Voor het eerst in deze kiescampagne stonden twee grote tenoren van de beide landsdelen tegenover elkaar. In Het Grote Duel op VTM en RTL debatteerden Bart De Wever (N-VA) en Paul Magnette (PS) met elkaar. Daarbij werden de partijprogramma’s er netjes bijgehaald: de standpunten van beide heren blijven verschillend. Maar toch kwam er, opnieuw, een opening van De Wever om het over de staatshervorming te hebben.

In het nieuws: De Wever en Magnette in debat, dat levert gegarandeerd vonken op.

• Dat de standpunten ver uiteen liggen, werd haast op elk thema duidelijk. Over de koopkracht, wat toch als centraal thema wordt aangegrepen, was De Wever heel resoluut. Het was immers deze regering, met PS voorop, die ervoor had gezorgd dat de werkenden minder overhielden, terwijl de werklozen juist meer kregen. De Wever greep een recente studie aan om te benadrukken dat vooral de laagste lonen aan koopkracht verloren, die groep “gaat werken voor 2 euro per uur”, klonk het.
• De Wever pakte Magnette op een gevoelig punt: de lagere lonen. Uit de studie bleek dan ook dat de 40 procent laagste inkomens er behoorlijk op achteruit gegaan waren onder Vivaldi. De N-VA-voorzitter slaagde erin om het debat naar zich toe te trekken, en Magnette moest proberen om defensief de meubelen te redden.
• Op het moment dat Magnette dan toch De Wever aanviel, op diens methode om de staatsschuld te verkleinen, kon De Wever dat makkelijk pareren. Magnette hekelde De Wevers idee om te “besparen, besparen, besparen“. “Het betekent dat er morgen minder agenten zijn, en minder geld voor de gezondheidszorg. Als we uw besparingen toepassen, is dat een catastrofe voor de patiënten”, haalde hij aan. “Net als de MR wil u 5 miljard euro besparen in de gezondheidszorg. Komt u soms uit uw stadhuis om eens met de mensen te spreken die in een ziekenhuis werken?”
• Maar De Wever had duidelijk een antwoord voorbereid. “Het is bijna geestig wat u zegt. Wij willen hetzelfde groeiritme in de gezondheidszorg als de regering-Di Rupo. Dat was een linkse regering, wij waren daar niet bij”, stipte hij aan. “Dat was toch ook geen bloedbad? Waar hebt u het eigenlijk over?”

Een open deur weer dichtgooien

Gevolgd: De Wever krijgt Magnette niet zover om voor de camera’s in te stemmen met een staatshervorming.

• Het zit De Wever nog altijd hoog, dat hij in 2019 geen staatshervorming kon afkloppen met de PS, en vervolgens Vivaldi uit de startblokken zag schieten. Dat werd al eerder duidelijk in een debat tussen hem en Alexander De Croo (Open Vld). Dus is dat voor De Wever dan ook zijn persoonlijke inzet: met Magnette die staatshervorming beklinken.
• De Wever zette de deur dan ook volledig open. “De inzet van de verkiezingen? Niets minder dan de welvaart, ook die in Wallonië“, benadrukte hij. Volgens De Wever is de beste oplossing na de verkiezingen een ‘noodkabinet’, waarbij er eerst naar de begroting wordt gekeken en dan tegelijk werk wordt gemaakt van een staatshervorming. Tegelijk legt hij die staatshervorming nu al nadrukkelijk op tafel. Zo wil hij niet in een regering stappen zonder die belofte, en weerklonk de gekende retoriek dat “Vlaanderen het beu is om Wallonië te financieren.”
• Magnette gooide die open deur met een luide knal weer dicht. “Ik ga geen seconde verspillen aan discussies over confederalisme”. En, zo ging hij verder: “Na een uur debat zien we eindelijk uw ware gelaat. U bent niks veranderd: al uw karikaturen dienen enkel om België te verzwakken. U wilt nog altijd het einde van het land.”
• Onzin, volgens De Wever. Want, zo probeerde hij duidelijk te maken, ook Wallonië zou volgens hem beter af zijn in een confederaal model. Bovendien hield hij vol dat ook Magnette de deur op een kier heeft staan: “Wees maar eerlijk, we hebben er al over gepraat. En we zullen er opnieuw over praten als de Vlaamse kiezer dat wil”.
• Achteraf was De Wever nog duidelijker. Volgens hem wil Magnette best praten over een staatshervorming als de verkiezingen achter de rug zijn. Alleen: in volle campagnetijd gaat dat niet. Dat is de reden waarom Magnette in de tv-studio’s voet bij stuk houdt, meent De Wever.

De twee kopstukken, of toch niet?

Om te volgen: Zijn De Wever en Magnette de twee hoofdrolspelers? Of moeten we toch in een andere richting kijken?

• Het debat werd duidelijk in de verf gezet als hét grote duel. De Wever en Magnette zijn ook allebei kandidaat-premier. En uiteraard komt door hun uitgesproken tegenstellingen het verschil tussen links en rechts sneller bovendrijven. Het zorgt voor vuurwerk op televisie.
• Maar afgaande op de peilingen worden beiden niet de grootste partij in hun landsdeel. In Wallonië komt de MR van Georges-Louis Bouchez opzetten. De MR haalt nu 22,6 procent, evenveel als de PS. In Vlaanderen blijft Vlaams Belang de grootste, met 26,8 procent in de laatste peiling van DPG Media. N-VA haalt daar 20,6 procent.
• Ook het verschil in zetels is duidelijk: 10 jaar geleden haalde de PS nog 26 zetels en N-VA 27. Met de prognoses van nu zouden beide partijen respectievelijk 19 en 25 halen.
• Dat N-VA en PS zich bedreigd voelen, speelde ook in het debat. Zo haalde Magnette toch ook uit naar de MR als tegenstander. De Wever kreeg dan weer die ene vraag: wil de N-VA samenwerken met Vlaams Belang? Maar nog voor die volledig gesteld is, is De Wever klaar en duidelijk: “Nee”.
• En zo blijkt er aan het einde van het debat nog een raakvlak te zijn tussen de beide partijleiders. Een afkeer om met Vlaams Belang samen te werken is bij beiden aanwezig. Als die partij, ondanks de te verwachten verkiezingsuitslag, straks uitgesloten wordt aan de onderhandelingstafel, dan klopt de titel van het programma wél. Dan was dit Het Grote Duel, met de twee kopstukken die een regering kunnen vormen.