De Wever en Van Grieken draaien rollen om: de eerste worstelt met keiharde peilingen en “ongenadige pers”, de tweede wordt marktleider, en telt gniffelend de winst, ook bij de media

N-VA-voorzitter Bart De Wever zet alle zeilen bij, om het beeld te keren dat blijft hangen na een loodzware peiling: voor het eerst sinds 2010 duikt de N-VA onder de 20 procent. De persoonlijke populariteit van De Wever lijkt een van de weinige lichtpuntjes voor de partij te zijn. Maar de wind zit fors tegen: immigratie is een thema dat stevig aangeblazen wordt door Vlaams Belang, maar evengoed door de krant De Standaard. En ook in de discussie over het cordon sanitaire is er geen genade vanuit de Vlaamse pers, die De Wever systematisch “blunders” en “wanhoop” verwijt. Bij Vlaams Belang beseft men dat de “duikbootstrategie” van 2019 niet herhaald kan worden: “Men ziet ons nu van mijlenver komen, het is oppassen voor een overwinningsnederlaag”. Met N-VA dan weer geen medelijden over die “staat van ongenade in de media: “Ze zijn jaren op handen gedragen, door diezelfde pers, die De Wever het ‘strategisch genie’ noemden.” Binnen N-VA hoopt men de campagne nog te keren door een ‘drieslagstelstel’: de Vivaldi-partijen en het verderzetten van die regering enerzijds, anderzijds een “nutteloze stem” voor het Vlaams Belang. En daartussen de N-VA, als alternatief. Tegelijk is er het besef bij De Wever en co dat de eerste plek meer dan waarschijnlijk weg is, en het knokken wordt om 20 procent te halen.

In het nieuws: Vlaams Belang lanceert in een sfeer van euforie haar slogan: “Vlaanderen weer van ons”.

De details: De laatste peiling van de VRT en De Standaard geeft Tom Van Grieken (Vlaams Belang) vleugels. De partij zit op 27,8 procent, wat het niet meer heeft behaald sinds vlak na de verkiezingen van 2019. Intern waarschuwt de partijtop van het Belang de troepen: “Opletten dat het geen overwinningsnederlaag wordt”.

In glimmende studio’s en met een halfrond vol breedlachende kandidaten in Zellik onthulde Vlaams Belang op zondag de slogan waarmee de partij naar de kiezer trekt: “Vlaanderen weer van ons”. De felle spots op het podium, met daarop het trio Van Grieken, Barbara Pas (Vlaams Belang) en Chris Janssens (Vlaams Belang), hoefden nauwelijks: de partij gloeit haast vanzelf, met dergelijke peilingsresultaten.
Dat in de wandelgangen Van Grieken en co probeerden te sussen, en men het “toch allemaal met een korrel zout zou nemen, en evengoed al vijf procent winst als historisch zou mogen beschouwen”: het kon de pret niet drukken.
Want peilingen geven een indicatie van de kiesintenties op dit moment, maar zorgen ook voor een bandwagon-effect: kiezers gaan waar ze weten dat er winnaars zijn, en willen deel van die overwinning zijn, eerder dan bij de verliezers zitten.
Tegelijk beseft Vlaams Belang dat vandaag niet te herhalen valt wat in 2019 gebeurde: “Toen werden we heel de campagne nagenoeg doodgezwegen door de anderen. Pas helemaal op het eind kwamen we in peilingen op 15 procent, maar we konden eigenlijk als onderzeeër opereren: niemand zag ons afkomen”, zo is bij een kopstuk van het Belang te horen;
Want op het Madouplein, het Belang-hoofdkwartier, is men nu klaar voor “een pittigere campagne: “We zijn nu afgetekend leider. Er is nu één partij die geklopt moet worden. Ze zien ons nu van heel ver komen, er is geen verstoppen meer aan. Het zal voor de anderen alle hens aan dek zijn, maar dat maakt het interessanter”, zo luidt de analyse.
Tegelijk zet een peiling helemaal de sfeer in een partij: dat gold dit weekend voor het Belang in extenso, maar evengoed voor de N-VA, waar de donderwolken zich bijeen pakken boven de marktleider van 2019. De N-VA klokte af op slechts 18,9 procent: een dreun ten opzichte van hun 24,8 procent in 2019.

