën voor een virtuele reservemunt het antwoord op de problematiek is. Wel zijn ze het met hem eens dat de globale dominantie van de Amerikaanse dollar een probleem is geworden.