Je draagt misschien al je hele leven een bril, maar de kans is groot dat je nog nooit gehoord hebt van de twee enorme bedrijven die dit mogelijk maken: Essilor en Luxottica. Zowat iedere bril bestaat dankzij deze twee bedrijven die intussen zijn samengesmolten.

Brillen, monturen en glazen, … het is een sector die bloeit als nooit tevoren. In ontwikkelde landen zou ongeveer 70 procent van de volwassenen ooit nood hebben aan een bril om beter te zien. Twee bedrijven hebben dat goed begrepen en zijn de hele industrie gaan domineren. Essilor is een Franse multinational die bijna de helft van de voorgeschreven brillenglazen ter wereld maakt. In de voorbije twintig jaar heeft Essilor meer dan 250 kleinere bedrijven opgeslorpt.

Uw montuur is dan weer heel waarschijnlijk door Luxottica gemaakt. Dit Italiaanse bedrijf ligt aan de basis van de opmars van luxemerken in de sector. Ray-Ban, Vogue en Oliver Peoples zijn enkele voorbeelden die in handen zijn van Luxottica. Het bedrijf levert ook de monturen voor Prada. Zelfs hele winkelketens worden door Luxottica gedomineerd, zoals LensCrafters, de grootste brillenwinkels van de Verenigde Staten. In België is bijvoorbeeld Pearle ook een onderdeel van de Luxottica-groep.

EssilorLuxottica

Weinig mensen kennen deze namen, maar toch zijn liefst 1,4 miljard aardbewoners van Essilor en Luxottica afhankelijk. Hun aantal gebruikers ligt ergens tussen dat van Apple en Facebook. Dit jaar zijn ze samengesmolten tot één groot bedrijf. In maart hebben de regulators in zowel Europa als de Verenigde Staten daarvoor het licht op groen gezet. Het bedrijf heet vanaf nu EssilorLuxottica.

Mag dat wel in het teken van de concurrentiestrijd? Technisch gezien heeft het bedrijf geen monopolie in de sector. Essilor produceert ongeveer 45 procent van de brillenglazen en Luxottica zo’n 25 procent van de monturen. Maar hoewel er al eeuwen brillen worden gemaakt, is er nog nooit een producent van die omvang geweest. EssilorLuxottica is ongeveer 50 miljard dollar waard, verkoopt jaarlijks zo’n miljard brillenglazen en monturen, en er werken meer dan 140.000 mensen.

© Getty

Waarom zijn er meer brildragers?

Het is geen toeval dat deze bedrijven zo groot geworden zijn. Er zijn steeds meer brillen nodig en weinig mensen ontsnappen eraan. Sommige volkeren zijn genetisch gevoeliger dan anderen. Zo heeft in Nigeria de helft van de bevolking een bril nodig. Maar hoe komt het dat de huidige generaties opmerkelijk meer brildragers tellen? Er zijn twee verklaringen voor.

Ten eerste is bijziendheid een ware epidemie geworden. In één generatie tijd zou er sprake zijn van een verdubbeling van het aantal mensen dat slecht ziet. Wetenschappers hebben lang gedacht dat dit genetisch bepaald was, maar intussen is bekend dat de schade tijdens de kindertijd wordt berokkend. In China, bijvoorbeeld, was in de jaren 50 slechts tien tot twintig procent bijziend, terwijl nu 90 procent van de tieners en jonge volwassenen er last van heeft. In de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoel is zelfs 95 procent van de 19-jarige mannen bijziend.

Ten tweede is er een complex proces bezig, waarbij mensen steeds ouder worden, ze meer in grote steden wonen en binnen werken. In China, India en Afrika zouden naar schatting 2,5 miljard mensen een bril nodig hebben, maar ze hebben de middelen niet om hun ogen te laten testen. Bijziendheid is volgens specialisten de grootste onbehandelde handicap ter wereld. Essilor en Luxottica weten dit en zien hier een enorme kans in om nog te groeien.