De essentie: N-VA hoopt via de campagne toch nog één en ander te keren. Maar nog marktleider blijven? Dat lijkt moeilijk.

In de Koningsstraat, het hoofdkwartier van N-VA, wacht men met een visadem de komende peiling van DPG Media af: bevestigt die de negatieve trend, of was dit een “outliner”, een peiling die eruit sprong?
Ervaring leert dat in campagnes bij dit soort peilingen twee zaken kunnen gebeuren: ofwel komt de winnaar te vroeg aan kop, en houdt die niet vol. Dat was met name het geval bij de groenen in 2019. Ofwel gaat het zelfs nog crescendo: nog meer mensen die op de wip zitten, springen bij de winnaar mee aan boord.
“Het kan best dat het Belang nog extra aangeblazen wordt. Als je ziet hoe ze in de pers eigenlijk nu al enorm de focus leggen op alles wat Van Grieken doet, en dat plots nog gaan vergroten… Zo wordt het een self fulfilling prophecy”, zo maakt een kopstuk de analyse.
Voor De Wever zit er weinig anders op dan zich vast te klampen aan het feit dat hij persoonlijk nog altijd enorm scoort, als enige in zijn partij. Het is geen toeval dat vrijdag in de studio’s van de VRT, meteen na de peiling, de N-VA-voorzitter opnieuw fel zijn ambities onderstreepte om toch maar de rol van eerste minister te kunnen vervullen.
“Ik ben effectief kandidaat-premier. Mijn volgende stop in de geschiedenis zal in de Zestien zijn, of zal een mislukking zijn”, zo stelde hij met enige zin voor dramatiek. Hemzelf tot inzet van verkiezingen maken: eigenlijk exact ook de aanpak die Open Vld met Alexander De Croo hanteert. Die partij strandde overigens op 9 procent, wat als een enorm succes bestempeld werd bij de liberalen: ze zijn ten minste een keer niet meer de allerkleinste partij in de peilingen.
Nochtans kijkt men bij N-VA vooral naar Open Vld en niet Vlaams Belang, als reservoir van potentiële stemmen straks: een mogelijke implosie bij de Vlaamse liberalen kan een factor worden om N-VA alsnog boven de 20 procent te tillen. Want bij N-VA leeft wel degelijk het besef: het marktleiderschap lijkt weg. Het is nu kwestie van die 2 voor de einduitslag te zetten.

The Big Picture: Niet voor het eerst worstelt de N-VA met de media. Vlaams Belang kijkt gniffelend toe.

Voor N-VA voelt het als fietsen tegen de wind. Het is bij die partij tegelijk niemand ontgaan dat een krant als De Standaard wekenlang bezig was met bijzondere ijver om toch maar de migratie-standpunten van alle partijen, maar nadrukkelijk dat van N-VA, netjes op te lijsten. Vervolgens werd dat plots voorpaginanieuws.
“Het moet de eerste keer in vijf jaar geweest zijn dat plots enkel ons partijprogramma zo nieuwswaardig was bij die krant. En dan schrijven ze twee dagen later doodleuk: ‘N-VA maakt de strategische fout om alweer migratie als thema uit te spelen’. Veel zotter moet het niet worden”, zo zegt een kopstuk van de partij.
Dat het bergop moet deze keer, is wel voelbaar voor de partij. “Je hebt een peiling waarin het Belang en N-VA samen alweer net geen of net wel een meerderheid halen, en de kop in De Morgen is ‘Momentum staatshervorming helemaal voorbij’. Dat soort van nauwelijks verhulde vreugdesprongen en bizarre redeneringen, waarbij als het Belang wint, alles toch maar moet blijven zoals het is, zijn dominant in de Vlaamse media”, zo maakt men de analyse.
Feit is dat de uitspraken van De Wever op het debat van Kanaal Z, waarbij hij stelde “dat de Vlaamse partijen in Vivaldi niet meer op hem moeten rekenen voor de Vlaamse regering, als zij opnieuw federaal zonder hen gaan”, een hele week bleven nazinderen. Daarbij wordt De Wever “strategische blunders” en “paniek” verweten, in Knack, De Standaard, De Morgen en Het Nieuwsblad. “De ene na de andere analyse rolt er nu uit, om te bewijzen hoe “dom” de N-VA-leiding is. Blijkbaar mogen wij enkel en alleen hun heilige spelregels respecteren, of de wereld staat stil”, zo luidt de droge commentaar bij N-VA.
Opvallend daarbij: geen medelijden bij het Vlaams Belang, op vlak van negatieve pers. “Ze moeten niet boos zijn, het zijn diezelfde mensen die hem gemaakt hebben, die hem nu kraken. Jarenlang was De Wever de grote held van de Vlaamse pers, het “strategische genie”. Hij was dan wel stevig conservatief, maar hij had toch maar die ‘barbaren van Vlaams Belang’ klein gekregen. Toen hoorde je De Wever niet klagen, hoor. De traantjes van deze keer zijn dus wel heel flauw”, zo is daar bij de top te horen.
Tegelijk blijft Van Grieken herhalen dat hij “niet eens een koffie” kan drinken met De Wever, publiek in debatten. “Een slip of the tongue, is bij het Belang te horen, het was niet echt de intentie om dat te zeggen”. Maar wel: “Het is toch gek dat hij dreigt naar de Vivaldi-partijen, maar met ons niet eens wil praten?”
Bij N-VA zijn ze niet echt onder de indruk: “Van Grieken weet heel goed dat het risico 100 procent bij Bart zit, niet bij hem, om discrete contacten te gaan leggen. Maar de huidige grote leider in peilingen is blijkbaar niet in staat om over zijn schaduw te stappen, en blijft maar neuten en zagen dat hij geen koffie krijgt. Dat belooft voor straks, als hij een regering wil vormen.”

Om te volgen: Een lastige crisis bij de gevangenissen. Maar geen onverwachte.

Een hele reeks gevangenissen in Vlaanderen, met name in Antwerpen, Brugge, Mechelen, Turnhout, Hasselt, Leuven en vanmorgen ook in Oudenaarde, weigeren nog langer nieuwe gedetineerden op te vangen.
Zo dreigt een keiharde staking vanuit het Gevangeniswezen, die een stevige crisis kan worden voor minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open Vld). Die heeft vandaag crisisoverleg met de vakbonden: zij willen hoe dan ook vanaf 14 maart gaan staken.
Zowat elke expert had er nochtans voor gewaarschuwd: de Belgische gevangenissen dreigden helemaal over te lopen, op moment dat de voorganger van Van Tigchelt, Vincent Van Quickenborne, aankondigde dat hij voortaan alle straffen, ook diegene minder lang dan drie jaar, effectief wilde gaan uitvoeren. Dat was een belofte die hij een paar keer maakte, en die finaal ook vanaf september vorig jaar werd uitgevoerd.
Dat beleid van ‘strenger’ uitvoeren zou gepaard gaan met het openen van detentiehuizen en transitiehuizen: kleinschalige en menselijke opsluiting van gedetineerden, geïntegreerd in woonwijken. En finaal zouden rechters dan ook minder streng gaan straffen: nu weten ze dat straffen onder de drie jaar niet uitgevoerd worden, vandaar dat er ‘strafinflatie’ optreedt: net 3 jaar geven, omdat de beklaagde dan effectief naar de gevangenis gaat.
Alleen: de snelheid waarmee die huizen open gegaan zijn, was niet wat Van Quickenborne en Van Tigchelt, die jaren op diens kabinet werkte, gehoopt hadden. slechts twee van de beloofde 15 detentiehuizen zijn open. Gemeenten en steden staan niet in de rij om dat soort initiatieven te ondersteunen.
Het gevolg is duidelijk: meer dan 12.300 gedetineerden voor maar 10.700 plekken. Veel te veel volk dus. Daardoor slapen gedetineerden op de grond, of in een noodbed. En zo neemt de onrust toe, waardoor cipiers finaal de werkdruk niet meer aankunnen, zeggen ze. De vraag is hoe Van Tigchelt dat probleem snel opgelost krijgt. Maar onverwacht is het niet.

