Na de slechte verkiezingsuitslag is het duidelijk dat Open Vld zich moet heruitvinden. De vraag blijft alleen: welke koers moeten de liberalen varen? Oud-voorzitter Egbert Lachaert stelt “een dictatoriale leider” voor, eentje zoals ook de MR heeft met Georges-Louis Bouchez.

In het nieuws: Lachaert vindt dat zijn partij naar rechts moet opschuiven.

• In een interview met De Zondag schetst Lachaert het toekomstbeeld dat hij voor Open Vld voor ogen heeft. “Op lange termijn kan er in Vlaanderen wél weer een liberale partij opstaan die twintig procent behaalt. Maar dan moeten we nu een breuk durven maken met het verleden. (…) Bouchez en de MR tonen alvast de weg.”
• Opvallend is ook hoe hij vindt dat de partij geleid moet worden: met een ijzeren hand. “Het zal radicaal anders moeten. Misschien zelfs dictatoriaal. Dat klinkt wellicht raar uit de mond van een liberaal, maar we hebben nood aan een dictatoriale voorzitter. Iemand die iedereen in de pas doet lopen en niet plooit voor tegenstand van clans”.
• Lachaert legt in het interview immers uit dat hijzelf voelde dat hij als voorzitter naar de achtergrond verdween, maar weinig kon beginnen tegen premier Alexander De Croo (Open Vld) en minister Vincent Van Quickenborne (Open Vld), die in de regering een linkser beleid voerden dan hij als voorzitter had bedacht voor de partij. “Ik wist van niets”, aldus Lachaert. “Op een dag heb ik in de krant moeten lezen dat de werkloosheidskassen van de vakbonden twintig miljoen extra zouden krijgen – op vraag van de PS. Toen heb ik aan Alexander en Vincent gezegd: ‘Zet hier maar een andere zot, want dit aanvaard ik geen tweede keer”.
• Ook Bouchez maakt die analyse over zijn liberale collega’s in een interview in De Morgen: “Het probleem van die partij is vijftien jaar geleden begonnen en duurt tot op vandaag voort: een groot deel van het partijbureau stuurt constant naar links terwijl het rechts te doen is.”
• Uit de antwoorden van De Stemtest bleek eerder al dat Open Vld op cultureel vlak opgeschoven is naar links, terwijl men economisch wel een rechtsere koers aanhoudt. De foute richting, volgens Lachaert: “Dat is een liberalisme dat mijlenver van de mensen staat, behalve van de bobo’s die veel centen hebben en zich niet bedreigd voelen door de multiculturele samenleving. Die twee gaan gewoon niet samen. (…) Het is tijd dat de liberale leiders dat beseffen.”

Om te volgen: Wie dan die nieuwe voorzitter moet worden, daar zijn ze bij Open Vld nog niet uit.

• Ook Lachaert zelf wil zich nog niet expliciet kandidaat stellen. “We zijn met enkele mensen aan het nadenken wie de beste kandidaat zou zijn. (…) Ik wil sowieso een actieve rol blijven spelen, maar vraag me nog niet in welke vorm. Ik heb intussen wel 400 WhatsApp-berichten binnen van mensen die me vragen om het opnieuw te doen.”
• “Wat ik niet wil, is een dramatische strijd met tien kandidaten. Onze partij is te kwetsbaar daarvoor. Daarom wil ik niet halsoverkop beslissen”, geeft Lachaert aan.
• Bouchez weet alvast een paar namen die volgens hem het voorzitterschap op zich kunnen nemen. “Ik denk dat collega’s als Egbert Lachaert of Eva De Bleeker (Open Vld) een rol kunnen spelen. Minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open Vld is nog zo iemand die duidelijk de juiste lijn wil volgen.”
• Ex-staatssecretaris De Bleeker weet ook dat haar naam genoemd wordt, maar ook zij wil uitgaan van een groep waaruit 1 kandidaat naar voren wordt geschoven. “Dit project moet door verschillende mensen gedragen worden. We zijn met veel mensen aan het spreken”, zo zegt ze op Radio 1. “Hoe en wie het exact wordt, dat moeten we nog beslissen. We zullen zien wie uit de groep dan de persoon is die dit kan trekken”.
• Voorlopig blijft de onbekendere Tineke Van hooland de enige kandidaat-voorzitter die al openlijk naar buiten treedt. Ook zij sprak van een “wit blad” waarvan herbegonnen moet worden.
• Ook andere namen worden genoemd, zoals Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde of ondervoorzitter Jasper Pillen. Het is mogelijk dat De Bleeker en Lachaert zelf geen voorzitter worden, maar zich rond een andere kandidaat scharen.
• Verder is er een kamp binnen de partij dat radicaal de vernieuwing predikt, met onbekendere namen als Vincent Verbeecke, die de woordvoerder van Gwendolyn Rutten is, of Arne Christoffels, kabinetsmedewerker van Van Tigchelt. De vraag kan dan wel gesteld worden of dergelijke figuren genoeg gewicht hebben om de neuzen in dezelfde richting te krijgen.

Opgemerkt: Een andere optie, dat Open Vld als partij verdwijnt en opgaat in N-VA of cd&v, ligt bij Lachaert niet op tafel.

• Politiek analist Rik Van Cauwelaert gaf daags na de verkiezingen al aan dat hij denkt van een wederopstanding. Hij zag het niet rooskleurig in. “Het liberaal gedachtegoed is eigendom geworden van N-VA”, vertelde hij in Terzake. “Ik denk dat het eigenlijk over and out is”.
• Lachaert deelt die mening niet, en denkt niet dat het antwoord ligt in opgaan in een andere partij: “Er zijn grote raakvlakken, ook met cd&v. Maar ik zie tegelijk weinig openheid om daarover te praten, ook bij ons niet. In het begin van Vivaldi hebben we enkele gesprekken gevoerd met cd&v, maar die hebben nergens toe geleid.”
• Ook een piste waardoor Open Vld zich aansluit bij N-VA, is lastig, meent hij: “Ondanks de overeenkomsten zijn er ook grote verschillen. Het wereldbeeld, bijvoorbeeld. Wij zijn van nature veel optimistischer. Ook op ethisch vlak zijn er grote verschillen. En dan is er nog het vendelzwaaien. Wij zijn geen voorstander van een onafhankelijke Vlaamse staat.”
• Tegelijk “komt de vraag of wij autonoom verder kunnen zeker ook op het bord van de volgende voorzitter”. En dat moet volgens Lachaert sowieso onder een nieuwe naam: “De merknaam Open Vld moet verdwijnen. Die is helemaal versleten na 25 jaar bestuur”.