Ongeziene taferelen bij het Panamakanaal vorige week waar honderden schepen moeten wachten tot ze groen licht krijgen om door te varen. Door droogte in twee kunstmatige meren die water voorzien voor de werking van de sluizen, moest de kanaalbeheerder het verkeer terugschroeven. Het gevolg? Grote vertragingen en leveringen die later dan gepland hun bestemming bereiken. En dat terwijl de sector net was bekomen van de problemen met de toelevering tijdens de pandemie.Toch merk je dat heel wat bedrijven zich niet bewust zijn van de risico’s in hun transport en toeleveringsketen.
Het Panamakanaal is ongeveer 81 kilometer lang en ligt op de grens tussen Centraal- en Zuid-Amerika. Als belangrijke spil voor zo’n 180 zeehandelsroutes passeert ongeveer 6% van de wereldhandel langs deze doorgang. Het alternatief is een veel langere route waarbij schepen via het zuiden van Chili tussen de Stille en Atlantische Oceaan varen. Door het watertekort in de kunstmatige meren nabij de sluizen van het kanaal staat het waterpeil op 24,3 meter, ongeveer anderhalve meter minder dan in normale omstandigheden. De kanaalbeheerder zag geen andere optie dan de doorgang te beperken, waardoor vorige week op een piekmoment liefst 162 schepen lagen te wachten.
De problemen doen enigszins terugdenken aan de blokkade van het Suezkanaal in 2021. Een schip dat er vast kwam te zitten, legde het verkeer toen bijna een week lam. Hoewel de huidige situatie in het Panamakanaal minder ernstig lijkt, is het zo mogelijk wel een grotere waarschuwing voor bedrijven die van scheepvaart afhankelijk zijn. Terwijl Suez een uitzonderlijke situatie was, zouden droogte en andere klimaatfenomenen de komende jaren op meerdere plaatsen een stoorzender kunnen worden.
Transport- en risicobeheer is een must
Op dit moment is er nog geen sprake van onheilspellende storingen in de toeleveringsketen als gevolg van de file in het Panamakanaal. Dat komt mogelijk omdat veel bedrijven nog steeds over behoorlijke voorraden beschikken na de crisis van enkele jaren geleden, omdat de vraag vanuit de markt lager is, of omdat ze hun goederen van een andere locatie halen. De route langs het Panamakanaal heeft immers weinig impact op transport uit Azië, maar wel op Europese bedrijven die producten vanaf de westkust van Noord- en Zuid-Amerika laten leveren.
Gelukkig hebben sommige bedrijven zich aangepast aan een realiteit waarin disruptie dagelijkse kost kan zijn. Na de pandemie zijn ze zich bewust geworden van het belang van risicobeheer en hebben ze misschien zelfs al geïnvesteerd in technologie die real-time, geavanceerde zichtbaarheid biedt. Een dergelijk transportbeheersysteem maakt het mogelijk om op elk moment de status van een verzending te volgen, en om alternatieve verschepingen te gaan plannen en uitvoeren indien nodig. De tool gebruikt verschillende databronnen om de verwachte aankomsttijd van een levering te monitoren en gebruikers automatisch te verwittigen bij vertraging.
Terwijl veel bedrijven dus al een serieuze stap in de goede richting hebben gezet, blijven problemen zoals in het Panamakanaal voor sommige organisaties toch nog steeds een mogelijk struikelblok. Tenzij je tijdig de impact ziet, is het immers niet mogelijk om snel te reageren, klanten te verwittigen en eventueel alternatieven te zoeken. Een commerciële dooddoener want tegelijkertijd hebben die andere bedrijven hun producten wellicht al uit andere landen laten komen, door andere leveranciers aan te spreken of een andere transportmodus te kiezen.
Luchtvaart is dan wel duurder dan maritiem transport, het stilvallen van de productie of te late levering kan tot een groter verlies leiden. Zeker als het gaat om kritische goederen, zoals bijvoorbeeld voor de medische sector.
Pre-covid tijden keren niet meer terug
In een onvoorspelbare wereld moeten managers in de toeleveringsketen voortdurend de balans vinden tussen service voor klanten en kosten om die service te garanderen. Een reservevoorraad aanleggen is een optie, maar komt vaak duur uit. Een systeem voor risicobeheer is dan ook een must voor wie snel moet schakelen als een probleem zoals in het Panamakanaal zich voordoet. Het maakt het volledige proces veel efficiënter dan wanneer iemand dit allemaal manueel zou moeten bekijken.
We moeten ervan uitgaan dat geopolitieke spanningen en klimaatverandering ook in de volgende jaren en decennia een serieuze impact zullen hebben op scheepvaart en supply chain. Zo maakt Duitsland zich bijvoorbeeld zorgen over de gevolgen van droogte voor de binnenscheepvaart. Vorig jaar is al eens gebleken dat de lage waterstand in rivieren een ernstige hinderpaal kan worden. Switchen naar andere transportmodi is dan vaak de boodschap, maar dat is niet altijd de meest milieuvriendelijke oplossing. Zeker nu bedrijven onder druk staan van zowel overheden als klanten om op een duurzame manier te werken, is een transportbeheersysteem zeker een troef. Het brengt de huidige situatie in kaart en helpt op elk moment het alternatief te vinden dat de minste emissies
veroorzaakt.
Ook als de problematiek in het Panamakanaal zich straks herstelt, zal het slechts een kwestie van tijd zijn voor de toeleveringsketen opnieuw onder druk komt te staan. Benieuwd of dit de ultieme wake-up call is voor iedereen die dacht dat we wel zouden terugkeren naar pre-covidtijden.
De auteur Eric Geerts is Director Product Management and TMS bij Descartes Systems Group