Sinds de start van de coronacrisis onderzoeken meer en meer landen de voor- en nadelen van een werkweek van vier dagen. Zo heeft Spanje onlangs nog een proefproject goedgekeurd.
Een werkweek van vier dagen is de afgelopen jaren al meermaals voer voor discussie geweest. De robotisering en digitalisering van de industrie zorgt er immers voor dat bepaalde taken nu veel sneller kunnen voltooid worden. Ook de coronacrisis heeft een impact gehad op de manier waarop we werken. Zo wordt er nu veel meer van thuis gewerkt.
Volgens cijfers van Eurostat (2019) wordt er in Europa gemiddeld 36,2 uur per week gewerkt. In ons land zitten we met 35,5 uur net onder dat gemiddelde.
Proefproject in Spanje
Veel landen laten hun licht schijnen over de manier waarop er gewerkt wordt. Een kortere werkweek is één van de opties die in verschillende landen wordt onderzocht. Spanje heeft bijvoorbeeld een project goedgekeurd waarbij over een periode van drie jaar geëxperimenteerd wordt met een werkweek van 32 uur. De overheid maakt daar 50 miljoen euro voor vrij. De verkorte werkweek zal geen impact hebben op het inkomen van de werknemers.
Inigo Errejon, partijleider van Mas Pais en de man achter het voorstel, is ervan overtuigd dat iedereen wint bij een kortere werkweek. ‘Minder werken zal een positieve impact hebben op onze gezondheid, het milieu en de productiviteit’, liet hij via Twitter weten.
Volgens Joe Ryle, een van de personen achter 4-Day Week Campaign, komt het als geen verrassing dat meer en meer landen interesse hebben in een kortere werkweek. ‘Sinds de start van de coronacrisis lijkt een toenemend aantal overheden zich hiervoor open te stellen’, liet hij in een reactie aan CNBC weten. ‘Doordat meer mensen van thuis werken, lijkt het besef te komen dat de manier waarop wij werken heel snel kan veranderen als we het echt willen.’
Uit eerdere onderzoeken bleek al dat er meer gevallen zijn van burn-outs als mensen meer telewerken. Mensen die telewerken, zijn doorgaans geneigd langer aan de slag te blijven. Uit een onderzoek van 4-Day Week Campaign in samenwerking met de denktanks Autonomy en Compass bleek dat de thuiswerkende Brit gemiddeld 28 overuren per maand klopt.
Schotse plannen om werkweek in te korten
In het Verenigd Koninkrijk (VK) ligt een kortere werkweek misschien niet op tafel, maar in Schotland sluiten ze zoiets niet uit indien ze ooit onafhankelijk worden van het VK. Lee Robb, lid van Scottish National Party, heeft de voordelen van een ingekorte werkweek in november tijdens een partijconferentie nog belicht. ‘De coronapandemie heeft onze manier van leven ingrijpend veranderd, maar heeft ons ook de kans gegeven om onze manier van werken te herzien en te herdenken’, klonk het toen.
Autonomy heeft berekend wat de impact zou zijn van een kortere werkweek op de Schotse overheidssector. Volgens die berekening zou een werkweek van vier dagen jaarlijks tussen 1,6 miljard en 2,3 miljard euro kosten, maar zou dat wel 45.000 à 59.000 extra jobs creëren.
Ook in Japan, een land dat nochtans gekend staat voor zijn lange werkdagen, gaan er stemmen op om de duurtijd van een werkweek te verkorten. Kuniko Inoguchi, lid van de Liberal Democratic Party, heeft daarvoor een voorstel ingediend bij het parlement. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Spanje zou de kortere werkweek wel resulteren in loonverlies voor de werknemers.
Microsoft Japan heeft vorig jaar een systeem getest waarbij verschillende werknemers maar vier dagen per week moesten werken in plaats van vijf. Het kantoor van Microsoft wilde op die manier de werkdruk verlagen voor de werknemers. Resultaat: de productiviteit steeg er met 40 procent.
Jacinda Ardern, de premier van Nieuw-Zeeland, was er kort na de start van de coronacrisis al van overtuigd dat een vierdaagse werkweek de economie een boost kan geven na een crisisperiode. ‘Ik wil mensen aanmoedigen om na te denken over een kortere werkweek. Denk eraan: is dit iets dat zou werken voor uw werkomgeving? Want het zou zeker helpen om het toerisme in ons eigen land een duwtje in de rug te geven’, klonk het toen.
En in België?
Niet enkel in het buitenland rijpen de geesten voor een kortere werkweek. In ons land heeft bijvoorbeeld de vrouwenbeweging Femma een experiment gedaan met een kortere werkweek. In 2019 mochten alle voltijdse werknemers van de organisatie 30 uur per week werken in plaats van de gebruikelijke 38 uur, met behoud van loon. De kortere werkweek verhoogde volgens Femma de kwaliteit van de verschillende levensdomeinen zoals kinderzorg, huishouden en vrije tijd.
Vraag blijft of we dat ook in ons land zouden kunnen invoeren zonder loonverlies. Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van VOKA, lijkt er alvast niet van overtuigd te zijn. ‘Overstappen van een 38 urenweek naar 30 uur met hetzelfde loon staat gelijk aan een collectieve loonsverhoging met 27 procent. Daarmee zou België qua uurloonkosten doorstomen naar de absolute top in Europa, wat tot een belangrijk jobverlies zou leiden’, schreef hij vorig jaar in een opiniestuk op De Tijd.
Lees ook: