Key takeaways

• De Europese Commissie stelt voor om “veilige derde landen” te herzien om een bredere overdracht van asielzoekers mogelijk te maken.
• Een lijst van “veilige landen van herkomst” zou asielaanvragen van personen afkomstig uit deze landen versnellen, met als doel de efficiëntie te verbeteren en personen zonder recht om in de EU te blijven, terug te sturen.
• De voorstellen zullen worden beoordeeld door het Europees Parlement en de Europese Raad, gevolgd door onderhandelingen om tot een gemeenschappelijke tekst te komen die wet zal worden.

De Europese Commissie wil het asielbeleid in de EU grondig vernieuwen. Met nieuwe voorstellen probeert ze het systeem sneller, efficiënter en beter beheersbaar te maken. Tegelijk wil ze illegale migratie strenger aanpakken.

Een van de belangrijkste veranderingen betreft het begrip “veilig derde land”. Tot nu toe kunnen lidstaten asielzoekers alleen terugsturen naar een niet-EU-land als die persoon daar een duidelijke band mee heeft. De Commissie wil die voorwaarde schrappen. Zo kunnen landen makkelijker mensen terugsturen naar landen buiten Europa.

Critici vinden het plan te streng voor migranten

Dat voorstel leidt tot felle kritiek. Sommige mensen trekken parallellen met het omstreden Britse Rwanda-plan. Voorstanders vinden juist dat de EU een duidelijk signaal afgeeft: wie geen recht heeft op verblijf, moet terug. Mensenrechtenorganisaties maken zich zorgen. Zij waarschuwen dat mensen in gevaar kunnen komen als ze worden uitgezet naar een land waar ze geen familie, netwerk of bescherming hebben.

Daarnaast wil de Commissie een vaste lijst opstellen met “veilige landen van herkomst”. Asielzoekers uit die landen, waaronder Turkije en Georgië, zouden sneller door de procedure gaan. De Commissie schat in dat deze aanvragen meestal weinig kans maken. Ze hoopt dat de lidstaten zo makkelijker en sneller mensen kunnen terugsturen.

Landen die mensenrechten schenden staan toch op de “veilige lijst”

Maar ook deze lijst roept vragen op. Egypte staat erop, ondanks aanhoudende rapporten over mensenrechtenschendingen. Critici vrezen dat de Commissie veiligheid te makkelijk afvinkt. De Commissie belooft wel dat ze de lijst regelmatig zal bijwerken en landen zal schrappen als de situatie daar verslechtert. Toch blijft het lastig om in die landen toezicht te houden op mensenrechten.

Sommige organisaties waarschuwen dat dit beleid kan leiden tot willekeurige opsluiting van kwetsbare mensen, ver weg van de EU. Voorstanders zien vooral voordelen. Zij vinden dat de voorstellen het asielsysteem werkbaarder maken en willen meer orde en duidelijkheid. Volgens hen combineren de plannen efficiëntie met menselijkheid. Het Europees Parlement en de Raad van de EU bespreken de voorstellen binnenkort. Daarna onderhandelen zij over de definitieve wetstekst.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!