Gerontocratie: een bestuursvorm waarbij alle autoriteit toekomt aan ouderen.
Verkiezingen gaan over de toekomst. Het is een gevleugelde uitspraak van Bill Clinton (75). Die was tussen 1992 en 2000 de 42e president van de Verenigde Staten. De huidige president Joe Biden (79) en zijn voorganger Donald Trump (75) delen die mening niet. Volgens hen is wat kandidaten in de toekomst willen doen minder belangrijk dan hun obsessie met het verleden.
Biden en de Democraten willen dat de gebeurtenissen van 6 januari 2021 de inzet worden van de tussentijdse verkiezingen van november 2022. Met de gerechtelijke vervolging van Donald Trump als einddoel.
Ook Trump blijft geobsedeerd met het verleden. In een recent interview met staatszender NPR maakte hij duidelijk dat “het voor de Republikeinen voordelig blijft om over de verkiezingen van 2020 te praten”. “Anders zullen [de Democraten] het opnieuw doen in 2022 en 2024.” Newt Gingrich (78), nog een ander Republikeins meubelstuk, verklaarde zondag op Fox dat de gevangenis dreigt, niet voor de mensen die het Capitool aanvielen, maar voor degenen die zetelen in de commissie die de gebeurtenissen van 6 januari onderzoekt.
Wie ondertussen wel naar de toekomst kijkt, is de gewone Amerikaan. Die mag binnen 10 maanden opnieuw zijn stem uitbrengen. De mislukte terugtrekking uit Afghanistan en de problemen aan de zuidelijke landsgrens hebben velen gefrustreerd. Maar het zijn vooral de inflatie, die in december haar hoogste niveau in 40 jaar bereikte, de – onder Trump al – toegenomen criminaliteit in de steden en de pandemie die het dagelijkse leven blijven beheersen. Ook de scholen die in verschillende staten – onder impuls van de crimineel machtige lerarenvakbonden – nu al maandenlang gesloten blijven, ergeren steeds meer ouders.
Democraten regeren alsof ze een mandaat van de kiezer kregen
Biden – wiens cognitieve capaciteiten elke dag meer vragen doen rijzen – zit ondertussen tussen hamer en aambeeld. Zijn manoeuvreermarge is flinterdun. Zowel in het Congres (10 stemmen meer dan de helft) als in de Senaat (2 stemmen te weinig voor de helft, maar waar 2 onafhankelijken + vicepresident Harris de doorslag kunnen geven).
Allesbehalve een sterk mandaat van de kiezer dus. Desondanks kozen de Democraten ervoor om onder Nancy Pelosi (81) steeds verder naar links op te schuiven. Omdat Biden zich traditiegetrouw in het midden van zijn partij positioneert, staat ook hij nu ergens in het midden tussen links en extreem links. En dat is ver verwijderd van het midden van Amerika.
Peilingen voorspellen dan ook een afstraffing in november, waarbij het Congres zeker en de Senaat wellicht naar de Republikeinen gaat. Alles wijst erop dat Aziatische Amerikanen en Hispanics massaal voor GOP-kandidaten zullen stemmen. De populariteit van Biden bevindt zich ondertussen op hetzelfde catastrofale niveau als dat van Trump 5 jaar geleden. Als hij straks ook nog eens de Kamer en de Senaat verliest, ligt de weg voor een Republikeinse presidentsoverwinning in 2024 breed open. Al wordt de kans steeds groter dat geen van beide partijen de verkiezingsuitslag zal aanvaarden.
Bill Clinton, de “triangulator”
Enter Bill Clinton. Die leed in 1994 een historische verkiezingsnederlaag. Bij de tussentijdse verkiezingen verloren de Democraten naast de Kamer en de Senaat ook nog eens tien gouverneurszetels. Een nachtmerriescenario voor president Clinton, die zich politiek wist te redden door wat de geschiedenis zou ingaan als “triangulation”. Een formule waarbij hij geen onderscheid meer maakte tussen voorstellen van Democraten of Republikeinen. Clinton nam nu ook ideeën van zijn politieke tegenstanders over. Hij werkte gewoon aan voorstellen waarvan hij dacht dat het middenveld ze zou accepteren. Dat bleek de toverformule, want in 1996 won Clinton makkelijk een tweede ambtstermijn.
Een krachttoer zeker, die vooral het politieke talent van Clinton etaleerde. De kans is dan ook groot dat hij vanaf november politiek zal worden gerehabiliteerd. Biden zal weinig andere opties hebben dan bij hem te rade te gaan.
Opnieuw Hillary? Liever niet
Wel onrustwekkend is dat de naam Clinton nu opnieuw opduikt als een mogelijke kandidaat voor de Democraten in 2024. De Wall Street Journal publiceerde begin deze maand een opiniestuk waarin twee politieke adviseurs Hillary Clinton (74) naar voren brengen als de beste keuze voor 2024.
“Als de Democraten een goede kans willen maken op het presidentschap in 2024, is mevrouw Clinton waarschijnlijk hun beste optie”, schrijven de auteurs. Wishful thinking, want in recente peilingen blijkt Clinton niet populairder dan het linkse politieke wünderkind Alexandria Ocasio-Cortez en nog minder populair dan vicepresident Kamala Harris of voormalig first lady Michelle Obama. Politiek gespin dus, dat enkel dient om de tweespalt in de Democratische Partij verder aan te wakkeren.
GOP gaat voor “Teflon Trump”
Ook binnen de Republikeinse partij GOP is een oorlog aan de gang. Weinig dat “Teflon Trump” doet kan bij Republikeinse kiezers zijn imago beschadigen. Hij heeft zijn greep op de GOP sinds de aanval op het Capitool enkel uitgebreid. De Republikeinen hebben de leugen van de gestolen verkiezing omarmd. Partijleden die dat niet deden, werden buitenspel gezet. Uit bovenvermelde peiling blijkt dat 70% van de Republikeinse kiezers wil dat hij zich opnieuw kandidaat stelt. 81% van de Republikeinen zegt ook op hem te zullen stemmen als hij dat doet. De GOP vindt dus dat een man met een bedenkelijk cv, die in 2024 zijn 78ste verjaardag zal hebben gevierd, de beste wissel is op de toekomst.
Ondanks dat de politieke verdeeldheid in de VS de overheid heeft verlamd, blijft Amerika nog steeds ’s werelds meest dynamische economie. Toch zien steeds meer Amerikanen hun democratie in crisis en hun binnenlandse politieke tegenstanders als hun voornaamste vijand. Verbazend dat velen blijven denken dat de “boomers” die de problemen mee hebben veroorzaakt, ze nu ook zullen oplossen.
(lb)