Leonardo Del Vecchio

De drijvende kracht achter de brilsector is Leonardo Del Vecchio. Zijn vader was al voor z’n geboorte overleden en zijn moeder was te arm om hem op te voeden. Hij werd daarom in een weeshuis in Milaan tijdens de oorlogsjaren grootgebracht. Op 14-jarige leeftijd begon hij al te werken. Del Vecchio graveerde metaal. In 1961 besloot hij een werkplaats in de mijnstad Agordo te openen. Toen die stad na het sluiten van de mijn leegliep, opende Del Vecchio er op een oppervlakte van 3.000 vierkante meter een fabriek die onderdelen voor brillen maakte.

Zij bedrijf heette Luxottica en in een halve eeuw tijd werd het de grootste producent van monturen ter wereld. Del Vecchio’s honger was nooit gestild, en hij wilde alles domineren. Van ieder onderdeel dat een bril nodig heeft tot de winkels die ze verkopen. Luxottica bleef maar opkopen. Uiteindelijk klopten ook modehuizen zoals Armani, Ralph Lauren en Chanel bij Del Vecchio aan om samen te werken. Hij bouwde fabrieken in China, en heeft zelfs verzekeringsprogramma’s voor bijziendheid in de Verenigde Staten. Zijn winkels bevinden zich op vier verschillende continenten.

Sinds 1994 is Del Vecchio de grootste individuele belastingbetaler in Italië. Hij is de op één na rijkste Italiaan. Je zou denken dat hij intussen met pensioen zou gaan, maar vorig jaar kondigde de 81-jarige Del Vecchio de fusie met Essilor aan. Op die manier had hij het laatste en belangrijkste onderdeel van een brilmontuur ook in handen: de glazen, want daar was Essilor de marktleider van. Volgens een ex-collega wil hij op deze manier verzekeren dat zijn bedrijf nog zeker honderd jaar brillen kan blijven maken.

Hoe zijn brillen ontstaan?

Het is geen toeval dat een Italiaan de keizer van het brillenimperium is, want de eerste brillen zouden in de dertiende eeuw in het noorden van Italië gemaakt zijn. Del Vecchio heeft intussen een museum geopend waar je de evolutie van brillen kunt bekijken. Artsen geloofden er vreemd genoeg lange tijd niet in en schreven eerder drankjes voor die het zicht zouden moeten verbeteren. Het heeft ook 400 jaar geduurd voor iemand op het idee kwam om benen aan een bril te hangen, zodat je het montuur aan de oren kunt bevestigen.

Vandaag zijn de brillen veel complexer dan vroeger. In de fabriek van Luxottica steken robots alles in elkaar. Het maken van een moderne bril bestaat uit 180 tot 230 fasen. Dagelijks maakt Luxottica nu 400.000 monturen, en het bedrijf heeft 27.000 verschillende modellen in productie.

Hoeveel kost een bril?

De sector kent nog een aantal goed bewaarde geheimen. Hoe worden brillenglazen precies gemaakt? En hoeveel kost het om ze te produceren? Het is zeker zo dat opticiens er flink winst op maken, en monturen aan ruim twee keer hun prijs verkopen. Maar vooral op brillenglazen zouden ze serieus winst maken, tot 700 of 800 procent. Zeker op bijzondere glazen, die bijvoorbeeld beschermd zijn tegen krassen, is de winstmarge groot. Klanten weten immers niet hoeveel het kost om brillenglazen te produceren.

Ook Essilor blijft maar groeien door patenten aan te vragen, door laboratoria op te kopen, door producenten van onderdelen over te nemen en zelfs e-commerce websites te kopen. Door de fusie van de twee grootste bedrijven in de sector weet niemand waar de macht van EssilorLuxottica zal eindigen. Maar u weet nu tenminste wel waar de bril op uw neus wellicht vandaan komt.