Fraude is een kat-en-muisspel dat door de opmars van AI alleen maar sneller gaat. Aan de ene kant maakt AI misleidingen steeds realistischer, en anderzijds gebruiken ook banken, overheden en bedrijven dezelfde technologie om fraude te bestrijden. Natuurlijk is technologie alleen niet genoeg: systemen hebben betrouwbare data en processen nodig. Verantwoord gebruik van AI vormt daarom de basis van effectieve fraudebestrijding.

Een vals telefoontje, een videogesprek met deepfake-technologie, een chatbot die zich voordoet als een menselijke medewerker, … Het is steeds moeilijker om een onderscheid te maken tussen wat echt is en wat niet. Misleiding via online kanalen is natuurlijk niet nieuw, maar de evolutie van AI heeft praktijken zoals social engineering alleen maar wind in de zeilen gegeven.

Gelukkig is AI niet alleen een wapen voor fraudeurs, maar ook een verdedigingsmechanisme dat helpt om verdachte patronen te herkennen. Zo kunnen banken bijvoorbeeld sneller transacties beoordelen en afwijkingen signaleren. De technologie kan een bedreiging of een bondgenoot zijn, maar zonder de juiste basis is geen enkel AI-model succesvol. Alles begint bij betrouwbare data, goede processen en duidelijke controles. Kortom, verantwoord AI-gebruik. Daarom blijft het belangrijk dat we tijdens deze International Fraud Awareness Week meer bewustzijn creëren.

Mens blijft grootste risico én troef

Wat is er nodig om AI op een verantwoorde manier in te zetten in fraudebestrijding? Eerst en vooral moeten organisaties hun interne werking in kaart brengen. Hoe stroomt data door het bedrijf? Wie neemt beslissingen? En welke rol speelt AI in het sturen van die beslissingen?

De grootste risico’s zitten niet aan de kant van de cybercriminelen, maar in de organisaties zelf. Zo werken veel bedrijven met onduidelijke autorisatieprocessen of gebrekkige controle van facturen. AI-systemen kunnen afwijkingen enkel doeltreffend herkennen en bijsturen als de processen zorgvuldig gedocumenteerd zijn en de controles gestandaardiseerd zijn. Eenvoudige wachtwoorden, roekeloos op een link klikken of het delen van persoonlijke informatie via social media zijn dan weer menselijke kwetsbaarheden die het fraudeurs vaak erg gemakkelijk maken.

Organisaties moeten steeds kritisch blijven kijken naar hoe een signaal in fraudedetectie tot stand komt, op welke data het gebaseerd is, en wie controleert of het klopt. Uiteindelijk blijven mensen in elk AI-verhaal centraal staan. We mogen niet blind vertrouwen op wat de technologie ons zegt, maar moeten onze eigen expertise inzetten om te begrijpen waarom AI een beslissing neemt.

Platform als centrale hub voor data en beslissingen

In de praktijk is de AI-wapenwedloop in fraudebestrijding altijd een inhaalrace. Fraude verandert ook veel sneller dan controlemechanismen kunnen volgen. Toch kunnen organisaties het zich niet veroorloven om te wachten tot ze moeten reageren. Proactieve monitoring en continue analyse zijn een must om doeltreffend bestaande fraude te herkennen en nieuwe ontwikkelingen tijdig op te sporen. Daarom is een platform een cruciale troef voor organisaties die fraude bestrijden.

Een platform brengt data, beslissingslogica en analysemogelijkheden samen. Dit biedt niet alleen inzicht in de manier waarop beslissingen tot stand komen, maar maakt het tevens mogelijk om sneller bij te sturen. Een data- en analyseplatform vormt een centrale hub voor signalen, data en onderzoek. Het is ook de ideale basis om nieuwe fraudepraktijken met bestaande kennis efficiënt te onderscheppen. Natuurlijk kan dit alleen als de data goed geïntegreerd is, er geen silo’s tussen de verschillende afdelingen bestaan, en systemen kunnen leren van incidenten. Op termijn zal ook Agentic AI helpen om onbekende vormen van fraude te detecteren.

Terwijl bewustwording rond verantwoord AI-gebruik voor iedere toepassing belangrijk is, vormt het in fraudebestrijding een voorwaarde om met de technologie aan de slag te gaan. Organisaties die data, processen en beslissingen met elkaar verbinden, bouwen aan betere fraudepreventie en zijn ook alerter en weerbaarder tegen dreigingen van buitenaf. Fraude test niet alleen de beveiliging van een bedrijf, maar ook de organisatiekracht en de waarden. Verantwoord gebruik van AI zorgt voor de transparantie die nodig is om een stapje voor te blijven in de eindeloze race tegen fraude.

Olaf Passchier, Lead Fraud, Compliance & Public Safety – SAS Benelux