Toen het vertrouwen in de vooruitgang begin jaren zeventig begon af te nemen, voorspelde een wereldberoemd geworden rapport twaalf mogelijke scenario’s voor de toekomst van de mensheid. We gaan richting twee van de donkerste. Maar er is nog hoop op een derde manier, zegt een Amerikaanse onderzoekster.
‘De Grenzen aan de groei’ (The Limits to Growth) is geen sciencefictionfilm, hoewel sommigen er misschien inspiratie uit hebben gehaald. Het is het baanbrekende rapport van de Club van Rome, een denktank die vandaag nog steeds wetenschappers, economen en de industrie uit meer dan dertig landen samenbrengt. Het rapport werd gepubliceerd in 1972 en is volledig gewijd aan de ecologische impact van de economische en demografische groei van de mensheid. Een team van topwetenschappers probeerde via computersimulaties de mogelijke toekomst van de mensheid en onze planeet te voorspellen.
Een zeer donkere toekomst
De onderzoekers stelden zich 12 mogelijke scenario’s voor, en in de meeste gevallen waren de voorspellingen erg pessimistisch: de mensheid stevent af op een wereldwijde crisis, veroorzaakt door overbevolking en tekorten aan natuurlijke hulpbronnen.
Natuurlijk zijn bepaalde stellingen van het rapport niet uitgekomen. Maar het is verschillende keren bijgewerkt. Volgens recent onderzoek door Gaya Herrington, hoofd duurzaamheid en dynamische systeemanalyse bij consultancyreus KPMG, lijkt onze samenleving af te stevenen op twee mogelijke scenario’s. Die niets minder dan een wereldwijde ineenstorting voor 2040 voorspellen.
Scenario 1: Business as Usual (BAU)
In dit scenario zal de wereldwijde economische groei rond 2040 het hoogste punt bereiken, om daarna dramatisch in te storten door het gebrek aan grondstoffen, de daling van landbouwopbrengsten door woestijnvorming en de afname van de bodemvruchtbaarheid.
De wereldbevolking zal beginnen af te nemen. Het is niet de apocalyps, maar de gemiddelde levensstandaard zal de daaropvolgende decennia sterk dalen. Het gaat dan om het einde van een economisch systeem dat zijn grenzen heeft bereikt. Dit scenario wordt beschouwd als een van de meest dramatische die de tekst uit 1972 oproept.
Scenario 2: Comprehensive Technology (CT)
Deze versie van de toekomst is wat minder somber. Geconfronteerd met de schaarste aan hulpbronnen, zal de mensheid inzetten op wetenschap en nieuwe technologieën om de schade te beperken. Tot op zekere hoogte zal de voedselproductie in stand blijven en zal de impact van vervuiling minder zijn dan wanneer er niets verandert.
Maar ook in dit scenario oogt de toekomst allerminst rooskleurig: onze samenleving zal worden geconfronteerd met een schaarste aan middelen die zal leiden tot een grote economische crisis. Nieuwe technologieën zullen alleen maar de voedselcrisissen en lagere levensstandaarden wat kunnen verzachten.
Stabilized World (SW): een derde weg?
Gaya Herrington vergeleek de simulaties in het rapport uit 1972 met moderne gegevens. Ze analyseerde 10 variabelen, waaronder bevolkingsgroei, bodemvruchtbaarheid, voedselproductie, vervuilingsniveaus en industriële output. En alles blijkt te kloppen: als er niets verandert, leven we voor het decennium 2040 ofwel BAU ofwel CT.
De onderzoekster wijst echter op een derde optie: het Stabilized World (SW)-model. Het begint met hetzelfde uitgangspunt als de vorige twee, maar voorziet dat de mensheid vrijwillig haar economische groei en consumptie zal beperken, voordat tekorten haar daartoe dwingen. De voedselcrisis wordt vermeden, de vervuiling wordt langzaam geabsorbeerd en de menselijke bevolking groeit nog een beetje voordat ze zich stabiliseert.
Volgens Herrington is het nog niet te laat om naar dit pad uit te wijken, op voorwaarde dat we nu van richting veranderen: “Het is niet te laat voor de mensheid om vrijwillig en radicaal van richting te veranderen. Onze soort kan ervoor kiezen om ofwel haar eigen limieten te stellen, ofwel tegen een limiet aan te botsen die de natuur op een bepaald moment oplegt en een lager menselijk welzijn onvermijdelijk maakt. “
(bzg)
Lees ook: