Een opvallend moment voor Vlaams viceminister-president Hilde Crevits (cd&v) in het Vlaams Parlement, waar ze tijdens een commissiezitting in tranen uitbarstte. Het toont de West-Vlaamse leading lady van de christendemocraten op haar kwetsbaarst, na een vlijmscherpe aanval van Vlaams Belang op een kabinetslid. “Een zeldzaam moment van zwakte”, zo is in de entourage van Crevits te horen. Want de leading lady van cd&v lijkt te hebben gekozen: zij trekt straks de Vlaamse lijst in West-Vlaanderen, waar cd&v nog steeds het sterkst staat. Daarbij is ook de relatie met Sammy Mahdi, de cd&v-voorzitter, fors verbeterd. Die probeerde vorig jaar uit de Vlaamse regering te stappen, tot afgrijzen van Crevits. “Als ik enkel goed ben voor mijn stemmen nog eens, dan pas ik”, gaf Crevits aan, en Mahdi noteerde dat goed: hij wil haar absoluut als kopvrouw in West-Vlaanderen. Zo blijft Crevits op het Vlaamse niveau toonaangevend voor cd&v, en vergroot dat meteen de kansen dat de christendemocraten na 2024 ook opnieuw in een Vlaamse regering willen. Het is dan meteen aan Wouter Beke (cd&v) en Koen Geens (cd&v) om onderling uit te maken wie de Europese lijst trekt. Beide namen circuleren als boegbeeld.

In het nieuws: Hilde Crevits in tranen tijdens een late zitting van de Commissie Welzijn.

De details: Het toont de menselijke kwetsbaarheid van het cd&v-kopstuk. Maar het roept ook de bredere vraag op wat straks de toekomst is van de huidige cd&v-top. Daarbij lijkt Crevits eigenlijk allerminst politiek kwetsbaar: integendeel, ze lijkt voor het Vlaamse niveau de touwtjes weer stevig in handen te hebben bij cd&v.

• “Die aantijgingen die wij hier net gekregen hebben…” Het is de laatste zin die Crevits nog kan uitspreken, dinsdagavond in de Commissie Welzijn. “Het is goed”, zegt ze nog, maar het gaat duidelijk niet, want de cd&v-minister van Welzijn moet inhouden, en even later rollen de tranen van de wangen.
• Het is een verrassing, duidelijk zichtbaar, voor de commissieleden van het Vlaams Parlement, die toch wel wat gewoon zijn van Crevits, die al sinds 2007 Vlaams minister is. Iedereen had zich aan een fel verweer verwacht, na de vlijmscherpe aanval van Vlaams Belang-parlementslid Ilse Malfroot. Maar integendeel: Crevits stortte even in.
• Van Malfroot haar kant was er geen genade: “Wanneer de zakkenvullerij en de graaicultuur binnen cd&v duidelijk wordt“, zo tweette die meteen over het incident en de tranen van Crevits. “De sector heeft ook al tranen gelaten en ze zullen nog vloeien”, zo sneerde de Vlaams Belanger ook nog naar de minister.
• Die had tevoren een hele theorie opgebouwd in de commissie, rond de plaatsen in de kinderopvang. Daarbij beschuldigde ze de administratie van het Agentschap Opgroeien van vriendjespolitiek ten voordele van de vzw Felies, uit de christelijke zuil.
• Dat een adviseur van Crevits uit die vzw kwam als directeur, om vervolgens op het kabinet Crevits te komen werken, was voor Malfroot aanleiding voor heel veel rook. Vuur, met concrete bewijzen van die bevoordeling, daar kwam Malfroot niet mee. Maar wel dus beschuldigingen, bijzonder persoonlijk bovendien, die de bewuste cabinetard in de pauze deden kraken, in de gang.
• Vervolgens ging de zeven uur durende commissiezitting verder, en wilde Crevits ook Malfroot van antwoord dienen, maar dat lukte dus even niet. Het gevolg: een korte dip, voor de minister.
• Het feit dat die medewerker zo hard en zo persoonlijk aangepakt werd, en als een hoopje ellende nog achteraf in de zaal zat, heeft de minister veel meer geraakt dan ze zelf had verwacht. “Maar goed, onder de harde korst zit ook soms een zachter eitje, en dat bleek dus. Maar veel meer is er nu niet aan de hand”, zo is te horen bij Crevits.
• Overigens werd Crevits ondertussen overladen door een massa berichtjes en steunbetuigingen van collega’s in eigen partij maar ook erg veel erbuiten: het bewijst dat ze nog steeds een centrale figuur is in heel het Wetstraat-spel.

De essentie: De hele zaak zet de spotlights nog eens op Crevits. Die lijkt wel helder over haar toekomst, én die van haar partij.

• Op zich zou het weinig golven gemaakt hebben, een avondlijke vergadering in de Commissie Welzijn, ware het niet dat het TV-kanaal van het Vlaams Parlement de zaak via een fragmentje op sociale media gooide. Met de tranen en het emo-moment komen wel meteen de grotere vragen rond de toekomst van Crevits ook naar boven.
• Dat er in september vorig jaar een breukmoment was voor de top van cd&v, is onderhand wel duidelijk. Zowat alle betrokkenen wijzen er achteraf op dat de onervaren voorzitter, Sammy Mahdi, klaarstond om uit de coalitie te trekken. Alleen had hij z’n ploeg, zeker in de Vlaamse regering en die kabinetten, niet voldoende mee. Crevits, die vanop haar ziektebed moest ingrijpen, trok aan de noodrem.
• Dat tegelijk door het kamp-Mahdi gelekt werd dat Crevits “enkel nog goed zou zijn voor haar stemmen in ’24“, en het daarna tijd was voor een jonge generatie, kwam hard aan in West-Vlaanderen. Zeker omdat Crevits op dat moment net een paar weken out was, wegens overwerkt.
• Het hele gedoe zette spanning op de relatie tussen beiden: Crevits bouwde als Vlaamse kopvrouw voor cd&v een ijzersterke reputatie op, ook met de coalitiepartners Open Vld en vooral N-VA. “Hard, maar betrouwbaar om zaken mee te doen, en deals te maken”, is unisono het oordeel in de Wetstraat.
• De komst van Mahdi zette heel die natuurlijke band met de oude kartelpartner N-VA onder immense druk: ook in de hele saga rond het stikstofdossier werden de wonden verder uitgediept. Voor Crevits was het een stuk de zaak ondergaan: het strookte manifest niet met haar eigen politieke stijl en aanpak. Meer ten gronde deed het binnen cd&v vooral de vraag opborrelen wat de voorzitter dan wilde: in ’24 in oppositie belanden op Vlaams niveau?
• Die discussie lijkt nu toch uitgeklaard, want Crevits en de voorzitter spraken duidelijk hun conflicten uit, en legden de zaak ook vrij en vrank op tafel. Daarbij heeft Mahdi helder aangegeven dat hij opnieuw rekent op de Vlaams viceminister-president, om in bastion West-Vlaanderen de zaak recht te houden. Ook Crevits zelf wil liefst die lijst voor het Vlaams Parlement trekken.
• Dat betekent meteen dat de puzzel om de Europese lijst van cd&v te maken ook wat makkelijker wordt. “Ze moeten het onderling uitmaken: Hilde, Wouter of Koen”, zo vatte een cd&v-minister het vorige week samen. Maar met Crevits die afvalt, blijven enkel oud-voorzitter en oud-minister Wouter Beke en oud-minister Koen Geens als grote kanshebbers over.
• Beke heeft het nadeel dat hij wat beschadigd raakte als Vlaams minister, én dat hij ijzersterk staat in Limburg, zijn eigen thuisbasis. Daar is hij na Zuhal Demir (N-VA) veruit de populairste politicus: kan cd&v het dan maken hem niet in die provincie vol uit te spelen?
• Voor Geens geldt dan weer dat hij de verpersoonlijking is van het ‘staatsmanschap’, het klassieke handelsfonds van cd&v. Bovendien is hij op geen enkele manier te associëren met het zure gevoel dat momenteel overheerst rond de Vivaldi-coalitie federaal: hij zou cd&v nationaal een ander elan kunnen geven. En in Vlaams-Brabant loopt hij dan niet in de weg van voorzitter Sammy Madhi (cd&v) die zelf ook een lijst zal moeten trekken.
• Bovendien hebben Beke en Geens een goede relatie: het is niet ondenkbaar dat beiden er onderling wel uit raken.

The Big Picture: Met Crevits die niet opzij gaat, openen zich meerdere mogelijkheden voor coalitievorming, op Vlaams niveau.

• Tussen voorzitter en minister werd duidelijk goed doorgepraat. “Als ik enkel goed ben voor mijn stemmen nog eens, dan hoeft het niet“, zo gaf Crevits daarbij aan. Met andere woorden: ze zal ook na de verkiezingen een woordje meepraten in de aanpak. En dat betekent onvermijdelijk dat ook cd&v zich niet zomaar aan de kant parkeert op Vlaams niveau.
• Daarbij rekende men op het partijhoofdkwartier van cd&v nogal voluntaristisch op het feit dat een coalitie met vier partijen nodig zal zijn, mathematisch, op Vlaams niveau. In dat scenario is cd&v altijd nodig, en kan Mahdi zich hard opstellen.
• Maar zeker bij N-VA zijn de relaties met Mahdi volledig verstoord: er is nog weinig vertrouwen dat er zaken vallen te doen met de jonge voorzitter. In die mate dat een coalitie met drie partijen haast automatisch cd&v aan de kant zou lijken te zetten, voor het Vlaams niveau, als het van Bart De Wever (N-VA) en co afhangt.
• In die dans springt Crevits nu ook: zij heeft er nooit een geheim van gemaakt dat ze liever een coalitie wilde (en ook in de toekomst wel wil) met de socialisten en N-VA. En ook voor Conner Rousseau (Vooruit) levert dat een linkser geheel op, dan met de liberalen. De banden tussen Crevits en Rousseau zijn bovendien goed. Als Crevits dus, eerder dan Mahdi, straks de Vlaamse schaakpartij mag en kan leiden, verandert dat plots wel heel de dynamiek.

Om te volgen: De discussies over de fiscale hervorming gaan door. De deadline verschuift toch stilletjes naar 21 juli.

• Gisteren een stevige marathon, met vergaderingen op de middag en ’s avonds over de fiscale hervorming. “Het was constructief”, zo laat een vicepremier weten. Witte rook is er nog lang niet.
• Sommigen hopen erop om dat dit weekend wel te krijgen: zaterdag én zondag zijn nieuwe vergadersessie gepland. Premier Alexander De Croo (Open Vld) blijft dus vol gas geven, met in het kielzog minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v), de bezieler van de hervorming.
• Maar over de deadline, die sommigen zelfs op vandaag, voor de plenaire vergadering in de Kamer al zagen, sust men nu toch wat vanuit de Zestien. Daar ziet men “eerder de landing ergens voor 21 juli”. Kwestie van geen onnodige druk te creëren.

Te verwachten: Tom Ongena neemt afscheid van de kritische kabinetschef van de partij, Caroline Deiteren moet gaan.

• Nieuwe bazen, nieuwe wetten. En dus neemt Tom Ongena een nieuwe woordvoerder maar vooral ook een nieuwe politiek directeur, of ‘kabinetschef’ voor de partij. Bij voorganger Egbert Lachaert (Open Vld) speelde achter de schermen Caroline Deiteren, die van Unizo kwam, immers een stevige rol.
• Deiteren onderhandelde mee de Vivaldi-akkoorden en was de inhoudelijke waakhond van Lachaert, ook voor regeringsdossiers. Het is een publiek geheim dat zij toch wat donkerblauwer was, en onder meer over de pensioenhervorming en recent de fiscale hervormingen regelmatig intern een kritische stem ten opzichte van het regeringswerk liet horen. Zij moet nu plaatsmaken voor Ongena. Die loopt vandaag ook langs in de fracties.
• Zeker in de Kamerfractie, altijd het bastion geweest van Lachaert, zal dat toch stevig worden: daar zitten wel een pak mensen die toch ook kritisch naar het regeringswerk kijken. De Vlaamse fractie van Open Vld, waar Ongena uitkomt, staat bekend als veel meer ‘lichtblauw’, met een affiniteit voor centrumkoers, eerder dan rechts-liberaal.

Te verwachten (bis): De Kamer tikt fors (nu ja, fors) Kamerlid Tim Vandenput (Open Vld) op de vingers.

