IRA, de nagel aan de Europese industriële doodskist

Zoom in. Joe Biden trekt met zijn Inflation Reduction Act (IRA) veel buitenlands geld naar de VS. Het land heeft 369 miljard dollar aan subsidies klaarliggen voor duurzame investeringen.

• Bedrijven kunnen tot 30 procent belastingkorting krijgen als ze investeren in het opwekken van elektriciteit uit groene energiebronnen.
• Industriële mastodonten als RWE, Siemens en BMW investeren nu flink aan de andere kant van de oceaan.
  • Ook Meyer Burger, een Zwitserse fabrikant van zonnepanelen, trekt de Atlantische Oceaan over. Het heeft aangekondigd om in het kader van de IRA 1,4 miljard dollar in een nieuwe fabriek in de VS te steken.

Europa en zijn hoge bureaucratische drempels

Wat met Europa? Het beloofde Europese soevereiniteitsfonds – dat de Amerikaanse Inflation Reduction Act (IRA) zou counteren – is in alle stilte afgevoerd. Alternatieve financiering wordt traag uitgekeerd vanwege hoge bureaucratische drempels. Europa kijkt werkloos toe hoe de VS strategische industrieën wegkapen.

• Onze belangrijkste industrieën worden benadeeld ten opzichte van wereldwijde concurrentie. Eenzijdige belastingen, voorschriften en doelquota vormen het ordre du jour van onze Europese instellingen.
• Het Europese antwoord op de IRA, de Net Zero Industry Act is volgens een recente studie van het Bruegel Institute “een gebrekkig en slecht ontworpen groen industriebeleid, dat waarschijnlijk geen zinvolle resultaten zal opleveren”.

Een figurantenrol in kernsectoren

Zoom out. De Europese achterstand op de VS breidt steeds verder uit. Dat heeft een aantal redenen.

• De economie van de eurozone is in de afgelopen 15 jaar met ongeveer 6 procent gegroeid, uitgedrukt in dollars. Dat terwijl de economie van de VS met 82 procent is gegroeid (cijfers IMF). Als deze trend zich voortzet, zal het verschil in economische output per hoofd van de bevolking tussen de VS en de EU tegen 2035 even groot zijn als het verschil tussen Japan en Ecuador op dit moment.
• Het grootste Europese techbedrijf SAP nestelt zich op een gezapige 61e plaats op de wereldranking van meest waardevolle bedrijven. 8 van de 10 bedrijven met hoogste beurswaarde zijn Amerikaans. Ook op vlak van Artificiële Intelligentie lijkt Europa veroordeeld tot een figurantenrol.
• De Amerikaanse dollar blijft de veilige vluchthaven voor onzekere beleggers. De status van de dollar als wereldreservemunt laat de VS toe hun ambities te financieren zonder de markten af te schrikken. Europa – met een gezamenlijke munt die niet wordt gedragen door een schuldenunie – heeft die luxe niet, leerden we tijdens de schuldencrisis.

Conclusie. Brussel blijft een bureaucratische moloch. Die reageert onvoldoende snel op de economische dynamiek die nodig is om externe schokken zoals de IRA op te vangen.

De Belgische Kathleen Van Brempt (Europarlementslid voor Vooruit) zei in maart nog op Business AM Radio dat  “er is eindelijk het besef is dat we de industrie in eigen handen moeten houden”. Om er meteen aan toe te voegen “dat het nog niet allemaal duidelijk is hoe we dat gaan doen.” De IRA werd wel al op 16 augustus 2022 door Biden tot wet ondertekend.

Onze economische groei is te laag en aanpassingen gaan te traag. Terwijl we steeds hogere eisen stellen aan de maatschappij, blijven de economische prestaties onvoldoende.