In het nieuws: De Duitse economie valt, zoals verwacht, terug.

• De terugval van 0,3 procent is vooral te wijten aan de hoge inflatie en de stijgende interesten.
• Met name de industriesector had het zwaar, en kende een terugval van 2 procent, de bouwsector niet meegerekend. De grootste oorzaak is de afname van de productie in de energiesector. Duitsland sloot dit jaar zijn laatste drie kerncentrales.
• Voorlopige cijfers zien dan ook een afname van 0,3 procent in het vierde kwartaal. Maar omdat de cijfers van de drie vorige kwartalen bijgesteld worden van 0 naar 0,1 procent, is er sprake van stagnatie in het derde kwartaal.
• Dat betekent dat Duitsland op het nippertje een technische recessie vermijdt. Er is immers geen sprake van twee opeenvolgende kwartalen met krimp.

De reactie: Het Duitse statistiekbureau erkent het onderliggende probleem.

• “De algehele economische ontwikkeling in Duitsland kwam tot stilstand in 2023, in een omgeving die nog steeds door crisis getroffen is”, verklaarde Ruth Brand, voorzitter van het federale statistiekbureau.
• “Ondanks de recente dalingen bleven de prijzen hoog op alle niveaus van de economie. Daar kwamen ongunstige financieringsvoorwaarden bij, als gevolg van stijgende rentetarieven en lagere vraag vanuit binnen- en buitenland”, aldus Brand.
• De tegenvallende resultaten zorgen ervoor dat de vraag of Duitsland het zwakke broertje van de eurozone is geworden, blijft hangen. Johan Geeroms van verzekeraar Allianz Trade noemde Duitsland in september nog een “rem op de Europese economie”. De voorspellingen van Allianz Trade zijn bijna uitgekomen: het voorspelde een terugval van 0,4 in plaats van 0,3 procent.
• Tegelijk ontkenden figuren in de Duitse politiek en zakenwereld toen soortgelijke analyses. “Doemprofetieën zijn ongepast”, vond de Duitse minister van Financiën Christian Lindner eerder.

“Groei zal langzaam toenemen”

De nieuwe analyse: Het wordt slechter voor het beter wordt.

• Lindner zou wel eens gelijk kunnen krijgen. De Duitse econoom Martin Ademmer verwacht een lastig eerste kwartaal in 2024, maar daarna dan toch een economische groei, zo legt hij uit aan Bloomberg.

“We verwachten dat de groei langzaam zal toenemen in 2024 en voor het jaar een niveau van 0,5 procent zal bereiken, omdat hogere reële inkomens mogelijk de huishoudelijke consumptie zullen stimuleren. Echter, de recente tegenvaller in verwachtingen bij bedrijven benadrukt het risico dat een meer uitgesproken zwakte in de industrie tot oorzaak zal hebben dat de vertraging zal voortduren in het eerste kwartaal van 2024.”

Martin Ademmer

• Bloomberg noemt als mogelijke problemen de gasprijzen, die ondanks wat terugval hoog blijven. Ook de Duitse chemiesector wordt zwaar getroffen. Dat heeft vooral te maken met een achteruitgang aan export, de motor van de Duitse economie.
• Ook politiek gezien belooft 2024 een uitdaging te worden voor Duitsland. Bondskanselier Olaf Scholz heeft nu al moeite om zijn regering recht te houden, en in Oost-Duitsland zijn er dit jaar verkiezingen in drie deelstaten. Het rechtse AfD loopt daar voorop in de peilingen, en protesten van landbouwers houden aan. Dergelijke spanningen zijn uiteraard niet handig voor de uitwerking van een goed economisch beleid.