De Russische ruimtevaartindustrie wordt door een gigantische corruptie geplaagd. Dat zegt de Russische Sledstvennyi Komitet (Sledkom), tegenhanger van het Amerikaanse Federal Bureau of Investigation (FBI). Opgemerkt wordt dat miljarden roebels aan financiële middelen zijn verdwenen. Een aantal leidende figuren van de sector zit inmiddels in een Russische gevangenis of is naar het buitenland gevlucht. De problemen zouden inmiddels zo zwaar zijn geworden dat de activiteiten van het Russische ruimtevaartbureau Roskosmos in het gedrang zouden komen.

“De Russische ruimtevaartsector is het toneel van een gigantische verduistering,” zeggen analisten. “Dat heeft de droom van de Russische ruimtevaart – zijn grootsheid van het Sovjet-tijdperk opnieuw te kunnen bereiken – grotendeels doen verdampen.”

Trots

“De Russische regering werkt al jaren aan pogingen om de ruimtevaart, een enorme bron van trots voor de Sovjet-Unie, opnieuw zijn oude aura terug te bezorgen,” benadrukken de waarnemers. “Hoewel de Russische ruimtevaart zich van de instorting na het einde van de Sovjet-Unie heeft hersteld en opnieuw een belangrijke positie op de wereldmarkt heeft ingenomen, blijven er grote problemen.”

“Eerder al waren er al een aantal grote en vernederende mislukkingen met lanceringen,” benadrukken de waarnemers. “Nu blijkt het Russische ruimtevaartbureau Roskosmos door een aantal grote corruptieschandalen ondermijnd. Die problemen overschaduwen de ambitieuze plannen die de Russisch ruimtevaart koestert.”

Alexander Bastrykin, hoofd van Sledkom, wees er daarbij op dat er bij Roskosmos al vijf jaar een onderzoek naar corruptie loopt. Het einde daarvan is volgens hem nog niet in zicht. De corruptie zou zich vooral concentreren rond twee prestigeprojecten – Glonass en Cosmodrome Vostochny – van de Russische ruimtevaart.

Glonass moet het Russisch antwoord worden op het Amerikaanse systeem voor satellietnavigatie. Met Cosmodrome Vostochny wil Rusland bovendien over een eigen lanceerbasis beschikken. Tijdens het Sovjet-tijdperk gebeurden alle lanceringen vanop de basis Baikonoer, maar die ligt in Kazachstan. Rusland wil voor zijn ruimtevaartindustrie echter liever niet van een ander land afhankelijk zijn.

Journalist

Bijna alle grote bedrijven die bij deze projecten zijn betrokken, hebben volgens insiders met een aantal financiële schandalen moeten afrekenen. Dat geldt onder meer voor de raketbouwers Khrunichev en Progress.

Volgens de Russische Rekenkamer zijn de financiële wanpraktijken bij Roskosmos twee jaar geleden opgelopen tot een bedrag van ongeveer 760 miljard roebel (11,7 miljard dollar). De sector was daarmee verantwoordelijk voor bijna 40 procent van de totale onregelmatigheden die de Russische economie dat jaar had geregistreerd.

Roskosmos erkende ook dat de uitroeiing van corruptie een van zijn grootste prioriteiten vormt. Ook de Russische president Vladimir Poetin heeft recent te kennen gegeven dat deze problemen dringend moeten worden opgelost om de ontwikkeling van de ruimtevaartindustrie niet langer af te remmen.

“Een succesvolle ruimtevaartindustrie is belangrijk voor het prestige van de Russische regering,” zeggen de waarnemers. “De sector kan immers tonen dat Rusland een belangrijke mondiale macht is. Dat is zeker van belang in de context van de toegenomen spanningen met de Verenigde Staten.”

“Na de instorting van de Sovjet-Unie stond ook de Russische ruimtevaartindustrie dicht bij de vernietiging. Dankzij buitenlandse commerciële contracten kon de sector zich echter overeind houden. Paradoxaal genoeg verslechterde de situatie aan het begin van deze eeuw, toen de Russische economie heropleefde. De instroom van publieke middelen stimuleerde immers ook de fraude.”

“Alleen het International Space Station (ISS) ontsnapt aan de malaise,” benadrukken de analisten. “Dat project heeft dan ook een belangrijke politieke functie in het kader van de internationale samenwerking.”

Een aantal experts wijst echter ook naar de persoon van Dmitry Rogozin, topman van Roskosmos. Rogozin zou volgens hen onvoldoende basis hebben om de problemen van de industrie aan te pakken. De man is een journalist van opleiding en heeft volgens critici over de ruimtevaartsector te weinig technische kennis.