Key takeaways

• Macron staat onder enorme druk om af te treden vanwege de politieke verlamming en economische instabiliteit in Frankrijk.
• De diepgewortelde problemen van Frankrijk, waaronder een groeiend tekort en sociale onrust, zullen niet eenvoudigweg worden opgelost door het vertrek van Macron.
• Het land staat voor de mogelijkheid van strenge bezuinigingsmaatregelen of een volledige financiële crisis als het zijn uitgavenprobleem niet oplost.

Frankrijks Vijfde Republiek, ooit opgericht door Charles de Gaulle om politieke stabiliteit te garanderen, dreigt onbestuurbaar te worden. De Franse politiek zit muurvast en wat voorheen slechts fluisteringen waren, klinkt nu openlijk: president Emmanuel Macron zou moeten aftreden. Dit openlijk uitgesproken debat onderstreept de diepe crisis waarin Frankrijk zich bevindt. Toch is het onzeker of het vertrek van Macron de verlamming zal doorbreken of juist een nieuwe periode van instabiliteit zal inluiden.

De uitdagingen voor Frankrijk gaan verder dan één leider. Macron is al op zoek naar zijn vijfde premier in minder dan twee jaar, vooruitlopend op het afzetten van François Bayrou door impopulaire bezuinigingsmaatregelen. Het is onduidelijk of een nieuwe kandidaat-premier met succes de miljarden euro’s aan bezuinigingen kan doorvoeren die nodig zijn om een schuldencrisis af te wenden, of dat nieuwe verkiezingen een werkbare meerderheid zullen opleveren.

Groeiende druk

Zelfs als Macron zou aftreden, zou zijn opvolger waarschijnlijk met dezelfde obstakels te maken krijgen. Bijna zeven decennia lang hebben de instellingen van de Vijfde Republiek standgehouden ondanks sociale onrust en stakingen.

Vandaag zit het parlement echter muurvast, liggen de besprekingen over de begroting stil en wordt er steeds meer gefluisterd over sociale onrust. De financiële markten staan op scherp en Bayrou zelf waarschuwt voor een Grieks scenario als de uitgaven niet worden gecontroleerd.

Vergelijkingen met mei 1968

Hierdoor roepen de extreemrechtse leider Jordan Bardella en de extreemlinkse leider Jean-Luc Mélenchon Macron op om af te treden. Dit sentiment is niet langer marginaal, maar wint het van gerenommeerde politieke commentatoren en zelfs van enkele centrumrechtse figuren.

Ondanks de toenemende druk zal Macron waarschijnlijk niet voortijdig aftreden, omdat zijn vertrek de onderliggende problemen niet zou oplossen. De onzekerheid die Frankrijk in zijn greep houdt is ongekend en roept vergelijkingen op met de tumultueuze protesten van mei 1968 die de natie veranderden.

Macrons positie en de oppositie

Macron, die bekendstaat om zijn sterke wil, heeft herhaaldelijk laten weten geen voortijdig vertrek te overwegen. Zijn beloften om Frankrijk te moderniseren zijn grotendeels onvervuld gebleven, en hoewel hij het groeiende begrotingstekort erkent, ontbreekt het aan concrete oplossingen. Oppositiepartijen zouden moeten erkennen dat nieuwe premiers, vervroegde verkiezingen of zelfs een andere president niets zullen veranderen aan de noodzaak tot strikte begrotingsdiscipline, iets waar ook Macrons regeringen al mee worstelden.

Economen waarschuwen dat het uitstellen van noodzakelijke bezuinigingsmaatregelen kan leiden tot een volledige crisis, waarbij Duitsland mogelijk voorwaarden kan stellen aan steun van de Europese Centrale Bank aan Frankrijk. Gezien het groeiende scepticisme van het publiek over opoffering en bezuinigingen, zoals blijkt uit recente protesten, is het echter onduidelijk of Frankrijk dergelijke maatregelen bereidwillig zal accepteren, zelfs onder druk van zijn buurlanden.

Frankrijk haalt Italië in als zorgenkind van de eurozone

De verslechterende situatie van Frankrijk roept verontrustende vergelijkingen op met Italië, ooit een symbool van politieke en fiscale instabiliteit in Europa. De schuld/bbp-ratio van Italië mag dan hoger zijn dan die van Frankrijk, maar het huidige tekort van Frankrijk is aanzienlijk hoger. Dit heeft ertoe geleid dat sommige economen zich afvragen of Frankrijk Italië aan het inhalen is als de “zieke man” van Europa.

Diepere verdeeldheid binnen de Franse politieke klasse en groeiende economische uitdagingen vormen een ernstige bedreiging voor de stabiliteit van het land. Terwijl Frankrijk met deze onzekerheden worstelt, blijft zijn toekomst onzeker, waardoor velen zich afvragen of het een crisis zoals die van zijn Europese buren kan voorkomen. (uv)