Key takeaways
- De EU overweegt beslag te leggen op de Russische “schaduwvloot”, verouderde schepen die worden gebruikt om sancties te omzeilen om Russische olie naar afnemers te transporteren zonder detectie of inmenging door westerse autoriteiten.
- Inbeslagname van de vloot zou Ruslands inkomstenstroom uit afgeprijsde olieverkoop kunnen lamleggen en zijn financiën kunnen verstoren, maar er zijn aanzienlijke obstakels vanwege de complexiteit van het internationaal recht en mogelijke escalatierisico’s.
Er is toenemende bezorgdheid over het gebruik door Rusland van een verouderde en slecht onderhouden vloot van schepen voor het vervoer van olie, een strategie die wordt gebruikt om internationale sancties te omzeilen om Russische olie naar afnemers te transporteren zonder detectie of inmenging door westerse autoriteiten.
Deze “schaduwvloot” geeft aanleiding tot bezorgdheid over de maritieme veiligheid en het milieu, wat Europese landen ertoe aanzet om de inspecties te intensiveren en strengere regels op te leggen aan verdachte schepen die betrokken zijn bij dit netwerk.
Waar koopt Rusland die schepen?
De uitbreiding van de schaduwvloot wordt gevoed door Europese en Amerikaanse reders die oudere schepen aan Rusland verkopen. Nieuwe regelgeving is er echter op gericht om verdere verkoop te voorkomen die gebruikt zou kunnen worden voor het ontduiken van sancties.
Recente berichten suggereren dat sommige EU-landen overwegen om de Russische “schaduwvloot” die actief is in de Oostzee in beslag te nemen. Dit plan berust op een beroep op internationale piraterij- en milieuwetten, mogelijk gelegitimeerd door nieuwe nationale wetgeving. De achterliggende gedachte van deze drastische maatregel is om de inkomstenstroom van Rusland uit de afgeprijsde olieverkoop aan Aziatische markten lam te leggen.
Ongeveer 40 procent van de schaduwvloot opereert in de Oostzee, met ongeveer 350 schepen waarvan de activiteiten inkomsten genereren gelijk aan ongeveer een derde van het jaarlijkse defensiebudget van Rusland. Het verstoren van hun activiteiten zou een aanzienlijke impact kunnen hebben op de financiën van het Kremlin.
Verschillende uitdagingen die inherent zijn aan dit plan vormen echter aanzienlijke obstakels. Internationaal recht en het feit dat derde landen eigenaar zijn van sommige schepen compliceren de zaken, wat kan leiden tot aanzienlijke politieke en juridische repercussies voor elk land dat de schepen in beslag neemt. De recente inbeslagname door Finland van een schip dat verdacht wordt van betrokkenheid bij het doorknippen van een onderzeese kabel laat deze complexiteit zien.
Aanvallen worden beschouwd als aanvallen op Russische grondgebied
Bovendien heeft Rusland gewaarschuwd dat elke aanval op zijn vliegdekschepen, zelfs die onder buitenlandse vlag, beschouwd kan worden als een aanval op zijn grondgebied. Dit verhoogt het risico op escalatie als Rusland konvooien stuurt om zijn “schaduwvloot” te escorteren. Hoewel de Amerikaanse president zich niet snel zal beroepen op artikel 5-garanties ter ondersteuning van bondgenoten die dergelijke schepen in beslag nemen, zou dit kunnen veranderen als de onderhandelingen met Rusland mislukken en er wordt gekozen voor een meer confronterende aanpak.
Uiteindelijk blijft de haalbaarheid van het in beslag nemen van de Russische “schaduwvloot” onzeker. Diplomatieke geheime besprekingen tussen Rusland en de VS over Oekraïne zouden deze strategie wel eens overbodig kunnen maken. De inherente voorzichtigheid van de EU en het potentieel voor escalatie zouden ook een significante actie kunnen ontmoedigen. De belangrijkste drijfveer achter deze overweging kan voortkomen uit de wens van sommige EU-landen, vooral die in de Baltische regio die bekend staan om hun strenge en confronterende houding en die zich blijven verzetten tegen Rusland.
Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!