Key takeaways
- Raciale profilering blijft een groot probleem binnen Europese rechtshandhavingsinstanties.
- Nieuwe technologieën zoals gezichtsherkenning kunnen leiden tot meer discriminatie.
- Naast zorgen over technologie benadrukt de Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie (ECRI) ook dat etnisch profileren vaak voorkomt in bredere contexten.
Het opstellen van rassenprofielen blijft een groot probleem binnen wetshandhavingsinstanties in heel Europa, volgens een recent rapport van de Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie (ECRI). Dat meldt Euronews. Deze praktijk houdt in dat mensen als doelwit worden genomen op basis van etniciteit, huidskleur, religie of staatsburgerschap in plaats van concreet bewijs.
De ECRI uitte haar bezorgdheid over het feit dat nieuwe technologieën zoals gezichtsherkenning dit probleem zouden kunnen verergeren. Hoewel de Europese AI-wet tot doel heeft om deze technologieën te reguleren, geven de verschillen in implementatie tussen de lidstaten aanleiding tot bezorgdheid. Frankrijk maakt bijvoorbeeld al jaren gebruik van gezichtsherkenning voor straatbewaking, en België overweegt om gezichtsherkenning op grote schaal toe te passen voor het opsporen van veroordeelde en verdachte criminelen.
Technologie versterkt etnische profilering
Deskundigen wijzen op het risico van verkeerde identificatie met gezichtsherkenningstechnologie, waardoor mogelijke discriminatie nog groter wordt. De ECRI houdt actief toezicht op opkomende technologieën om deze uitdagingen aan te pakken.
De organisatie werkt ook aan het ontwikkelen van aanbevelingen met betrekking tot AI en discriminatie via een speciale commissie. Hoewel het recente rapport geen specifieke voorbeelden noemt, hebben eerdere rapporten de bezorgdheid in landen als Frankrijk benadrukt.
Moeilijk op te lossen probleem
Ondanks herhaalde aanbevelingen van de ECRI voor een effectief systeem om identiteitscontroles door wetshandhavers te registreren, heeft Frankrijk een dergelijk systeem nog niet geïmplementeerd. In een uitspraak uit 2023 van de hoogste administratieve rechtbank van Frankrijk werd erkend dat de staat het wijdverspreide probleem van raciale profilering door de politie niet heeft aangepakt.
NGO’s hebben ook de nadelige invloed van het opstellen van rassenprofielen op het vertrouwen van het publiek in de rechtshandhaving benadrukt. De ECRI sluit zich aan bij deze bezorgdheid en stelt dat dergelijke praktijken gevoelens van vernedering en onrechtvaardigheid in de samenleving opwekken.
Brede aanpak nodig tegen structurele discriminatie
Naast zorgen over technologie benadrukt de ECRI ook dat etnisch profileren vaak voorkomt in bredere contexten. In haar jaarverslag voor 2024 wijst de organisatie op het frequente gebruik van identiteitscontroles op basis van etnische kenmerken, vooral bij grenscontroles, antiterrorisme, en politieacties in bepaalde wijken. Zulke praktijken vinden vaak plaats zonder concrete verdenking tegen een individu, en ondermijnen volgens ECRI het vertrouwen van burgers in wetshandhaving. De organisatie pleit daarom voor een verbod op willekeurige controles en voor training van agenten om discriminatie te voorkomen.
ECRI waarschuwt bovendien dat racisme en uitsluiting ook op andere terreinen hardnekkig blijven. Zo blijft de segregatie van Roma-kinderen op scholen een structureel probleem, vaak als gevolg van woonsegregatie én bewuste plaatsing in aparte klassen of gebouwen. Daarnaast worden transgender en intersekse personen nog steeds geconfronteerd met haatzaaiende uitlatingen, vooral tijdens verkiezingscampagnes. ECRI benadrukt het belang van sterke, onafhankelijke gelijkheidsorganen die voldoende bevoegdheden hebben om discriminatie te bestrijden — ook in opkomende domeinen zoals kunstmatige intelligentie.
Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!
