Door ‘historische koloniale uitstoot’ staat België opeens op plaats 6 van grootste vervuilers, maar COP28 draait echter om duizelingwekkende miljardendeals

Door ‘historische koloniale uitstoot’ staat België opeens op plaats 6 van grootste vervuilers, maar COP28 draait echter om duizelingwekkende miljardendeals
Arterra/Universal Images Group via Getty Images

De boodschap van premier Alexander De Croo aan de vooravond van de klimaattop COP28: de Europese klimaatdoelstellingen gaan niet omhoog. België mag volgens klimmatactivisten dan wel de zesde grootste vervuiler zijn, er zal tijdens de COP28 in Dubai vooral over geld gesproken worden.

  • De boodschap van de premier, om de lat vanuit Europa niet hoger te gaan leggen, is meteen ook geen leuk nieuws voor Peter Wittoeck, de Belgische klimaatonderhandelaar. “Een laatste kans om landen aan te sporen om een ambitieuzer klimaatbeleid te voeren”, noemde die net de klimaattop in het Nieuwsblad. “We moeten nu snel en vergaand actie ondernemen om de klimaatverandering en haar gevolgen te beperken tot een min of meer veilig niveau.” 
  • Wittoeck probeerde de afgelopen dagen de kritiek te counteren van onder meer Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) dat het “één grote poppenkast is”. Demir gaat niet, ook al omdat de conferentie in een oliestaat georganiseerd wordt én er maar liefst 70.000 deelnemers verwacht worden. België gaat met 150 deelnemers.
  • Teken aan de wand is wel dat de Amerikaanse president Joe Biden niet komt, wegens “een te drukke agenda”. En ook de Chinese leiders komen traditioneel niet met de grootste namen.
  • De BBC bracht ondertussen ook uit dat de Verenigde Arabische Emiraten oliedeals willen onderhandelen, in de marge van de top. De voorzitter van de top is sultan Ahmed Al-Jaber, ook de CEO van Abu Dhabi National Oil Company, het nationale oliebedrijf van de Emirati. Hij moet dus een deal zien te maken, maar er heerst scepticisme over de dubbele pet van de man.
  • De top zal finaal toch over geld gaan. Want voor het eerst zijn er concrete bedragen genoemd voor wat nodig is om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad Celsius. 
  • Die discussie vervangt voor een groot deel eigenlijk het decennia-oude gesteggel over geld voor ontwikkelingssamenwerking, tussen Europa en de VS en de derde wereld. Waar het vroeger over het betalen van het arme zuiden ging, onder meer als compensatie voor de kolonisatie en om ontwikkeling te financieren, gaat het vandaag over betalen voor de klimaatopwarming.
  • Die redenering wordt door klimaatactivisten op links ook fors ondersteund, en krijgt een podium onder meer in De Standaard. De redenering is daar dat Europa niet alleen verantwoordelijk is voor z’n huidige CO2-uitstoot, maar ook voor de “koloniale uitstoot”, en onder meer de ontbossing ten voordele van plantages, ten tijde van de kolonisatie. 
  • Activisten van Carbon Brief maakten de berekening, en zo komt Nederland plots met de allergrootste historische voetafdruk te staan, en het Verenigd Koninkrijk komt op twee. België staat zelfs op plaats zes, door de geschiedenis in Congo. 
  • Vraag is uiteraard, als we het dan correct willen spelen, of het niet de huidige erfgenamen van Leopold II zijn, die de “historische koloniale CO2-voetafdruk van Congo” moeten compenseren: de kolonie was initieel gewoon een persoonlijk bezit van Leopold II von Saksen Coburg, en niet van België. Of nog beter: er is de vraag of Spanje, Oostenrijk, Nederland, Frankrijk en zelfs een paar jaar Duitsland (allen ooit bezetter/beheerder/eigenaar van het Belgische huidige territorium) dan niet de ‘historische Belgische CO2-uitstoot’ moeten gaan overnemen? Om maar te zeggen: wie die doos van Pandora opent, rijdt zich snel vast.
  • Alleen, het gaat in Dubai niet om historische discussies, wel om miljarden. Alles draait om de implementatie van een mondiaal fonds voor verlies en schade en om de financiering voor de energietransitie. En daarbij gaat het om duizelingwekkende bedragen: 34.000 miljard dollar kwam ter sprake op de recente G20-besprekingen in India. Daarbij ook 5.900 miljard dollar die ontwikkelingslanden nodig hebben tot 2030.
  • Dit moet bovenop de 100 miljard dollar per jaar komen die rijke landen al in 2009 hebben toegezegd. Maar in tussentijd is wantrouwen gegroeid tussen Noord en Zuid, onder meer omdat westerse landen investeringen in kolencentrales weer opvoeren vanwege de energiecrisis door de Oekraïne-oorlog.
  • Daarbij gaat het niet alleen om rechtstreekse betalingen. De leencapaciteit van ontwikkelingsbanken moet worden verdrievoudigd zodat arme landen de middelen krijgen om zich aan te passen aan klimaatverandering.
  • De onderhandelingen vinden bovendien plaats tegen een onrustige politieke achtergrond in het Midden-Oosten en een dreigende recessie in Europa. Verkiezingen volgend jaar in de VS, Rusland, de EU en India zullen de besluitvorming nog bemoeilijken.
Meer premium artikelen
Meer

Ontvang de Business AM nieuwsbrieven

De wereld verandert snel en voor je het weet, hol je achter de feiten aan. Wees mee met verandering, wees mee met Business AM. Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en houd de vinger aan de pols.