• Vorige week was het hard tegen onzacht in de Kamer, over de Iran-affaire en minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR). Daarbij was het nieuws dat de moeder van twee opposanten van het regime in Iran was gearresteerd in het thuisland, olie op het vuur.
• Maar dat leidde tot een frontale botsing tussen N-VA en Open Vld in de Kamer. Kamerlid Tim Vandenput (Open Vld) gebruikte in het debat immers een geheim document, en viel daarbij de Iraniërs frontaal aan. “Uit die documenten van Staatsveiligheid zou blijken dat een van de twee broers die vernoemd worden in Het Laatste Nieuws illegaal in dit land verblijft, wat hem een duidelijk motief geeft om hier politiek asiel aan te vragen”, zo stelde hij fel.
• Theo Francken (N-VA) had het over “een aanval ad hominem op een Iraanse opposant”, en “leugens over de illegale status van die man”, “een asielzoeker in procedure is geen illegaal”. Maar hij diende ook klacht in bij de Kamer tegen Vandenput, omdat die zomaar uit het rapport van de Staatsveiligheid citeerde, en dan nog foutief.
• De Kamer boog zich in de Conferentie van de voorzitters over de zaak, en geeft Francken nu gelijk. “Een Kamerlid wees op een nota van Staatsveiligheid die naar de Kamerleden was gestuurd met de vermelding “beperkte verspreiding”, zodat de nota vertrouwelijk moest behandeld worden”, zo staat in het verslag.
• “Dat de feiten ook in de pers vermeld werden, doet niets af aan de noodzaak en plicht van Kamerleden om de vertrouwelijkheid in acht te nemen.” Vandenput krijgt nu een boze brief van Kamervoorzitter Eliane Tillieux (PS): veel meer kan de Kamer niet opleggen, qua sanctie. 

Genoteerd: Superminister Valérie Glatigny (MR), die negen bevoegdheden jongleerde, stapt op. Ongetwijfeld een fikse knauw voor haar MR en voorzitter Georges-Louis Bouchez.

• In een brief op sociale media kondigt Glatigny aan na vier jaar te stoppen als minister van Hoger Onderwijs, Onderwijs voor Sociale Promotie, Universitaire Ziekenhuizen, Hulpverlening aan de Jeugd, Justitiehuizen, Jeugd, Sport en Promotie van Brussel. De Waalse, een van de vijf leden van de Franse gemeenschapsregering onder leiding van minister-president Pierre-Yves Jeholet (MR) geeft aan dat ze binnenkort een medische ingreep moet ondergaan. “Dit vereist een rustperiode die onverenigbaar is met het beheer van mijn negen vaardigheden.”
• Vandaag nog zal Glatigny haar ontslag aanbieden aan het Parlement Wallonië-Brussel, achter de schermen werkt de MR al aan een opvolger. En het moet snel gaan: vrijdag om 10u staat een persconferentie gepland, waar voorzitter Georges-Louis Bouchez, geflankeerd door Glatigny, haar opvolger zal benoemen.
• Met Glatigny vertrekt opnieuw een zwaargewicht binnen de partij, en de vraag is maar wat de impact zal zijn op de aankomende verkiezingen. De Brusselse geldt als een opkomende ster binnen de partij, en zou hoog moeten staan op de kieslijsten in Brussel. Een aderlating dus voor Bouchez.
• De vraag is wie het gat zal vullen: Alexia Bertrand stapte over naar Open Vld om er Eva De Bleeker te kunnen opvolgen als staatssecretaris van Begroting. Uiteraard is er de populaire Sophie Wilmès (MR). Zij nam een stap terug om voor haar zieke echtgenoot te zorgen, maar trekt wel volgend jaar de Kamerlijst. Bij Hadja Lahbib, haar vervanger als minister van Buitenlandse Zaken en ook van Brussel, is het afwachten hoe zij, na de hele Iran-affaire, het laatste jaar Vivaldi verder verteert. Glatigny was in elk geval een optie, om ook fors uit te spelen.

Gezellig: premier Alexander De Croo (Open Vld) krijgt zowaar Viktor Orbán als overbuur.

• Wie vanuit het dakraam van de Wetstraat 16 kijkt, zal binnenkort nieuwe buren zien. Het pand op Wetstraat 9, schuin tegenover de 16, is verkocht aan de Hongaarse overheid. Dat blijkt uit onderzoek van De Tijd en het Hongaarse dagblad Népszava.
• “Het gebouw zal dienen als representatieve locatie voor verschillende events tijdens het EU-voorzitterschap”, zegt een woordvoerder van de Hongaarse ambassade. Hongaars president Orbán staat erom bekend een sceptische of zelfs averechtse houding in te nemen tegenover Europa. Wanneer Brussel in 2024 dan ook het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie erbij neemt, hebben de Hongaren een voet aan de grond van een stad die Europees van symbolisch en strategisch belang is.
• Wat het prijskaartje exact bedroeg, laten de Hongaren in het midden. Maar de vorige eigenaar was de Franse miljardair Gilles Martin en twee Brusselse vastgoedexperts schatten de marktwaarde tussen de 5 en 7 miljoen. Het Hongaarse parlement kende volgens een publiek document ook al ruim 5 miljoen euro toe aan de renovatie ervan. Samen dus meer dan 10 miljoen.