Reeks indrukwekkende ingrepen vanuit Europa, als ze er komen

Reeks indrukwekkende ingrepen vanuit Europa, als ze er komen
Getty Images

Een overwinstbelasting op Europees niveau zit in de pijplijn, net als het aftoppen van de elektriciteitsprijs voor stroom uit wind- en zonne-energie en uit kerncentrales. Plus: maatregelen om de energieconsumptie wat in te dammen. Daarover lijkt consensus te zijn, dat zou vrijdag op een meeting van de Europese energieministers er al door kunnen komen. Al vraagt iedereen zich altijd hetzelfde af: hoe zal het dan technisch in haar werk gaan?

Voor de Belgische federale ploeg was er al een akkoord om die overwinsten aan te pakken, al is men ook hier er technisch nog niet uit hoe dat precies zal werken. De Commissie kan dus ter hulp schieten, als zij voor heel de EU een mechanisme invoert. Het gaat om miljarden euro’s. Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) schatte de overwinst voor Engie alleen al dit jaar op 2 miljard in België.

Daarnaast wordt er ook gekeken naar een manier om de prijs van Russisch gas te gaan plafonneren. Dat zou gelijklopen met het mechanisme dat de G7 heeft ingevoerd, over Russische olie.

De G7 wil niet langer dat Rusland met superwinsten verkoopt: ze leggen dus een maximumprijs op voor die olie. Rechtstreeks lukt dat niet, maar elke olietanker die onder een vlag van de G7-landen vaart, of die verzekerd is bij een grote verzekeraar uit de G7, moet die prijzen respecteren. Hoe afdwingbaar dat is, is maar de vraag. Maar qua symboliek kan het tellen: de grootste industrielanden laten hun economische macht voelen.

De EU zou hetzelfde willen doen met het Russische gas, in de wetenschap dat de kans groot is dat de Russen dan weigeren te verkopen. Alleen: ook voor hen is dat op een bepaald moment onhoudbaar, zo is de inschatting. Zij kunnen met het aanbod spelen (door de kraan van onder meer Nord Stream 1 dicht te draaien wegens ‘onderhoud’) maar de EU kan met de vraag spelen, als ze dat collectief kan doen. Een aantal EU-landen dringt erop aan: de vraag is of iedereen durft meegaan.

Het loskoppelen van de prijs van gas en elektriciteit, wat een pak landen vragen, blijft moeilijk liggen bij sommige lidstaten. Dat mechanisme, waarbij de duurste energiecentrale van Europa de marktprijs zet, is de ruggengraat van de vrije markt in de EU. De vraag is wat dan in de plaats moet komen.
Ook een moeilijk dossier: de huidige hoge prijs van de CO2-rechten die verdeeld zijn in de EU. Die staan veel hoger dan wat de EU ooit anticipeerde, waardoor een aantal Oost-Europese landen vraagt in te grijpen, en bijvoorbeeld wat meer rechten op de markt te gooien. Dat is compleet vloeken in de kerk voor de Commissie, die met Frans Timmermans een soort ‘groene tsaar’ hebben, die met hand en tand zijn ‘Green Deal’ verdedigt.

Overigens moet België op dat vlak ook nog een standpunt vormen. Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) had het netelige dossier op het Overlegcomité aangeraakt, en kreeg een giftige reactie van federaal Ecolo-minister van Klimaat Zakia Khattabi.

Maar op vraag van Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) is er morgen overleg tussen de bevoegde federale én regionale kabinetten, over de zaak. Daar gaat men toch eens kijken naar de mogelijkheid of België ook ingrepen zal vragen.

Vermoedelijk verschuiven die ‘moeilijke’ dossiers, zoals het loskoppelen van de prijs van gas en elektriciteit en ook de CO2-emmissieprijs naar een later beslissingsmoment. De Commissie wil een ‘snelle ronde’ nu, met maatregelen, en dan de dossiers zonder consensus pas binnen een paar maanden oplossen.

Meer premium artikelen
Meer

Ontvang de Business AM nieuwsbrieven

De wereld verandert snel en voor je het weet, hol je achter de feiten aan. Wees mee met verandering, wees mee met Business AM. Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en houd de vinger aan de pols.