Diia, de Oekraïense belastingapplicatie die slachtoffers van rampen helpt en bijdraagt aan de oorlogsinspanning

De landen in Oost-Europa lopen vaak voorop met de nieuwste technologische ontwikkelingen en vooral het gebruik daarvan in de samenleving. Oekraïne is geen uitzondering: elke burger kan via een app gemakkelijk contact opnemen met de staat, en in tijden van oorlog is dat een groot goed.

Waarom is dit belangrijk?

Nu het tegenoffensief nog moet komen, is men geneigd zich te concentreren op de Oekraïense strijdkrachten en de toestand van de frontlinie, waarbij men vergeet dat een hele bevolking in staat van oorlog verkeert.

Slachtoffers van rampen helpen…

Diia, gelanceerd in september 2019, is een zeer praktische toepassing die alle administratieve taken bundelt die Oekraïners dagelijks moeten uitvoeren, van het registreren van geboorteakten tot het vernieuwen van paspoorten en het afhandelen van belastingzaken. Het is het soort hulpmiddel dat je in België moeilijk kunt vinden. Maar sinds de oorlog heeft Diia vele andere toepassingen gevonden en symboliseert het voor de Oekraïners een staat die hen niet in de steek laat: 19 miljoen smartphones zijn op Diia aangesloten, goed voor 70 procent van de toestellen in het land.

  • Via de applicatie kunnen slachtoffers van rampen en bombardementen zich registreren en fondsen aanvragen om beschadigde gebouwen te herstellen.
  • Het maakt het ook mogelijk een digitaal “evacuatiedocument” op te stellen met alle persoonlijke informatie, wat zeer nuttig is om alle controles en verificaties te versnellen op een moment dat een groot deel van de bevolking de gevechtszones heeft moeten evacueren.

“Na het uitbreken van de vijandelijkheden vroegen wij ons af wat de Oekraïense burgers nodig hadden. Ze hadden geld nodig, bescherming, compensatie wanneer raketten op hun huizen vielen […] We handelden meer als een start-up, niet als een overheidsbedrijf. We keken naar Uber, Airbnb, Booking.com, mobiel bankieren. Je kunt praten over digitaal onderwijs, maar kijk eens hoe oudere mensen wennen aan technologie.”

Mykhailo Federov, vicepremier van Oekraïne, in gesprek met het Europees Parlement

… En de vijand rapporteren

Alleen is Diia de afgelopen maanden verrijkt met nieuwe functies, waarvan sommige meer te maken hebben met verzet dan met administratief beheer, merkt The Guardian op.

  • De applicatie kan worden gebruikt als radio, met als doel Oekraïners die vastzitten in kelders of schuilkelders afleiding te bezorgen tijdens luchtalarmen.
  • Het systeem maakt het gebruik van de functie “e-enemy” mogelijk, een chatbot die de locatie van Russische troepen kan melden. Een bijzonder nuttige bron van inlichtingen voor het Oekraïense leger.
  • De applicatie werkt ook voor het beheer van de Oekraïense staatsbiljetten – inclusief speciale biljetten die zijn uitgegeven om de oorlog te voeden.

Dit lijkt misschien dystopisch: nieuwe technologieën die het resultaat zijn van het onzinkbare optimisme in de mens dat kenmerkend is voor Silicon Valley, blijken zeer nuttig in een context van oorlog. Maar dit is een teken van de vindingrijkheid – en paraatheid – van een Oekraïense samenleving die zichzelf sinds 2014 in oorlog beschouwt. (nd/as)

Meer