On the campaign trail: Vooruit congresseert over ‘Koopkracht’. Maar slechte peilingen en de eeuwige vraag rond Conner Rousseau drukken de sfeer.

Elk verkiezingscongres dezer dagen werkt als applausmachine: de partij pompt zichzelf op, onderstreept de prioriteiten en schuift de nodige kopstukken naar voor, die zich mogen laven in een bad van positieve aandacht. Dat was zaterdag in The Egg in Brussel niet anders voor de Vlaamse socialisten.
Melissa Depraetere (Vooruit) was de eerste voorzitter die haar partij op gang trok, en het thema was de evergreen van de partij: koopkracht. “Uw portemonnee, uw koopkracht versterken, is voor ons essentieel. Zeker in moeilijke tijden.”
Interessant is dat Vooruit zich opwerpt als de ‘trust buster’, de partij die de monopolies en kartelvorming in sectoren zal breken. “De macht van de grote banken, verzekeraars, energieleveranciers en telecombedrijven om geld uit uw zakken te kloppen, is gewoon veel te groot in ons land. En wie is daar de dupe van? Gewone mensen. Daarom wil Vooruit harde maatregelen treffen die de macht van die grote spelers breekt.”
Tegelijk riep Depraetere “een blok van rechts en extreemrechts” uit als dé vijand. “Onze welvaart wordt bedreigd door een blok van rechts en extreemrechts, van N-VA en Vlaams Belang”, zo klonk het. “Een blok dat zich heel weinig gaat aantrekken van wat er echt toe doet: uw koopkracht, uw gezondheid en uw onderwijs. Maar vrienden, allemaal samen gaan wij dat rechtse blok stoppen.”
De sfeer achter de schermen was er een van niet alleen rozengeur en maneschijn. Vooruit wint dan wel nog significant in de laatste peiling, met 13,7 procent ten opzichte van 10,1 in 2019, maar de lucht lijkt uit de rode ballon gelopen. Weg zijn de scenario’s, die onder het voorzitterschap van Conner Rousseau wel circuleerden, met scores tot 17 of 18 procent in peilingen.
Daarbij komt het gerommel intern in de partij: velen nemen het de Antwerpse afdeling, en met name Tom Meeuws (Vooruit) en Jinnih Beels (Vooruit) bijzonder kwalijk dat Rousseau nog maar de deur uit was, of ze rolden al vechtend over straat. Dat met name Beels, die toch nationaal lijsttrekker is, daarbij fel natrapte, wordt haar kwalijk genomen: haar kansen op een nationale carrière als minister, lijken nu al verdampt.
Meteen goed nieuws voor die andere Antwerpse lijsttrekker: Caroline Gennez (Vooruit). Die lijkt meer dan ooit dé kandidaat om straks namens Vooruit in de Vlaamse regering te trekken. De partij droomt half luidop, in Het Nieuwsblad, van de post van Onderwijs. Hoog gegrepen, maar niet onmogelijk. En die post zou dan voor Gennez zijn.
En er blijft de eeuwige vraag of Rousseau nu op de lijst moet of niet. Intern is er forse twijfel, zoveel is duidelijk. Want Rousseau blijft populair, maar lang niet meer wat het was. En er is ook potentiële schade. Meer dan vroeger klinkt er voorzichtige kritiek, achter de schermen.
“Vooral Jeremie Vaneeckhout (Groen) droomt van een terugkeer van Conner: dan kan Groen een heel reservoir aan stemmen gaan halen van mensen die toch twijfels hebben bij het anti-extreemrechts verhaal van Melissa. Dan is Groen de ‘pure partij’, en Vooruit die van de ‘racisten’, met Rousseau en Meeuws”, zo klinkt bij een insider.

