“When in doubt, abstain”, titelt een rapport dat aangevraagd werd door de ECON commissie, de commissie inzake economische en monetaire zaken van het Europees Parlement. De risico’s van de digitale euro wegen zwaarder door dan de voordelen.

Het rapport werd geschreven door Italiaans econoom Ignazio Angeloni van de Economic Governance and EMU Scrutiny Unit van het Europees Parlement.

Al 119 landen, goed voor 95 procent van het globale bbp, experimenteren met een Central Bank Digital Currency (CBDC). Voor de Europese Centrale Bank (ECB) is dit de digitale euro. Het rapport lijst bedenkingen op over onder meer de concurrentie, privacy, financiële inclusiviteit, de gevolgen inzake financieel en monetair beleid en de relatie met big tech.

Wat?

• CBDC’s zijn digitaal fiatgeld, uitgegeven door een centrale bank. Het zou de digitale tweelingbroer moeten worden van het cash-equivalent, en dus even stabiel moeten zijn.
• De ECB zei dat het niet de bedoeling is om met de digitale euro cash te vervangen. Eerder dat cash en CDBDC’s naast elkaar bestaan. Maar vragen over privacy en eerlijke concurrentie steken de kop op. Een studie aangevraagd door de ECON komt nu met de conclusie dat de ECB het onderzoek naar CBDC’s – in dit geval de Prospective Digital Euro (PDE) – vooral moet verder zetten, maar uiteindelijk (nog) niet uitrollen.

Liever niet

• “Tegenover de ‘oplossing’ die een digitale euro belooft te vertegenwoordigen, ligt geen duidelijk omschreven “probleem” ten grondslag.” Het rapport komt dus met de conclusie: liever niet.
• Er wordt beargumenteerd dat de bestaande betaalsystemen al efficiënt zijn en dat er nergens marktfalen optreedt die een tussenkomst van de centrale bank vereist. Daarbovenop zouden CBDC’s particuliere investeringen en innovatie ontmoedigen.
• Daarnaast suggereert het rapport dat er onvoldoende marktonderzoek is gebeurd om een succes te garanderen. “Op basis van de twee voortgangsverslagen krijgt men niet de indruk dat de markt voor een PDE grondig is onderzocht en vastgesteld.”
• Wanneer de PDE niet aanslaat, kan dit negatieve gevolgen hebben: niet alleen onnodige kosten, maar ook op vlak van reputatie.

Privacy

• Privacy is een van de argumenten die het dichtst bij de gewone consument staat. De meeste mensen willen enigszins wat privacy over de transacties die ze maken.
  • Enerzijds is er de vraag of de dienstverlener, niet noodzakelijk een bank, vertrouwd kan worden met de informatie.
  • Anderzijds bestaat ook de vraag of mensen die informatie aan overheden willen geven, of de controle over de betalingen bij een overheidsdienst willen leggen.
• Het rapport erkent dat een deel van deze kritiek – en argumentatie voor het gebruik van contant geld – uit de criminele sector komt. Maar cashgeld blijft de meest simpele en meest private manier om transacties te maken, en biedt de grootste zekerheid dat een betaling niet aan het licht komt.

Monetair beleid

• Wanneer een deel van de euro’s in omloop geruild wordt voor de PDE, betekent dit dat de balans van banken zal krimpen, en die van centrale banken zal groeien. Spaargeld zal gedeeltelijk naar centrale banken vloeien, wat een lagere liquiditeit van banken betekent, die daarom mogelijk minder snel kredieten zullen verlenen.
• Vandaag reguleren centrale banken de financiële instellingen. Wanneer zij ook particuliere deposito’s houden, verandert de relatie en concurreert de centrale bank met de instellingen die ze ook moeten controleren.

Big tech

• Big tech, en in deze ook Fin tech, is een onmisbare component van het betaallandschap geworden en zou een belangrijke rol spelen bij het staande houden van een CBDC-systeem. Centrale banken importeren namelijk eerder technologie dan dat er zelf geïnnoveerd wordt.
• Het rapport suggereert dat een samenwerking tussen de ECB en big tech voor synergie kan zorgen, en bepaalde innovaties versnellen. Bovendien zou een samenwerking de publieke opinie omtrent big tech – veelal negatief op vlak van geld en vertrouwen – kunnen verbeteren.

Conclusie

• “Voor wat het waard is, de mening van deze auteur is dat de ECB haar verkenning moet voortzetten en misschien ook de testfase in oktober moet starten, maar niet daadwerkelijk een PDE moet lanceren tenzij nieuwe elementen naar voren komen, anders dan die welke nu beschikbaar zijn, ten gunste van een dergelijke stap”, concludeert het rapport.