De libra raakt voorlopig niet van de grond, maar de plannen van Facebook hebben wel velen wakker geschud. Vooral voor centrale banken is de virtuele munt van Facebook een wake-upcall.

De laatste maanden struikelen politici wereldwijd over elkaar om de libra van Facebook te bekritiseren. Ook de centrale banken zien een virtuele munt naast het reguliere geldsysteem absoluut niet zitten. ‘Er zijn serieuze zorgen op vlak van privacy, witwassing en financiële stabiliteit’, klonk het bij de topman van de Federal Reserve, Jerome Powell, in een persbericht.

‘Ik hoop dat de Europeanen zich niet laten verleiden om de gevestigde betaalkanalen te verruilen voor verleidelijke, maar verraderlijke beloftes’, liet Yves Mersch, een bestuurder van de Europese Centrale Bank (ECB) weten tijdens een speech.

Schaal en soevereiniteit

De toezichthouders hebben hun redenen om de libra en andere crypto-experimenten te wantrouwen. De eerste is de schaal van het Facebook-project. Via al zijn platformen – waaronder ook Instagram en WhatsApp – kan de internetgigant vlotjes 2,7 miljard gebruikers aanspreken. Met zijn virtuele munt kan Facebook dus 1 op de 3 mensen bereiken.

Ook de monetaire soevereiniteit is een aandachtspunt. Als een bedrijf een virtuele én afzonderlijke munt opricht, runt het eigenlijk zelf een centrale bank. ‘En Facebook heeft onderschat hoe belangrijk controle over een munt is voor overheden en centrale banken’, zegt Simon Potter van het Peterson Institute for International Economics aan Financial Times.

Onontgonnen terrein

Het terrein van digitale munten is voor veel centrale banken onontgonnen terrein. Toen Stefan Ingves, de gouverneur van de Zweedse centrale bank, nadacht over een soort e-kroon, sloeg dat iedereen met verstomming. De Amerikaanse Fed heeft sinds 2016 wel een werkgroep rond digitale betalingen, maar de digitale munt laat het vooralsnog links liggen. ‘De Fed heeft geen plannen daartoe’, klinkt het bij een gouverneur.

‘Als de geschiedenis ons iets leert, is het dat de privésector beter geen invloed heeft op geld. Daarvoor hebben we centrale banken’, stelt Stefan Ingves. Toch kan het voor centrale banken wereldwijd nooit kwaad om de mogelijkheden van digitale munten te exploreren. Of zoals Mark Zuckerberg wou duidelijk maken: als de centrale banken niet eens deftig nadenken over digitaal geld, dan doet iemand anders het.