De arme zuidelijke regio’s van Italië kunnen massaal beroep doen op de gelden uit het herstelfonds dat de Europese Unie heeft opgezet om de economieën van zijn lidstaten uit de coronacrisis te helpen. Alleen telt het gebied onvoldoende expertise op het gebied van projectbeheer. Op die manier dreigt het zuiden van Italië een groot deel van de potentiële steun aan zich voorbij te zien gaan. Dat blijkt onder meer uit getuigenissen van lokale burgemeesters die door het persbureau Reuters werden verzameld.
Italië zou uit het Europese herstelfonds mogelijk 191,5 miljard euro aan subsidies en leningen kunnen ontvangen. Daarmee zou het land de grootste begunstigde van het initiatief zijn. Het fonds zou, met behulp van duizenden projecten, de Italiaanse economie – vooral in het minder ontwikkelde zuiden – nieuwe impulsen kunnen bezorgen.
Kloof
“Dit betekent voor de regio een unieke en buitengewone kans”, bevestigt Antonio Decaro, burgemeester van Bari, de hoofdstad van de zuidelijke provincie Apulië. “Maar om te vermijden dat deze opportuniteit verloren zou gaan, hebben we snel gekwalificeerde mensen nodig om al deze projecten op gang te krijgen.”
Bij andere burgemeesters in de regio kon volgens Reuters een gelijkaardige oproep worden opgevangen. Leoluca Orlando, de burgemeester van Palermo op Sicilië, werpt op slechts te kunnen terugvallen op één technische manager die gemachtigd is om offertes voor projecten van de Europese Unie te ondertekenen. Gaetano Manfredi, burgemeester van Napels, klaagt zelfs dat hij op geen enkele technische manager beroep kan doen.
De Italiaanse zuidelijke provincies herbergen ruim 30 procent van de totale bevolking van het land. Het gebied vertegenwoordigt ook iets meer dan 20 procent van de nationale economische productie. De kloof met het centrum en het noorden van het land wordt steeds groter. Om die zuidelijke gebieden te helpen die achterstand op te halen, zou de regio ongeveer 40 procent van het Italiaanse deel van de Europese hulpfondsen toegewezen krijgen.
Jaren van bezuinigingen op de begroting na de financiële crisis dertien jaar geleden, hebben in de zuidelijke Italiaanse regio’s echter een bijzonder zware tol geëist. Lokale overheden werden al langer met aanzienlijke schulden geconfronteerd en zagen zich door de noodzakelijke bezuinigingen verplicht in hun personeel te snoeien.
“In de tien jaar na de financiële crisis is het aantal werknemers in de publieke sector in het zuiden van het land met 27,8 procent gedaald”, benadrukt een rapport van de Bank van Italië. “In het noorden, dat van oudsher van een efficiënter beheer van zijn middelen blijk geeft, kon dat verlies tot 18,5 procent worden beperkt.”
“Het gebrek aan geschoold personeel wordt nu al gevoeld”, werpt Reuters op. “Sicilië had vorige maand 31 voorstellen voor irrigatieprojecten ingediend. Alle dossiers werden echter afgewezen. Ze bleken immers niet te voldoen aan de criteria die door de Europese Commissie naar voor zijn geschoven.”
Generatiewissel
Antonino Scilla, op Sicilië hoofd van de dienst voor landbouwafdeling, merkt op dat de strikte Europese deadlines weliswaar een aandeel in het probleem heeft, maar hij stelt toch dat er vooral moet worden gewezen naar een algemeen gebrek aan expertise in de regio. “Sicilië heeft dringend gekwalificeerd personeel nodig”, betoogt Scilla. “De ambtenaren hebben een gemiddelde leeftijd van zestig jaar. Een generatiewissel is dan ook noodzakelijk.”
De zuidelijke Italiaanse regio’s – de Mezzogiorno – blijft al decennia achter op de rest van het land. “Sinds het begin van de eeuw is het probleem echter nog in een stroomversnelling geraakt”, benadrukt Reuters.
Het bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking ligt in de Mezzogiorno ongeveer 40 procent lager dan in het centrum en het noorden van het land. Bovendien worstelt het zuiden van Italië met een werkloosheid van 16,7 procent, tegenover 6,1 procent in het noorden. Bij de jeugdwerkloosheid is er zelfs sprake van een verhouding van 43,3 procent tegenover 20,8 procent.
Ook de Europese Commissie beseft dat het zuiden van Italië met grote problemen worstelt. “Ook bij de eerdere toewijzingen van de reguliere Europese structuurfondsen, bleken al een aantal knelpunten”, getuigt Marco Buti, stafchef van Paolo Gentiloni, Europees commissaris voor Economische Zaken.
“Er is een duidelijk gebrek aan ervaren managers.” Zowel Bari als Napels zouden minstens duizend extra ambtenaren nodig hebben om de Europese fondsen ten volle te kunnen benutten.
Roberto Garofoli, verantwoordelijk voor de uitvoering van het Europese herstelplan in Italië, merkt op dat de verschillende overheidsinstanties kleine teams naar de regio zullen sturen om bij het projectbeheer te helpen.
De Italiaanse regering heeft tevens toegezegd om voor de afwerking van de projecten in het zuiden van het land 2.800 medewerkers te zullen rekruteren. Een eerste campagne trok echter slechts achthonderd kandidaten aan.
Vele geïnteresseerden zouden hebben afgehaakt om tegenover de vereiste vaardigheden onvoldoende compensaties – contracten van korte termijn met een vergoeding van ongeveer 1.500 euro per maand – werden voorzien. De Italiaanse regering zou nu beslist hebben de voorwaarden te herzien.
“De administratie heeft zijn expertise en slagkracht verloren”, besluit Garofili. “Dit is geen probleem dat van de vorige regering is geërfd, maar is het gevolg van decennialange bezuinigingen. Een dergelijk probleem kan niet in enkele maanden worden opgelost.”
(bzg)