Op de Digital Finance Summit, de zevende editie die vandaag in Brussel plaatsvindt, gaan de circa 600 deelnemers uit de Belgische fintechsector (financiële technologie) met elkaar in discussie over hét business-vraagstuk van het moment: hoe kan je zakendoen en nieuwe platformen ontwikkelen als de economische en geopolitieke onzekerheid zo uitzonderlijk hoog is als vandaag?

De fintechsector heeft in deze woelige tijden een groot voordeel: de jonge bedrijfjes zijn het gewoon om in een voortdurend veranderende omgeving te werken. De digitale transformatie van de banksector was nog in volle gang, toen de coronacrisis uitbrak en tot een versnelling in digitaal betalen leidde.

Al bleven ook veel zaken hetzelfde: de vier grootbanken (BNP Paribas Fortis, KBC, ING en Belfius) beheersen nog altijd het Belgische financiële landschap. De door velen verhoopte beeldenstorm is er niet gekomen. Fintechbedrijven zijn partners, en geen concurrenten, van de grote banken geworden, behalve in sommige niches.

“De banken zijn erin geslaagd om de grote verwachtingen en dromen voor fintech de kop in te drukken”, zegt Xavier Corman, directeur bij organisator Fintech Belgium en costichter van het fintechbedrijf Edebex. “Uiteindelijk beseften veel fintechbedrijfjes dat een samenwerking met de banken hen meer toegevoegde waarde oplevert dan een pure solokoers.”

“De klanten van hun kant zijn bij de grootbanken gebleven, omdat hun digitale diensten niet zo slecht zijn. Maar het is precies dankzij de druk van fintech dat de banken gaan innoveren zijn.”

Open banking

Nog een voorspelling die niet uitgekomen is: de Europese betaalrichtlijn PSD2, die in januari 2018 van kracht werd, heeft niet tot de betaalrevolutie geleid waar velen van droomden. Die Payment Services Directive maakt het mogelijk voor technologiespelers om met een eigen app je betalingen te beheren, mits je akkoord gaat met toegang tot je bankrekeningen. Open banking, werd dat genoemd. Techondernemers voorspelden destijds dat hun gebruiksvriendelijke apps de bancaire apps overbodig gingen maken.

Maar zo’n vaart liep het niet. De financiële app Cake van Davy Kestens was een van de fintechbedrijfjes die uiteindelijk in de handdoek in de ring gooide, omdat de PSD2-regelgeving in de praktijk minder werkbaar was dan verhoopt.

“Eén voorbeeld daarvan is de wettelijke verplichting om elke 90 dagen je rekening opnieuw te koppelen aan de app. Dit is vervelend voor jou als gebruiker en maakt het voor ons ook moeilijk om gebruikers aan de app te blijven binden”, zei Cake begin dit jaar bij de stopzetting.

Corman: “PSD2 was een stap in de goede richting, maar blijkt onvoldoende te zijn. De regels zijn te algemeen. Een belangrijk probleem is dat de connecties tussen de techplatformen en de banken niet gestandaardiseerd zijn, waardoor de connectiekosten hoog zijn.”

De toekomst: koppeling met niet-financiële data

“Open banking is niet genoeg”, concludeert de ex-CEO van Edebex. “Toegang tot zichtrekeningen krijgen is wel leuk, maar je kan als fintechbedrijf pas echt nieuwe diensten ontwikkelen als je ook een beeld hebt van andere financiële producten, zoals spaarrekeningen en levensverzekeringen.”

“Maar je kan nog een stap verder gaan en financiële data koppelen met niet-financiële data. Niet alleen Open banking, maar Open data. Een concreet voorbeeld is de Brusselse start-up Rock Estate. Zij helpen de banken bij het inschatten van de waarde van een woning door gebruik te maken van cartografische data afkomstig van luchtfoto’s.

Een andere trend is het toenemende belang van ESG (Environmental, Social & Governance), waarmee criteria als zuinig energieverbruik, goede werkomstandigheden of fair ondernemingsbestuur bedoeld wordt. Fintech Belgium geeft de groene betaalapp Paybonsai als voorbeeld. Die app laat na elke tien betalingen een boom planten in Madagaskar.

Geen Champions League, maar Europa League

De Belgische fintechsector is er in 2022 in geslaagd zowat 106 miljoen euro kapitaal aan te trekken van investeerders. Dat is aardig, maar België blijft toch achter op de rest van Europa, waar de groei nog veel sneller is, zegt Fintech Belgium.

In tegenstelling tot Zweden (Klarna) of Nederland (Mollie en Adyen) heeft ons land ook geen fintechmerk dat op het grote Europese publiek mikt.

“We behoren niet tot de beste Europese landen, maar zijn ook niet de slechtste”, vat Corman samen. “Toch moeten we blijven mikken op het Europese niveau. Enkele succesverhalen, zoals de digitale verzekeringen van Qover, bewijzen dat het mogelijk is.”