On the campaign trail (2): Bij cd&v voert men zowaar campagne over ethische thema’s.

Cd&v zit nog altijd in een wat euforische bui: binnen de partij wordt de 11,3 procent in de peilingen als een succes gezien. En dat klopt deels: in vorige peilingen stond de partij lager, maar ten opzichte van de 15,4 procent in 2019 is het tegelijk een fors verlies. “De tijden dat de CVP oppermachtig was zijn wel gedaan. Zij juichen al wanneer ze meer dan 10 procent halen, dat is de realiteit”, zo klinkt het bij een collega-partijvoorzitter. Feit is dat men bij cd&v vooral rekent: mathematisch zijn ze meer dan ooit nodig in coalities.
Opvallend wel, dit weekend: “Dement worden in Vlaanderen of ergens in Kazachstan? Ik kies het laatste”. Het was een wat bizarre kop, boven een groot weekendinterview van Sammy Mahdi (cd&v) aan Het Laatste Nieuws. De cd&v-voorzitter, die voorheen rond ‘respect’ werkte, maakte daarbij van de ethische thema’s zoals abortus en de uitbreiding voor euthanasie bij dementerenden zélf een verkiezingsthema.
Over ‘Kazachstan’ stelde Mahdi het volgende: “Ik heb daar onlangs eens een gesprek over gehad met vrienden. Ik zei: ‘Als je dement wordt, zou je dan liefst dement willen worden in Vlaanderen of ergens in de natuur, in Kazachstan of Mongolië? En iedereen, ook ik, zei (met enige overdrijving natuurlijk) in de brousse. Want daar zeggen mensen niet: ‘Sorry, mijn trein komt over 5 minuten, ik kan u de zorg die ik u wil geven niet geven.’ Maar dat is toch zot eigenlijk?”
Daarbij politiek opvallend: hij wilde euthanasie voor dementerenden dus nu wél versoepelen, terwijl zijn partij daarover al jaren dwarsligt in de Kamer. “Als partij moeten wij op dat vlak het voortouw durven nemen”, zo verklaarde hij nu wel plots, wat bij de andere partijen, met name coalitiepartners Open Vld en Vooruit toch grote irritatie opwekte. “Het voortouw?”, was daar de reactie.
En hetzelfde verhaal over abortus. Vandaag ligt de limiet op 12 weken in België. Alle experten die daarover een rapport schreven, waren unaniem om die limiet op 18 weken te zetten. Daar deed cd&v dan finaal het aanbod van 14 weken. En vreemd genoeg nam Mahdi telkens datzelfde zinnetje daarover in de mond: “Nee, die tapijtenhandel gaan we niet voeren.”
Vanmorgen kwam er een forse reactie vanuit Open Vld: Vlaams minister Gwendolyn Rutten (Open Vld) reageerde in Het Laatste Nieuws. “Stellen dat hij liever in Kazachstan dement zou worden dan in Vlaanderen, komaan zeg. Op het vlak van zorg is Vlaanderen een topregio. Dat de topman van de christelijke zuil, die nota bene een groot deel van die zorg heeft uitgebouwd, stelt dat hij voor Kazachstan zou kiezen, waar de levensverwachting tien jaar lager ligt dan bij ons, stuit me enorm tegen de borst.”
En Rutten ging verder: “De cd&v-mandatarissen zijn allemaal voorstander van euthanasie bij dementie en geven toe dat de partij bij ethische thema’s zoals euthanasie en abortus foute keuzes maakte.” Tegelijk verwijt ze Mahdi “een vertragingsoperatie” te lanceren, “onder het mom van ‘we willen erover praten’, en het zo “te schrappen voor de verkiezingen”.
“Ik vraag mij oprecht af of de cd&v-kiezers met al die uitspraken en strategietjes van Mahdi zo opgezet zijn, rond de ethische thema’s. Want wie maakt er nu uitgerekend een tapijthandel van, door met het aantal weken te zwaaien, alsof het een markt is? En wat heeft Kazachstan met ethische dossiers te maken?”, zo merkt een coalitiepartner van cd&v achter de schermen op.

