Key takeaways
- Het mondiale rivierpeil daalt in 2023 het snelst in drie decennia.
- Meer dan de helft van alle mondiale stroomgebieden vertoont abnormale omstandigheden, voornamelijk gekenmerkt door watertekorten.
- Klimaatverandering lijkt de mondiale waterverdeling te veranderen en bij te dragen aan zowel extreme overstromingen als droogtes.
Wereldwijd daalt rivierpeil in recordtempo
Het mondiale rivierpeil daalt in 2023 het snelst in drie decennia, wat duidt op een aanzienlijke bedreiging voor de waterzekerheid wereldwijd.
Het rapport State of Global Water Resources van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) laat een zorgwekkende trend zien van benedengemiddelde rivierniveaus en uitputting van reservoirs in de afgelopen vijf jaar. In 2023 vertoonde meer dan de helft van alle mondiale stroomgebieden abnormale omstandigheden, voornamelijk gekenmerkt door watertekorten. Dit patroon kwam terug in zowel 2022 als 2021.
Regionale gevolgen van droogte en lage rivierafvoer
Grote delen van Noord-, Midden- en Zuid-Amerika hadden te kampen met ernstige droogte en lage rivierafvoer. Iconische rivieren zoals de Amazone en de Mississippi bereikten recorddiepten. In Azië en Oceanië hadden grote riviersystemen zoals de Ganges, Brahmaputra en Mekong te maken met een vergelijkbaar laag waterpeil in hun stroomgebieden.
Klimaatverandering lijkt de mondiale waterverdeling te veranderen en bij te dragen aan zowel extreme overstromingen als droogte. Terwijl 2023 het warmste jaar ooit was met wijdverspreide droogte en lage rivierstromen, waren er wereldwijd ook verwoestende overstromingen. De WMO schrijft deze extremen deels toe aan de overgang van La Niña naar El Niño medio 2023.
Extreme weersomstandigheden en stijgende wateruitdagingen
Overstromingen troffen regio’s als de oostkust van Afrika, het Noordereiland van Nieuw-Zeeland en de Filippijnen. Daarentegen was de rivierafvoer in delen van het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Finland en Zweden boven normaal.
“Water is de kanarie in de kolenmijn van de klimaatverandering,” verklaarde Celeste Saulo, secretaris-generaal van de WMO. “We ontvangen noodsignalen in de vorm van steeds extremere regenval, overstromingen en droogtes die een zware tol eisen van levens, ecosystemen en economieën.” Ze benadrukte dat smeltend ijs en gletsjers de waterzekerheid op lange termijn voor miljoenen mensen bedreigen.
Waterschaarste en -overschot: Een groeiende uitdaging
Saulo legde verder uit dat stijgende temperaturen de hydrologische cyclus hebben versneld, waardoor deze grilliger en onvoorspelbaarder is geworden. Dit resulteert in een groeiende uitdaging om zowel waterschaarste als wateroverschotten te beheren. Een warmere atmosfeer houdt meer vocht vast, wat bijdraagt aan hevige regenval. Ondertussen verergeren snelle verdamping en uitdroging van de bodem de droogte.
Watervoorziening wereldwijd in gevaar
Deze extreme wateromstandigheden brengen de wereldwijde watervoorziening in gevaar. Momenteel hebben jaarlijks 3,6 miljard mensen gedurende minstens één maand lang beperkte toegang tot water. Dit aantal zal volgens UN Water in 2050 zijn opgelopen tot meer dan 5 miljard.
Gletsjers leden ook aanzienlijke verliezen in 2023, waarbij ze meer dan 600 gigaton water verloren – de grootste hoeveelheid die is geregistreerd in 50 jaar observatie, gebaseerd op voorlopige WMO-gegevens van september 2022 tot augustus 2023. Bergketens in het westen van Noord-Amerika en de Europese Alpen kregen te maken met extreme smelt. De Zwitserse Alpen verloren de afgelopen twee jaar ongeveer 10 procent van hun resterende volume.
De noodzaak van beter waterbeheer
Saulo benadrukte de noodzaak van een beter begrip van de wereldwijde zoetwatervoorraden. Ze benadrukte dat nauwkeurige monitoring, het delen van gegevens, grensoverschrijdende samenwerking en uitgebreide evaluaties cruciaal zijn voor effectief beheer.
Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!