Key takeaways

• Het doel van de EU om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn, stuit op grote hindernissen, zoals de aanhoudende oorlog in Oekraïne en de Covidepandemie.
• De financiering van de overgang naar groenere energiebronnen is een belangrijk onderwerp van discussie, waarbij experts suggereren dat publieke financieringsmechanismen en private investeringen nodig zijn.
• Het harmoniseren van de energiemarkten in de EU is cruciaal voor het behalen van de klimaatdoelstellingen, maar uiteenlopende beleidsmaatregelen kunnen een ongelijk speelveld creëren.

Het ambitieuze doel van de EU om in 2050 klimaatneutraal te zijn, zoals uiteengezet in de Europese Green Deal, stuit op grote hindernissen. Terwijl de wereldwijde economische activiteit die afhankelijk is van de natuur ongeveer 40 biljoen euro bedraagt, zoals het World Economic Forum benadrukt, hebben directe crises zoals de oorlog in Oekraïne en de Covid-pandemie de aandacht en de middelen afgeleid van de klimaatdoelstellingen op lange termijn.

De Europese Wetenschappelijke Adviesraad voor Klimaatverandering gaf in juni een grimmige waarschuwing af, waarin stond dat de huidige planning van de energie-infrastructuur onverenigbaar is met de klimaatdoelstellingen van de EU voor 2030 en haar doelstelling van neutraliteit in 2050. Ondanks deze uitdagingen benadrukken experts de urgentie van de overgang naar groenere energiebronnen. Er zijn niet alleen dringende gezondheidsproblemen in verband met de klimaatcrisis, maar de EU-economieën dreigen ook wereldwijd achterop te raken als ze sterk afhankelijk blijven van fossiele brandstoffen.

De overgang financieren

De financiering van deze overgang is een belangrijk discussiepunt. Hoewel de Europese leiders vertrouwen hebben in het bereiken van de verschuiving, zijn effectieve financieringsmechanismen cruciaal. De integratie van groene technologie in de energieproductie zal waarschijnlijk leiden tot hogere initiële kosten, wat vragen oproept over wie deze kosten moet dragen. Fabien Roques, Executive Vice President bij Compass Lexecon, suggereert een publiek debat over financieringsbronnen, waarbij hij opmerkt dat de Amerikaanse Inflation Reduction Act, die steunt op fiscale maatregelen en geld van de belastingbetaler, een potentieel model biedt.

Alternatieven zijn onder andere het verhogen van de energiekosten om duurzame consumptie te stimuleren, maar deze aanpak geeft aanleiding tot bezorgdheid over de betaalbaarheid voor huishoudens die al worstelen met stijgende kosten voor levensonderhoud. Het Internationaal Energieagentschap schat dat ongeveer 30 procent van de wereldwijde klimaatfinanciering uit de publieke sector moet komen, terwijl de resterende 70 procent uit particuliere investeringen moet komen.

Groene financieringsopties

Groene obligaties en andere financiële instrumenten kunnen een belangrijke rol spelen bij het aantrekken van privékapitaal. Christian Ehler, lid van het Europees Parlement voor de EVP-partij, stelt dat markthervorming essentieel is om voldoende financiering voor de groene transitie veilig te stellen. Hij wijst op de gefragmenteerde aard van de Europese financiële markt, die grensoverschrijdende investeringen belemmert en het vermogen van banken om groene initiatieven te financieren beperkt.

Ehler pleit voor vooruitgang op het gebied van een Capital Markets Union, met als doel het creëren van één kapitaalmarkt in de hele EU, om de investeringsmogelijkheden te vergroten. Hij benadrukt ook de behoefte aan ondersteuningsmechanismen om lidstaten in staat te stellen effectief toegang te krijgen tot deze fondsen, en bekritiseert de complexiteit van de post-Covid Recovery and Resilience Facility die veel landen ervan heeft weerhouden gebruik te maken van de beschikbare middelen.

Harmonisatie van energiemarkten

Pierre Schellekens, die de leiding heeft over Strategie en Coördinatie bij het Directoraat-Generaal Energie van de Europese Commissie, benadrukt het belang van het harmoniseren van energiemarkten in de EU. Hij stelt dat verschillend beleid, vooral met betrekking tot compensatie voor energie-intensieve industrieën die afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen, een ongelijk speelveld kan creëren en de klimaatdoelstellingen van het blok kan ondermijnen. Schellekens erkent dat de nationale omstandigheden misschien niet identiek zijn, maar stelt een meer uniforme aanpak voor nu Europa de recente energiecrisis achter zich laat en probeert de afhankelijkheid van subsidies voor fossiele brandstoffen te verminderen.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!