De federale regering en het Franse energiebedrijf Engie zijn uiteindelijk tot een akkoord gekomen over de verlenging van Doel 4 en Tihange 3 met tien jaar. Er heerst echter nog enige onduidelijkheid die in juli met juridische teksten zal worden verduidelijkt voor een definitieve overeenkomst in oktober. Dit akkoord moet vervolgens worden goedgekeurd door de Europese Commissie. Wat kunnen we al in grote lijnen vaststellen?

1. Engie krijgt een maximale factuur voor nucleair afval, maar niet voor ontmanteling

• Engie kent het maximale bedrag dat zij moet bijdragen voor de behandeling en de berging van radioactief afval: 15 miljard euro. Engie heeft al 10,5 miljard euro voorzien via Synatom. De netto kosten voor het bedrijf bedragen dus 4,5 miljard euro. Dit bedrag zal niet veranderen.
• De overeenkomst dekt niet de verplichtingen van Engie met betrekking tot de ontmanteling van de kerncentrales: het energiebedrijf heeft al 8 miljard euro voorzien, en dit bedrag kan elke drie jaar worden herzien.
• In totaal is de toezegging van Engie momenteel dus 23 miljard euro.

2. De bevoorradingszekerheid is nog niet gegarandeerd

• Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) kondigde snel aan dat dit een goede overeenkomst was omdat de bevoorradingszekerheid vanaf de winter van 2025 gegarandeerd wordt. Door de verlenging zou een tekort van 2 gigawatt (GW) worden opgevangen.
• Er zijn echter nog veel onzekerheden. Na jaren van politiek getouwtrek is de timing krap. Brandstof moet worden besteld en de centrales moeten technisch worden verlengd. Van der Straeten is “vol vertrouwen”, maar Thierry Saegemen, de CEO van Engie Electrabel, wilde zich niet vastleggen.
• De Belgische regering heeft een stimulans in plaats van een straf bedacht om ervoor te zorgen dat Engie de deadline van de overeenkomst naleeft. Een oplossing zou de “Flex LTO” kunnen zijn. Met andere woorden: de werkzaamheden aan Doel 4 en Tihange 3 over meerdere jaren verspreiden, uitgevoerd tijdens de zomers van de 3 jaar na de prioritaire werkzaamheden in 2025.
• De bevoorrading zou echter pas voldoende zijn vanaf 2026-2027 en er zou nog 1 GW extra moeten worden gevonden volgens berekeningen van Elia, wat overeenkomt met een reactor. Het verhaal is zeker nog niet ten einde, vooral omdat de vraag naar elektriciteit blijft stijgen. MR vraagt nu al om de verlenging van Doel 1 en 2 en Tihange 1.

3. De regering zal delen in de winst… maar ook in de risico’s

• Er zal een joint venture worden opgericht, waarvan de staat voor 50 procent eigenaar zal zijn en Engie voor de andere helft. De winsten zullen dus worden gedeeld.
• Maar ook de risico’s: ons land zal een verkoopprijs voor energie garanderen (nog niet vastgesteld). Als de marktprijzen lager zijn, moet de Belgische staat het verschil aan het bedrijf betalen. Als de prijzen hoger zijn, zal de Belgische staat alle winsten ontvangen. Op dit moment wordt gesproken over een verkoopprijs tussen 65 euro en 75 euro per MWh.

4. Veel tijd verloren…

• Als kernenergie eerder was verlengd, bijvoorbeeld in 2019 zoals Electrabel vroeg, had België Engie geen maximale factuur hoeven te betalen. Het bedrag van de voorziening had elke drie jaar kunnen worden herzien en verhoogd.
• Maar de toekomst zit vol onzekerheden. Ten eerste is er nog geen technologie die het meest radioactieve afval kan verwijderen, noch een vastgesteld opslagscenario. De voorziening is eigenlijk berekend op basis van een scenario waarbij radioactief afval op 400 meter diepte wordt begraven, maar er is nog niets besloten.
• Om deze onzekerheden op te vangen, heeft de Belgische staat nu een fonds van 15 miljard euro dat kan groeien. De uiteindelijke kosten voor de verwerking van afval en ontmanteling worden geschat op 40 tot 60 miljard euro over 100 jaar. Er moeten goede beslissingen worden genomen en ervoor worden gezorgd dat dit fonds niet wordt gebruikt om andere zaken te financieren.

5. Een onmiskenbaar teken: Engie stijgt op de beurs.

• Bij een overeenkomst van een dergelijk belang is het altijd moeilijk om te bepalen wie er als winnaar uitkomt. Als we naar de beurskoers van Engie kijken, hebben we een indicatie: het aandeel steeg met 4 procent op de markten.
• De CEO van Engie, Catherine MacGregor, heeft haar opluchting dan ook niet verborgen: “Deze overeenkomst elimineert een belangrijke bron van langetermijnonzekerheid voor het bedrijf.”
• Aan de andere kant zijn milieugroeperingen duidelijk in hun standpunt: “Dit zou weleens de grootste overval in de geschiedenis van België kunnen worden”, zegt Greenpeace.
• In de oppositie heeft Bart De Wever (N-VA) de overeenkomst sterk bekritiseerd. “Uitbater Engie heeft haar plafondprijs binnen, in ruil voor een zoveelste intentieverklaring. De overheid ontving(!) tot op heden jaarlijks miljoenen aan nucleaire taks, maar wordt nu opgezadeld met een onbegrensde factuur van “minstens” enkele tientallen miljarden. De prijs van jarenlange groene sabotage… Bovendien verspeelt men hiermee elke onderhandelingsmarge die er nog was om de sluiting van andere centrales tegen te houden”, klinkt het op Twitter.

(nd)