Key takeaways

• De economie van Duitsland is in 2024 voor het tweede achtereenvolgende jaar gekrompen, met een daling van het bbp van 0,2 procent ten opzichte van het voorgaande jaar.
• Experts schrijven deze langdurige economische stagnatie toe aan factoren zoals toegenomen concurrentie voor de Duitse export, hoge energiekosten, aanhoudende rentetarieven en een onzeker mondiaal vooruitzicht.
• Als er niet snel economische beleidshervormingen worden doorgevoerd, zal de economische situatie in Duitsland in de nabije toekomst waarschijnlijk niet verbeteren.

De Duitse economie is in 2024 voor het tweede achtereenvolgende jaar gekrompen, wat de langste recessie in meer dan twee decennia markeert. Voorlopige gegevens van het Federale Bureau voor de Statistiek onthulden een daling van het bruto binnenlands product (bbp) met 0,2 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Dit volgt op een vergelijkbare krimp van 0,3 procent in 2023.

Experts schrijven deze langdurige economische stagnatie toe aan verschillende factoren, waaronder toegenomen concurrentie voor de Duitse export, hoge energiekosten, aanhoudende rentetarieven en onzekere vooruitzichten wereldwijd. Het hoofd van het Federale Bureau voor de Statistiek, Ruth Brand, benadrukte deze uitdagingen tijdens een persconferentie in Berlijn.

De economische vooruitzichten van Duitsland

Het bbp van Duitsland, gecorrigeerd voor inflatie, is vanaf 2019 nauwelijks boven het niveau van voor de pandemie uitgekomen. Timo Wollmershäuser, hoofd economisch onderzoek bij het ifo Institute in München, benadrukt dat deze lange periode zonder significante groei ongekend is sinds de Tweede Wereldoorlog. Hij waarschuwt dat als er niet snel economische beleidshervormingen worden doorgevoerd, de economische situatie in Duitsland in de nabije toekomst waarschijnlijk niet zal verbeteren.

De problemen met de Duitse economie zijn een centraal thema geworden in de lopende politieke campagnes in de aanloop naar de vervroegde landelijke verkiezingen op 23 februari. Zorgen over de economische toekomst van het land hebben de ongerustheid onder kiezers aangewakkerd.

Branches en banenmarkt

Verschillende belangrijke industrieën, zoals de chemische industrie en de auto-industrie, zijn getroffen door ontslagen en kostenbesparende maatregelen. Een wereldwijde terugval in de vraag naar Duitse producten heeft de situatie verder verslechterd, met gevolgen voor de exportgerichte economie. De angst groeit dat de industriële basis van Duitsland verzwakt door de hevige wereldwijde concurrentie.

Groepen uit de industrie blijven hopen dat de komende verkiezingen kunnen zorgen voor politieke stabiliteit en economische hervormingen. Economen waarschuwen echter dat het enkele jaren kan duren voordat dergelijke hervormingen een positief effect hebben. Nils Jannsen van het Kiel Institute for the World Economy (IfW Kiel) suggereert dat de positieve economische effecten van een nieuwe federale regering op zijn vroegst in 2026 volledig merkbaar zullen zijn.

Handel en economisch beleid

Het handelsbeleid van de gekozen Amerikaanse president Donald Trump, zoals hogere tarieven en barrières, kan ook negatieve gevolgen hebben voor Duitse exporteurs en baart zorgen. Economen waarschuwen voor escalerende handelsconflicten tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie, die de Duitse economie verder zouden kunnen schaden.

De Bundesbank, de centrale bank van Duitsland, heeft haar voorspelling voor de economische groei in 2025 verlaagd en verwacht nu slechts een bescheiden toename van 0,2 procent. Ondertussen voorspelt de Duitse Raad van Economische Experts, bestaande uit vooraanstaande economen, een iets hogere groei van 0,4 procent voor hetzelfde jaar.

Bedrijfslasten en infrastructuur

Wollmershäuser van het ifo-instituut wijst erop dat bedrijven in Duitsland te maken hebben met hoge lasten door belastingen, bureaucratie en energiekosten. Hij wijst ook op de tragere vooruitgang bij het heropbouwen van de digitale, energie- en transportinfrastructuur en op het grotere tekort aan geschoolde werknemers in vergelijking met andere locaties wereldwijd.

Belangrijke Duitse industrieën hebben te maken met toenemende wereldwijde concurrentie, terwijl Chinese concurrenten grote vooruitgang hebben geboekt in sectoren zoals de autofabricage. Terwijl de wereldeconomie enig herstel laat zien, blijft de Duitse industriële sector het moeilijk hebben. De bruto toegevoegde waarde in de industrie is in 2024 met 3 procent gekrompen ten opzichte van het jaar ervoor.

Bouw en woningbouw

Belangrijke sectoren zoals de machinebouw en de autofabricage kenden een aanzienlijke productiedaling. De energie-intensieve chemische en metaalindustrie bleven ook achter. Investeringen in apparatuur zoals machines, apparaten en voertuigen daalden sterk met 5,5 procent.

De bouwsector blijft het moeilijk hebben, vooral in de woningbouw. De buitenlandse handel verzwakte over het algemeen: de export van goederen en diensten kromp met 0,8 procent. Deze daling werd voornamelijk veroorzaakt door de verminderde vraag naar Duitse machines en auto’s.

De inflatiegolf die volgde op het einde van de COVID-19 pandemie en de Russische invasie in Oekraïne is echter afgenomen. Vorig jaar daalde de gemiddelde inflatie in Duitsland tot 2,2 procent, tegen 5,9 procent in 2023.

Consumptieve bestedingen en baanzekerheid

Ondanks deze positieve ontwikkeling blijft de bezorgdheid over de baanzekerheid bestaan, waardoor Duitsers meer sparen en minder uitgeven. Deze voorzichtige aanpak heeft invloed gehad op de bestedingen van huishoudens, waarvan sommige economen hadden gehoopt dat ze zouden bijdragen aan een economisch herstel.

De toch al hoge gemiddelde spaarquote van Duitse huishoudens is in 2024 flink gestegen tot 11,6 procent. Ondanks een toename van de reële lonen, namen de inflatie-gecorrigeerde consumentenuitgaven slechts met 0,3 procent toe. De arbeidsmarkt blijft relatief stabiel, met een werkgelegenheid die in 2024 een recordhoogte van 46,1 miljoen mensen bereikte. Nieuwe banen werden echter vooral gecreëerd in door de overheid gedomineerde sectoren zoals de gezondheidszorg, het onderwijs en de publieke sector, terwijl in de bouw en de industrie banen verloren gingen.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!