Wat is er gebeurd?

• De ambassadeurs van Duitsland en Frankrijk hebben eerder deze week tijdens een vergadering in Brussel andere EU-lidstaten op het verkeerde been gezet door nieuwe voorstellen over de relatie met het Kremlin te doen.
• Diplomaten meldden dat Angela Merkel, de Duitse bondskanselier, wilde dat de EU zou overwegen de Russische president uit te nodigen voor een top met EU-leiders. Dit initiatief werd gesteund door de Franse president Emmanuel Macron, schrijft de Financial Times.
• Duitsland is van mening dat de top Biden-Poetin een sjabloon biedt voor toekomstige betrekkingen met Rusland. Merkel ontmoet Poetin regelmatig, en sprak eerder deze week telefonisch met hem, maar pleit voor een formule die de EU in staat stelt met één stem te spreken over Rusland.
• Merkel heeft de afgelopen dagen nauw overleg gevoerd met Europese bondgenoten. Hierbij hebben Macron en de Italiaanse premier Mario Draghi allebei Berlijn bezocht voor besprekingen. Ook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken is deze week in de stad geweest voor besprekingen met de regering.
• Een hoge Franse ambtenaar zei: “Macron steunde het Duitse voorstel en was betrokken bij het plan om een dialoog met Rusland te voeren in coördinatie met andere EU-leden, zonder afbreuk te doen aan de eisen van de EU in verschillende kwesties”. 
  • Eerder hadden de EU-leiders tijdens hun top in mei de toekomst van de betrekkingen met Rusland aangesneden. Zij hadden de Europese Commissie opgedragen met voorstellen te komen over hoe het nu verder moet.
    • De Frans-Duitse ontwerptekst is echter veel verzoenender dan de analyse van de Commissie van vorige week, waarin werd gewaarschuwd voor een “negatieve spiraal” in de betrekkingen tussen de EU en Rusland en de noodzaak om “kwaadaardige acties” tegen te gaan.

Wat nu?

• In de aan de medelidstaten voorgestelde tekst, die, indien hij wordt aangenomen, deel zal uitmaken van de conclusies van de top vandaag en morgen, wordt herhaald dat de EU bereid is tot “een selectief engagement” met Rusland op gebieden van gemeenschappelijk belang. 
• De Commissie en de diplomatieke dienst van de EU worden aangemoedigd om daartoe “concrete voorstellen en hefbomen” uit te werken. Onderwerpen zouden onder meer klimaat, milieu, het Noordpoolgebied, grensoverschrijdende samenwerking, gezondheid, ruimte, terrorismebestrijding en gebieden van buitenlands beleid, waaronder Syrië en Iran, kunnen zijn. 
• In de tekst wordt niettemin ook benadrukt dat de EU op een gecoördineerde manier moet reageren op “kwaadaardige activiteiten” van Rusland, en wordt Brussel opgeroepen opties uit te werken voor mogelijke economische sancties.
• Een hooggeplaatste EU-diplomaat zei dat het Frans-Duitse initiatief een “stank” had veroorzaakt onder de EU-collega’s, die hun frustratie uitten over de interventie op het laatste moment aan de vooravond van de topontmoeting. “Dit is niet de manier waarop de zaken moeten worden aangepakt”, zei de diplomaat. 
• Een andere functionaris van een EU-lidstaat beschreef de interventie als “niet erg nuttig” en een derde zei dat ze de verrassingsactie “nog aan het analyseren” waren. 

En het Kremlin?

Het voorstel werd gedaan een dag nadat Merkel met Poetin had gesproken ter gelegenheid van de 80ste verjaardag van de inval van de nazi’s in de Sovjet-Unie.

Tijdens het gesprek, aldus het Kremlin, “werd erop gewezen dat het overwinnen van wederzijdse vijandigheid en het bereiken van verzoening tussen het Russische en het Duitse volk van cruciaal belang is voor de naoorlogse toekomst van Europa, en dat het waarborgen van de veiligheid op ons gemeenschappelijke continent nu alleen mogelijk is door gezamenlijke inspanningen”.

“De partijen kwamen verdere persoonlijke contacten overeen”, voegde het Kremlin daaraan toe.

(tb)