De plannen voor een Europees prijsplafond beginnen alsmaar meer vorm te krijgen. In het huidige voorstel dat de Commissie aanstaande woensdag op tafel zal leggen, wordt gesproken over een ‘gasslang’.
Een prijsplafond op gasprijzen is deze winter hoogst noodzakelijk. Daarvoor zit de Europese Commissie de afgelopen tijd geregeld samen om dat zo snel mogelijk waar te maken. Vorige week werd in Straatsburg een pakket goedgekeurd voor de elektriciteitsmarkt: 5 procent minder verbruik tijdens piekmomenten. Volgende woensdag zal de Commissie opnieuw een plan voorstellen, namelijk een ‘gasslang’: een bandbreedte die zich aanpast aan de internationale marktprijzen.
Het invoeren van een ‘gasslang’ zou een directe interventie betekenen tegen de woekerprijzen. Die zou bestaan uit niet enkel een plafond, maar ook een vloer. Het plafond moet de prijs in stand houden, terwijl de vloer de bevoorrading moet garanderen.
Een stok voor de voet
Nadat de mededeling bekend werd, zorgde dat voor commentaar bij Frans Timmermans, de vicevoorzitter van de Europese Commissie. Hij liet weten dat “alle lidstaten aan boord moeten zijn”, vooraleer er zo’n prijsplafond kan komen. Volgens Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen staat momenteel slechts twee derde van het politieke orgaan achter dat voorstel. Zo was Noorwegen tot kort niet te spreken over een plafond. Daar blijkt nu verandering in te komen. Ook Duitsland en Nederland zijn vierkant tegen zo’n interventie.
Daarnaast valt een algemeen prijsplafond op Russisch gas nu ook niet meer te verkopen aan Oost-Europese landen. De kans dat Poetin dan de gaskraan volledig dichtdraait, is reëel. Hongaars premier Viktor Orban nam eerder vorige week de touwtjes zelf in handen en begon onderhandelingsgesprekken met Poetin te voeren over gasimporten. De vrees dat de energiecrisis Europa zal verdelen, is dan ook groot.
Een andere optie
Een tweede optie die op tafel ligt, is een directe ingreep op de TFF, de Nederlandse gasbeurs en benchmark voor de Europese gashandel. Speculatie heeft ervoor gezorgd dat de prijs hoger opliep dan die in Azië. Bovendien staan tal van Europese energiebedrijven op het punt de deuren te sluiten omdat ze door de oplopende kosten veel meer onderpand moeten geven voor hun aankopen.
Nederland is, als groot gasland, alvast tegenstander van die ingreep. Ook Duitsland houdt de boot af. Zij zijn op korte termijn grotendeels overgeschakeld naar vloeibaar aardgas (LNG). Aan LNG-contracten is namelijk een duur prijskaartje aan verbonden, tussen de 250 en 300 euro per megawattuur, wat ver boven de marktprijs van aardgas ligt. Dat maakt dat – tot verbazing – een te lage gasprijs schadelijk zou zijn voor Duitsland.
Verwacht wordt dat de gasslang woensdag nog voor enige discussie zal zorgen binnen de Europese Unie. De Europese ministers van Energie zitten vrijdag samen om een eventuele directe ingreep op de TFF te bespreken.
