Het nieuws: Maandag, tijdens de COP27-conferentie in Egypte, heeft Commissievoorzitter Ursula von der Leyen een memorandum van overeenstemming ondertekend met de premier van Kazachstan, Alikhan Smailov. Dat meldt de EU-nieuwssite Euractiv. Voorgenomen wordt om nauwer te gaan samenwerken op vlak van de energieomslag.

• De samenwerkingsovereenkomst, door de partijen een “strategisch partnerschap” genoemd, moet een “economische en industriële integratie” tussen de twee mogendheden bespoedigen op het gebied van grondstoffen, batterijen en groene waterstof. Zo zullen er gezamenlijke projecten worden opgezet, volgens op elkaar afgestemde voorwaarden (op het vlak van milieuregelgeving, bijvoorbeeld).

• “Een veilige en duurzame aanvoer van grondstoffen, geraffineerde materialen en hernieuwbare waterstof is een belangrijke laag om een nieuwe, schonere basis voor onze economieën te helpen leggen”, verklaarde Von der Leyen.

• Een plan voor concrete gezamenlijke acties zal binnen de zes maanden na de ondertekening van de overeenkomst worden opgesteld.

• Smailov zei alvast dat zijn land “bereid is om Europese bedrijven gunstige voorwaarden en de vereiste infrastructuur te bieden bij hun beslissing om zich in Kazachstan te vestigen”.

Zweeds conglomeraat

Achtergrond: Bij maar liefst 60 procent van de directe buitenlandse investeringen in Kazachstan gaat het om bedrijven uit EU-landen, zo beklemtoonde Von der Leyen.

• Het grondstofrijke Kazachstan, vooral bekend als exporteur van uranium, olie en aardgas, wil nu ook een voorloper op vlak van groene waterstof worden.

• Eind oktober raakte bijvoorbeeld nog bekend dat Astana een deal van 50 miljard dollar heeft ondertekend met Svevind, een Zweeds conglomeraat dat zich bezighoudt met de ontwikkeling van groene energie.

• Het bedrijf zal een gigantische productiefaciliteit voor groene waterstof bouwen in het land. De faciliteit, Hyrasia One, zal gebruik maken van elektriciteit geproduceerd door zonnepanelen en windturbines om waterstof te verkrijgen. De productie moet in 2030 starten.

Kremlin

Allemaal goed en wel, maar: Kazachstan heeft een niet al te beste reputatie op het vlak van mensenrechten. Eerder dit jaar was er bijvoorbeeld een ongeziene nationale protestgolf tegen het Kazachse regime. Die protesten werden bloedig onderdrukt: in totaal vielen er meer dan 200 doden, volgens de ngo Human Rights Watch.

• Dat Rusland daarbij militairen stuurde naar zijn buurland om de regering te helpen, mag nauwelijks verbazen. Naast het belang van Kazachstan voor de wereldenergiemarkt, was zijn voormalig president Nursultan Nazarbajev, decennialang de sterke man in Astana, een trouwe bondgenoot van Russisch autocraat Vladimir Poetin.

• Bij een samenwerking met Kazachstan weet de EU zich dus mogelijk ook weer – indirect – geconfronteerd met het Kremlin.

(evb)