Opgemerkt: Groen en Vooruit zijn ongenadig voor hun eigen coalitiepartner, op Asiel en Migratie.

“Het Belgische migratiebeleid is vandaag een chaos”. Het waren harde woorden van Melissa Depraetere (Vooruit) aan het adres van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (cd&v), in de Zevende Dag.
En nog pijnlijker, Nadia Naji (Groen) sloot zich daarbij aan: “Er is effectief een zekere chaos in het asiel- en migratiebeleid. Dat is niet goed voor de mensenrechten en ook niet voor het politieke geloof. Het doet het draagvlak voor migratie afnemen”, zo maakte die de harde conclusie.
Dat het asielbeleid een steentje in de schoen van Vivaldi is, of eerder een serieuze kei, bleek al tijdens de legislatuur. Zo blijft ook de discussie rond het nieuwe Migratiewetboek van de Moor, met daarin onder andere de woonstbetreding bij mensen zonder papieren, vast zitten in de Kamer binnen de meerderheid.
De Moor zelf repliceerde ook op X, en richtte zich tot Naji om zich achter haar voorstellen te scharen. “We hoeven niet te wachten tot de verkiezingen. Er ligt een geschreven Migratiewetboek op tafel. Tijd om nu stappen te zetten”, zo stelde ze vrij utopisch. De kans dat het er nog komt is nihil.

Genoteerd: Europees Parlementslid Assita Kanko (N-VA) ontving naar eigen zeggen doodsbedreigingen nadat ze geweld op vrouwen door Hamas aankaartte.

In een uitgebreid interview met La Libre gaat Kanko in op de reacties op haar boek Zoeken naar vrijheid. Daarin komt het geweld op Iraëlische vrouwen door Hamas tijdens en na de inval op 7 oktober aan bod. “Omdat ik er openlijk aan heb herinnerd dat (…) seksueel geweld door Hamas tegen Israëlische vrouwen ondubbelzinnig moet worden veroordeeld, heb ik doodsbedreigingen ontvangen. Directe bedreigingen.”
“Via e-mail, op Facebook, werd mij uitgelegd hoe men mijn hoofd zou afhakken. We leven in een wereld waarin men niet meer kan zeggen dat de verkrachting van Joodse vrouwen onaanvaardbaar is”, vertelt Kanko.
De bedreigingen staan nu in de krant, en maken haar naar eigen zeggen net strijdbaarder. Kanko staat straks bij de verkiezingen op de tweede plaats op de Europese N-VA-lijst, na een felle interne strijd: ze is niet ongecontesteerd binnen de eigen partij.

Genoteerd (2): Een trieste veiling voor Luc Martens (cd&v).

Dat oud-minister Luc Martens aan lager wal geraakt is, doordat hij meestapte in een soort oplichting rond cryptomunten, was al langer bekend. Dat hij daarbij geld ging lenen van allerlei vrienden, vriendinnen en bekenden, maakt het extra pijnlijk: voor de rechtbank eist een pak volk nog geld van hem. In totaal zou er voor 3 miljoen euro schulden zijn.
Dit weekend werden daarom kunstwerken van de oud-minister geveild. Maar ook dat bleek een deel van het drama te worden: op een obscure veiling in Kortrijk bleek er nauwelijks interesse in de ku n stwerken van de cd&v’er.
“Gaat er echt niemand meer bieden?”, zo vroeg de veilingmeester, volgens Het Nieuwsblad. Maar neen: tekeningen van Koen Vanmechelen, een drieluik van Pierre Alechinsky, een gigantisch beeldhouwwerk van Greet Desal, het waren één voor één pronkstukken van Martens, die er in thuisbasis Roeselare zijn optrekje mee versierde. Alleen, het bracht samen nauwelijks 20.000 euro op. Nog niet het einde van het verhaal dus.