Amper twee jaar geleden konden de Verenigde Staten met fierheid aankondigen dat aids nagenoeg was overwonnen, maar sindsdien is die optimistische visie in belangrijke mate uitgehold. Dat zegt de Amerikaanse journaliste Laurie Garrett, gespecialiseerd in wetenschappelijke verslaggeving. Daarvoor ziet zijverschillende redenen.

Garrett erkent dat, met een correctie toediening van beschikbare geneesmiddelen, de ziekte niet langer een doodsvonnis hoeft te betekenen, zoals in de jaren tachtig en negentig van de voorbije eeuw het geval was. Toch moet volgens haar worden gevreesd dat de ziekte voor de eerste keer sinds geruime tijd het aantal overlijdens sterk zal doen toenemen.

37 miljoen mensen besmet met hiv

Sinds aids in het begin van de jaren tachtig als een dodelijke infectieziekte werd geregistreerd, heeft de aandoening wereldwijd al 35 miljoen doden geëist. Op dit ogenblik leven over de hele wereld 37 miljoen mensen die met het hiv-virus, veroorzaker van de ziekte, zijn besmet.

“Jarenlang bleek het virus op de terugweg en viel de dodentol naar bijzonder lage niveaus terug,” zegt Garrett. “Maar de ziekte lijkt nu gewapend, voor de eerste keer in de recente geschiedenis, om sterk weerstand te bieden.”

“Deze heropleving moet vooral worden toegeschreven aan gebrekkige strategieën op het gebied van volksgezondheid, een snel veranderende demografie en een beperking van de financiële middelen,” aldus de journaliste.

Dagelijkse cocktail

“In het midden van de jaren negentig maakten onderzoekers bekend dat een dagelijkse cocktail van verschillende geneesmiddelen aan de geïnfecteerden de mogelijkheid kon bieden een normaal leven te leiden. Bovendien werd de besmetting van andere personen dankzij de cocktail bijzonder onwaarschijnlijk.”

“Gehoopt werd zelfs om de verspreiding van hiv-infecties tegen eind volgend decennium te kunnen stoppen. Ook overlijdens zouden voortaan zijn uitgesloten. De jaarlijkse kosten voor de levensreddende cocktail kon bovendien van 10.000 dollar naar minder dan 75 dollar worden teruggebracht. Miljarden dollar swerden geïnvesteerd in de identificatie, de behandeling en de opvolging van geïnfecteerde personen.”

Medicijnen genezen niet

“De medicijnen konden echter niemand genezen,” betoogt Garrett. “Elke onderbreking in de toediening laat de virussen toe weer actiever te worden, waardoor de gezondheid en overlevingskansen van de patiënt in het gedrang komt en ook het risico op nieuwe besmettingen toeneemt.”

“Er zijn honderden factoren – oorlogen, transportproblemen, financiële problemen van de overheid, migraties of individuele slordigheid – die de behandeling kunnen onderbreken. Bovendien weten de meeste geïnfecteerden niet eens een drager van het virus te zijn. Ze zien dus ook geen reden om een test te vragen of voorzorgsmaatregelen te nemen om anderen te beschermen.”

Resistente vormen

“Als gevolg hiervan blijft de pandemie groeien”, benadrukt Garrett. “Vorig jaar stierven 940.000 mensen aan hiv-gerelateerde oorzaken, terwijl 1,8 miljoen mensen met het virus besmet raakten. Nieuwe infecties blijken ook vaak moeilijker te behandelen.”

“Er zijn immers resistente vormen van het virus ontstaan, waardoor de traditionele behandeling aan efficiëntie verliest. Duurdere varianten, die wel een grotere werkzaamheid hebben, zijn in armere landen nauwelijks of niet verkrijgbaar. In een aantal van dit landen zouden resistente virussen inmiddels al voor meer dan 10 procent van de besmettingen verantwoordelijk zijn.”

Ook anders soa’s

“In sommige landen bleken door die problemen 90 procent van de behandelingen vorig jaar mislukt te zijn,” waarschuwt Garrett. “In die regio’s konden nieuwe infecties niet langer meer door originele en goedkope therapieën worden bestreden.”

“Tegelijkertijd wordt het aidsprobleem door het beleid vaak veel minder prioritair behandeld. De organisatie Unaids heeft tevens al voor een hernieuwde toename van diverse seksueel overdraagbare aandoeningen – zoals syfilis, gonorroe, chlamydia, herpes – moeten waarschuwen.”

“Indien de seksueel actieve populatie veilige seksrichtlijnen zou volgen die tegen de hiv-infecties bescherming bieden, zouden ook deze andere seksueel overdraagbare aandoeningen geen heropleving kennen.”