De lidstaten kwamen donderdag overeen dat mobiele applicaties die helpen de verspreiding van het virus in kaart te brengen, de locatie van de gebruikers niet mogen opslaan of verwerken. ‘Dat is niet nodig of aan te raden om eventuele contacten met Covid-19-patiënten te signaleren.’

‘De verplaatsingen van een individu verzamelen in de context van “contact tracing apps” zou ernstige veiligheids- en privacyproblemen met zich meebrengen’, dat staat in een nieuwe richtlijn omtrent traceer-apps die de EU-landen hebben aangenomen, en die gesteund wordt door de Europese Commissie.

Exit lockdown

De zogeheten ‘contact tracing apps’ dienen om in kaart te brengen wie met een besmette persoon in contact geweest is. Het zal een belangrijk instrument zijn voor Europese overheden om de lockdowns (geleidelijk aan) op te heffen. 

Techgiganten Google en Facebook werken samen met de lidstaten om zulke mobiele toepassingen te ontwikkelen. De EU, Amerikaanse techgiganten en dataverzameling zijn traditioneel de ingrediënten voor een zeer explosieve cocktail. Sinds bekend raakte dat traceer-apps worden ingezet in de exitstrategie van onze opgelegde isolatie, woedt overal in Europa de discussie: hoeveel vrijheid wil ik opgeven om een volksgezondheidsrisico te beperken?

Bredere aanbevelingen

Donderdag hebben de lidstaten dus samengezeten om de uitvoering van die massale digitale bevolkingstracering te stroomlijnen en te reglementeren.

In het ‘gemeenschappelijk kaderwerk voor mobiele toepassingen voor het traceren van contacten in de strijd tegen Covid-19’, zoals het document officieel heet, staat dat dergelijke technologieën vrijwillig moeten zijn, en de privacy van gebruikers moeten beschermen. Alleen geanonimiseerde gegevens mogen worden gebruikt, idealiter draait het op de nabijheidstechnologie van bluetooth. 

Verder moet de app ontmanteld worden zodra die niet meer nodig is, en moet zwaar geïnvesteerd worden in de cyberveiligheid van de toepassing. 

Voor zij die geen smartphone hebben, beveelt de richtlijn aan dat handmatige traceermethoden, zoals telefonische interviews met bejaarden, moeten worden uitgevoerd. 

Welke app?

De EU erkende de belangrijke rol die Google en Apple’s platformen (Android en iOS) hierin spelen. Samen beheren ze namelijk de besturingssystemen van zowat alle smartphones ter wereld. ‘Nauwe samenwerking met de app-stores is nodig om nationale apps te ontwikkelen en het gebruik ervan te promoten, terwijl schadelijke apps worden verwijderd’, aldus de EU.

Tegelijk staat in het document duidelijk dat de contacttraceringstechnologie van de Amerikaanse techreuzen nauwlettend zal onderzocht worden, om ervoor te zorgen dat ze voldoet aan de strenge normen van het Europees handelsblok. 

Er komt dus geen app voor de volledige EU. De richtlijn van donderdag laat de selectie en de goedkeuring van de apps in de handen van de lidstaten. Ministeries van Volksgezondheid moeten de uitrol van de apps tegen 30 april op nationaal niveau beoordelen. Tegen uiterlijk 31 mei verwacht de Europese Commissie een verslag van de lidstaten over de veiligheid en doeltreffendheid van hun traceer-apps.