Een tiener uit de Amerikaanse staat Nebraska en haar moeder worden aangeklaagd voor een reeks misdrijven in verband met een illegale abortus. De autoriteiten zouden via een huiszoeking toegang hebben gekregen tot de privéberichten op Facebook. Daarin sprak de tiener over het beëindigen van haar zwangerschap.

Volgens de gerechtelijke documenten hielp Celeste Burgess haar 17-jarige dochter Jessica aan het medicijn Pregnot te komen. Na inname wekt het middel een miskraam op. Het wordt regelmatig gebruikt om een zwangerschap in het eerste trimester veilig te beëindigen. De moeder en dochter bespraken zowel de aankoop als het verbergen van de foetus via Facebook Messenger. 

De zaak van de staat Nebraska steunt op deze privé Facebook-berichten, die op bevel van de rechtbank rechtstreeks van Facebook zijn verkregen. De twee zijn nu aangeklaagd voor verschillende misdrijven, waaronder het uitvoeren van een abortus na 28 weken en het verbergen van een menselijk lichaam.

In de staat Nebraska is het legaal om tot de 22ste week van de zwangerschap een abortus uit te voeren.

Facebook gehoorzaamde Amerikaanse wet

In de gerechtelijke documenten valt te lezen dat een rechercheur dankzij een huiszoeking via Facebook toegang kreeg tot de privéberichten. 

In een verklaring verduidelijkte de technologiegigant dat in het huiszoekingsbevel door de politie niet werd gespecificeerd dat het onderzoek betrekking had tot een abortus. “Niets in de geldige bevelschriften die we begin juni ontvingen had betrekking tot een abortus”, aldus Meta in een verklaring. “De bevelen betroffen aanklachten in verband met een onderzoek naar een doodgeboren baby die werd verbrand en begraven. Er werd niet gesproken over een mogelijke abortus”.

Facebook slaat de meeste informatie over zijn gebruikers op in “plaintext” op zijn servers. Dat betekent dat het bedrijf altijd toegang heeft tot die informatie en dat het niet onleesbaar is gemaakt door een versleuteling. 

Facebook Messenger biedt end-to-end encryptie, waardoor chats tussen twee gebruikers niet zichtbaar zijn voor anderen. Ze zijn ook niet leesbaar voor Facebook of overheidsinstanties. Deze optie is echter alleen beschikbaar voor mensen die de Messenger-app op een mobiel apparaat gebruiken. Ook worden berichten pas versleuteld nadat gebruikers de optie selecteren om chats als “geheim” te markeren.

De zaak heeft geleid tot bezorgdheid over de vraag of digitale communicatie een gebruikelijke vorm van bewijs zal worden inzake strafrechtelijk onderzoeken met betrekking tot abortus.

Vrouwen zijn kwetsbaar

Eind juni besloot het Amerikaanse Hooggerechtshof om een einde te maken aan de grondwettelijke bescherming van abortus. De omstreden beslissing leidde tot nu toe al tot een verbod op abortus in meerdere Amerikaanse staten, waaronder Missouri, Utah en Alabama. 

Privacydeskundigen zeggen dat een dergelijk verbod vrouwen kwetsbaar maakt, omdat hun persoonlijke gegevens gebruikt kunnen worden om zwangerschappen in de gaten te houden. Online zoekopdrachten, menstruatie-apps, fitnesstrackers en hulplijnen zouden een belangrijke gegevensbron kunnen worden voor mogelijke surveillance-inspanningen. Deze gegevens kunnen met de politie worden gedeeld of aan burgerwachten verkocht.

Als reactie op het schrappen van de grondwettelijk bescherming kondigde Google aan gebruikers te gaan beschermen door automatisch de locatiegegevens te verwijderen van gebruikers die abortusklinieken bezoeken of andere plaatsen die juridische problemen kunnen veroorzaken.

“Sommige van de plaatsen die mensen bezoeken, waaronder medische faciliteiten, opvanghuizen voor huiselijk geweld, abortusklinieken, afslankklinieken en verslavingscentra, kunnen bijzonder persoonlijk zijn. Als onze systemen vaststellen dat iemand een van deze plaatsen heeft opgezocht en bezocht, zullen we dat verwijderen uit de locatiegeschiedenis”, aldus Alphabet in een verklaring.

Gebruikers konden al langer hun locatiegeschiedenis wissen, maar Google zal dit voortaan proactief voor hen doen, als een extra niveau van bescherming.

(as)