Een vorige week door de Europese Commissie voorgesteld plan om het gasverbruik in de EU met 15 procent in te dammen, is vandaag door alle energieministers van de EU bekrachtigd. Om door de 27 lidstaten te worden goedgekeurd, moest het plan ingrijpend worden herzien.

“Het was geen onmogelijke opdracht! De ministers hebben een politiek akkoord bereikt over de vermindering van de vraag naar gas voor de komende winter”, kondigde het Tsjechische voorzitterschap van de EU aan op zijn Twitter-account.

Het plan bevat twee belangrijke punten: elk instemmend land zal vrijwillig “al het mogelijke” doen om zijn gasverbruik tussen augustus 2022 en maart 2023 met 15 procent in te dammen. Bovendien zal dit mechanisme bindend worden als er een ernstig gevaar voor een tekort bestaat.

Vrijstellingen

Er zullen echter veel vrijstellingen zijn en deze doelstelling zal op elk land individueel worden afgestemd. De energieministers gaan voor een groot deel in het voorstel van de Europese Commissie mee, maar hebben een reeks uitzonderingsmaatregelen gespecificeerd.

De optie is er, niet de verplichting, om bespaard gas uit te voeren naar landen in nood. Landen als Spanje en Portugal, aan het uiteinde van het gasnetwerk, zijn niet in staat gas te sturen naar het andere eind van het continent. Wat België betreft: onze uitvoercapaciteiten draaien al op volle toeren. Er zou toch geen ruimte zijn voor extra bespaard gas.

Ook de eilandstaten worden van dit bindende mechanisme gespaard, evenals de Europese landen die hun doelstellingen inzake gasopslag hebben overschreden. Ten slotte zal het aan de Raad van de EU zijn, die de lidstaten vertegenwoordigt, en niet aan de Commissie, zoals zij had gevraagd, om de bindende streefcijfers af te dwingen.

Solidariteit

Het is dus duidelijk dat dit vooral een intentieverklaring is om minder te consumeren, wat elke lidstaat al lang begrepen had, en om solidair te zijn indien dat technisch mogelijk is.

Duitsland vroeg om een gebaar van solidariteit voor landen die, net als zijzelf, sterk afhankelijk zijn van Russisch gas. Dit verzoek viel niet in goede aarde bij de zuidelijke landen, die zich nog de pijnlijke bezuinigingsplannen herinneren die Berlijn hen tijdens de financiële crisis van 2008 had opgelegd. Afgezien van de technische onmogelijkheid van hun solidariteit, vonden zij dat zij niet hoefden te betalen voor het slechte energiebeleid van de grootste Europese economie.

Prijs aardgas boven 200 euro

Maar: uiteindelijk werden de scherpe randjes er dus van afgehaald. Iedereen wist donders goed, zoals de Franse minister van Energie, Agnès Pannier-Runacher, na de vergadering zei, dat “als de chemische industrie in Duitsland hoest, de hele Europese industrie tot stilstand kan komen”.

Intussen kondigde Gazprom maandag aan dat Nord Stream 1 slechts op 20 procent van zijn capaciteit zou draaien. Deze nieuwe gasverlaging heeft de Nederlandse referentieprijs voor aardgas tot boven de 200 euro per megawattuur gebracht, een niveau dat sinds afgelopen maart niet meer is gezien.

(lb/evb)