Twee miljard euro

In het nieuws: Voorlopig nog geen Europees akkoord over het leveren van munitie. Frankrijk ligt dwars.

• Om de munitiebevoorrading van Oekraïne op te schalen en te structureren, maakte de EU twee miljard euro vrij. De helft wordt gebruikt om EU-lidstaten te vergoeden, als zij munitie uit hun eigen voorraden wegschenken aan Oekraïne. Dat geld moet zo terugvloeien naar de industrie: de landen moeten dan zelf op zoek naar nieuwe munitie.
• Over de grote lijnen zijn alle deelnemende landen het eens. In een eerste stap wordt gekeken naar de wapendepots van de landen zelf, en welke munitie daaruit nog kan gedoneerd worden aan Oekraïne. In een volgende stap zal de EU aankloppen bij verschillende Europese munitiefabrikanten, om daar munitie aan te kopen. En hier treden de problemen op.
• “Het grote probleem is de wettelijke definitie van wat ‘Europese industrie’ nu juist betekent”, zo tekent EurActiv de woorden van een Europese diplomaat op. Veel landen willen dit begrip liefst zo breed mogelijk zien, om zo veel en snel mogelijk munitie te verkrijgen voor Oekraïne. Voor enkele deelnemers ligt dat moeilijker.

Opschaling

De dwarsliggers: Frankrijk ijvert om de definitie zo nauw mogelijk te maken. De redenering lijkt logisch: hoe minder fabrikanten aanspraak maken op het Europese geld, hoe meer de Franse defensiebedrijven krijgen.

• Woensdag raakten bijna alle diplomaten rond de tafel het eens rond de definitie: ‘economische operatoren in de Europese Unie en Noorwegen’. Ook Noorwegen kent, onder meer met Kongsberg en Nammo, enkele belangrijke munitiefabrikanten, specifiek voor 155mm-munitie. Deze vernauwing van het begrip was voor iedereen goed, behalve voor Frankrijk: dat wilde een nog nauwere definitie.
• Daarin wordt het gesterkt door onder meer steun van Griekenland en Cyprus: deze landen zouden ten alle koste willen vermijden dat de Turkse industrie (Turkije is een NAVO-bondgenoot, maar geen lid van de EU) aanspraak zou maken op EU-geld. Turkije en Griekenland liggen al jarenlang in een conflict om enkele eilanden in de Egeïsche Zee, en vooral de omliggende olie- en gasvelden. Ook zij streven dus naar een minder breed deelnemersveld vanuit de industrie.

Onderliggend: Defensiebedrijven moeten hun productiesnelheid en -capaciteit opschalen. Maar het is nu al zeer moeilijk om te weten hoeveel capaciteit de Europese bedrijven hebben. Een overzicht van wat in de eigen stocks ligt, is er wel.

• De exacte capaciteit van de fabrieken, en zeker het aantal gestockeerde granaten en kogels, wordt gezien als confidentieel, en wordt dan ook weinig publiek bekendgemaakt. Verschillende deelnemende lidstaten eisen dan ook eerst dat de EU een overzicht maakt van welke fabrikanten wat kunnen leveren, alvorens ze hun handtekening zetten onder een deal.
• Eurocommissaris voor Interne Markt Thierry Breton tourt dan ook al enkele weken rond; in verschillende lidstaten bezoekt hij de defensie-industrie. Zo moet de totale capaciteit uiteindelijk nog deze maand in kaart zijn gebracht. Een tussenstop in België zal Breton overigens niet maken; geen enkel Belgisch bedrijf maakt de gezochte 155mm-granaten.
• Woensdag praatten de ambassadeurs ook over de derde stap. Op langere termijn moet de Europese industrie flexibeler worden gemaakt, om de eigen legers aan te sterken. Veel Europese legers hebben namelijk maar voldoende munitie op voorraad om enkele dagen strijd te voeren. De lidstaten gaan dan ook rond de tafel om te bepalen hoe zoiets er concreet moet uitzien.

(ns)