Dat Finland de defensiebanden met de Verenigde Staten hoopt aan te halen, is al langer duidelijk. Het Noordse land wil namelijk een bilaterale veiligheids- en defensieovereenkomst met ’s werelds grootste economie ondertekenen. De weg naar het NAVO-lidmaatschap is echter nog lang.
Finland wil op veiligheidsvlak nauwer samenwerken met VS: opmaat naar NAVO-lidmaatschap?
Waarom is dit belangrijk?
Als reactie op de Russische invasie van Oekraïne, hebben Zweden en Finland hun langdurige militaire ongebondenheid beëindigd. In mei vroegen beide landen het NAVO-lidmaatschap aan. Maar er is één groot obstakel: Turkije weigert nog altijd hun aanvraag goed te keuren. Niettemin kondigde het Finse ministerie van Buitenlandse Zaken in het najaar aan de onderhandelingen te starten over een samenwerkingsovereenkomst op defensiegebied met Washington. Die deal kan moeilijk los gezien worden van het NAVO-dossier.Het nieuws: Pekka Haavisto, de Finse minister van Buitenlandse Zaken, heeft nog eens de mogelijke defensiedeal van zijn land met de VS ter sprake gebracht.
- Haavisto werd door de tabloid Italehti geïnterviewd in het Zweedse Sälen. Daar is hij samen met de secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, een van de gastsprekers op de nationale veiligheidsconferentie van het land.
- Volgens de politicus bevindt de defensiedeal zich nog in een voorbereidende fase en zal hij waarschijnlijk niet in het voorjaar worden gesloten.
- De deal heeft, naar verluidt, betrekking op de status van de Amerikaanse strijdkrachten wanneer zij op Fins grondgebied opereren. Daarnaast zou de overeenkomst ook zuiver praktische zaken behelzen, zoals de erkenning van kwalificaties.
- De overeenkomst moet “voorwaarden scheppen voor nauwere samenwerking als de veiligheidssituatie dat vereist”, zo verklaarde de Finse minister volgens de EU-nieuwssite Euractiv.
Noorse deal
Gelijkaardige overeenkomst: In juni rondde buurland Noorwegen een dergelijke overeenkomst rond defensieve samenwerking af, waardoor de VS “op grote schaal gezag en macht kunnen uitoefenen op Noors grondgebied”, zo stelt de nieuwssite High North News.
- Volgens die overeenkomst krijgen de Amerikanen onvoorwaardelijk toegang tot vier “overeengekomen locaties”. In Noorwegen gaat het dan om de marinebasis Ramsund en de luchtmachtbasis Evenes.
- De locaties kunnen door de VS, Noorwegen en andere bondgenoten gezamenlijk worden gebruikt voor militaire doeleinden. De VS kunnen er trainingen en militaire oefeningen houden, troepen inzetten en er uitrusting en materieel opslaan.
Opgemerkt dient echter dat Noorwegen al een NAVO-lidstaat is. Het Finse lidmaatschap tot het militaire bondgenootschap is nog verre van zeker: alles hangt af van het ja-woord van de Turkse leider Erdogan.
Kritiek: Volgens de Noorse defensiedeal is de VS ook bevoegd om gezag uit te oefenen over Noorse burgers in en in de directe omgeving van de overeengekomen locaties.
- Onder meer vanwege die overdracht van jurisdictie werd het samenwerkingsvoorstel initieel op veel kritiek onthaald uit linkse hoek. Zo hebben de communistische, socialistische en groene Noorse partijen zich tegen het voorstel verzet, terwijl rechts het steunde.
(evb)
