Key takeaways
- EU-landbouwministers uiten frustratie over het uitblijven van een permanente handelsdeal met Oekraïne, ondanks maandenlange onderhandelingen.
- De Europese Commissie stelt tijdelijke overgangsmaatregelen voor, maar die worden gezien als minder sterk dan de huidige regeling (ATM’s), die op 5 juni afloopt.
- Oekraïne dringt aan op blijvende markttoegang, wijst op de economische noodzaak en spreekt met Europese boeren om zorgen over import weg te nemen.
Het lukt de Europese Commissie niet om een langdurige vrijhandelsovereenkomst met Oekraïne af te ronden. Dat zorgt voor groeiende frustratie onder de EU-landbouwministers. Ondanks maandenlange onderhandelingen en een tijdelijke handelsovereenkomst die op 5 juni afloopt, zijn de lidstaten teleurgesteld over het uitblijven van een permanent akkoord met het door oorlog getroffen land.
Kritiek op trage aanpak van de Commissie
Tijdens een besloten vergadering uitten meerdere ministers hun ongenoegen. Ze benadrukten dat de Commissie, die als enige bevoegd is om over handelsovereenkomsten te onderhandelen, meer haast had moeten maken met een duurzame handelsregeling. Volgens hen is een stabiel en voorspelbaar handelsbeleid hard nodig.
Momenteel verloopt de handel tussen de EU en Oekraïne via zogeheten autonome handelsmaatregelen (ATM’s). Die heffen tijdelijk de invoertarieven en quota op voor Oekraïense landbouwproducten. Maar deze regeling loopt volgende week af en mag, na een recente verlenging, niet opnieuw worden verlengd. Sinds eind 2024 voert de Commissie onderhandelingen met Oekraïne, maar zonder resultaat tot nu toe.
Tijdelijke oplossing roept twijfels op
Om het gat dat na 5 juni ontstaat te overbruggen, stelt de Commissie een overgangsregeling voor. Die is grotendeels gebaseerd op de voorwaarden van de associatieovereenkomst tussen Oekraïne en de EU van vóór de oorlog. Vorige week gingen de EU-ambassadeurs hiermee akkoord. Toch geldt deze regeling als minder robuust dan de huidige ATM’s, vooral omdat ze minder ruimte laat voor Oekraïense landbouwexport.
Volgens de Commissie is het belangrijk om af te stappen van tijdelijke oplossingen en te werken aan een stabiel, langdurig handelskader. Dat zou zorgen voor meer voorspelbaarheid voor boeren en andere betrokkenen aan beide zijden. Landbouwcommissaris Christophe Hansen verzekerde de ministers dat de gesprekken met Oekraïne gericht zijn op een evenwichtig akkoord dat zowel de belangen van Oekraïne als die van de EU dient.
Zorgen om landbouwimport en oproep uit Kiev
De invoer van Oekraïense landbouwproducten ligt politiek gevoelig. In landen als Frankrijk en Polen hebben boeren fel geprotesteerd tegen de toegenomen import sinds de handelsbelemmeringen zijn opgeheven. Toch benadrukte Hansen dat de nieuwe overgangsmaatregelen geen extra quota instellen of de invoervolumes verhogen. De Oekraïense minister van Landbouw, Vitalii Koval, riep de EU op snel werk te maken van een nieuwe vrijhandelsovereenkomst. Hij wees op de cruciale rol van landbouw in de Oekraïense economie en op de schade die recente Russische aanvallen op infrastructuur hebben veroorzaakt.
Koval onderstreepte dat Oekraïne sterk afhankelijk is van de EU-markt en dat de landbouwsector in zijn land relatief veel belangrijker is dan in veel EU-lidstaten. Bovendien heeft Oekraïne door de Russische bezetting veel landbouwgrond verloren. Volgens Koval is het behoud van het huidige markttoegangsniveau – zoals onder de ATM’s – essentieel. Hij benadrukte ook dat Oekraïne zich blijft inzetten voor Europese waarden. Daarnaast voert hij gesprekken met Europese boerenorganisaties om zorgen over hoge importvolumes weg te nemen. Deze dialoog maakt deel uit van de bredere inzet om tot een toekomstbestendige handelsafspraak met de EU te komen.
Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!
