‘Het wordt een keuze om dik te zijn’ stelde iemand recent, toen de rage van anti-obesitas medicijnen ter sprake kwam, die niet alleen de wereld veroveren maar ook de beurzen beroeren. Novo Nordisk en Eli Lilly werden op korte termijn de sterren van de financiële markten. Maar zij zullen niet de enige winnaars zijn. Ook de grote voedingsgiganten zullen er garen bij spinnen hoewel dit vandaag nog niet zo lijkt. Zal deze rage echt het einde betekenen van de obesitas-epidemie?

Denemarken boven

Je kan de farmareuzen veel verwijten, van groot winstbejag tot, volgens kwatongen, een gebrek aan ethiek, maar waar ze zeer sterk in zijn, is bestaande grote trends om te zetten in een winstmachine. Terwijl we nog maar net bekomen waren van het coronavirus, – wie herinnert zich nog Biontech, de vorige lieveling van de beursanalisten, dat ondertussen 75% van zijn waarde is kwijtgespeeld? – is de grote nieuwe hype al aan de gang.

De 2 grote winnaars vandaag zijn het Deense Novo Nordisk en het Amerikaanse Eli Lilly. Novo Nordisk, de producent van Wegovy en Ozempic, is zelfs het hoogst gewaardeerde bedrijf van Europa en overklast het al jaren onoverwinnelijk geachte LVMH van Bernard Arnault.

Een reëel probleem

Het lijdt geen twijfel dat obesitas een enorm en globaal probleem is, waardoor een heel groot deel van de bevolking niet meer lijdt aan een tekort aan eten maar vooral niet kan stoppen met eten.

Volgens de ‘World Obesity Atlas’ zal tegen 2035 meer dan de helft van de wereldbevolking met overgewicht kampen en bijna 1 op 4 obers zijn. Dit betekent dat ze een BMI- Body Mass Index zullen hebben die hoger is dan 30. In de VS is vandaag al 40% obees en heeft 11% Type diabetes 2.

Deze hype is echt anders

Ozempic is al sinds 2017 op de markt in de VS, en wordt voorgeschreven als medicijn tegen Diabetes Type 2. Nu wordt het echter ook aangeraden voor mensen met een beperkt overgewicht. Wegovy en Rybelsus zijn twee andere bestsellers die gretig afname vinden, niet alleen bij diabetespatiënten maar vooral bij heel wat mannen en vrouwen die al jaren van het ene naar het andere dieet hoppen.

Deze medicijnen zijn wel voorbehouden aan een zekere elite, die over voldoende geld beschikken om zich deze kuren te veroorloven. Vandaag zijn deze medicijnen echt duur en niet weggelegd voor zij die dit ze het meest nodig hebben, omdat ze niet worden terugbetaald. 

En het mag gezegd: er zijn al heel wat wondermiddelen de revue gepasseerd. Twintig jaar geleden was het ‘Atkins-dieet’ de norm der dingen, vervolgens was er het proteïnedieet – met Bart De Wever als voornaamste ‘influencer’ -en nu is ‘tussentijds vasten’ de grote revolutie.

Het grote verschil met deze vorige hypes is fundamenteel: de pillen zorgen ervoor dat je eetlust afremt en men het gevoel krijgt voldaan te zijn. Je moet je niet inhouden en dat is natuurlijk wel heel wat gemakkelijker. 

Zelfs de dieetindustrie geeft het op 

In eerste instantie kan men zich afvragen of andere dieetformules nog wel een rol kunnen spelen. De rijkste Belg Eric Wittouck dankt zijn fortuin aan de Weight Watchers, de meest prominente vertegenwoordiger van de dieetrage. Die heeft het eigenlijk al opgegeven want zij adviseren zelf dat je best die medicijnen neemt. De beurs heeft hen dan ook afgestraft.

Maar de voedingsindustrie heeft veel meer weerstand

Voorlopig heeft de voedingsindustrie ook een lichte tik gekregen omdat deze medicijnen er zouden voor zorgen dat we heel wat minder ‘fast food’ en ‘junkfood’ zouden eten. PepsiCo en Coca-Cola bijvoorbeeld hebben sinds de hype hun koersen zien dalen, al zijn ze nu al aan het herstellen. 

Gedragsverandering: Zijn we er klaar voor?

Zelfs The Economist heeft hier zijn twijfels over. Zoals het geval is in de sport, waar het eenzelfde elite is die almaar meer sport doet en almaar extremer, terwijl het gros van de bevolking er niet in slaagt om actief te zijn, staat of valt het langetermijnsucces samen met een fundamentele gedragsverandering. Dat is een essentiële basisvoorwaarde. Deze pillen of spuiten werken het best als je je voedingspatroon aanpast en meer beweegt.

Dit laatste valt nog af te wachten. Indien dit niet het geval is, zullen die medicijnen slechts een tijdelijke oplossing zijn. Alle klinische testen geven aan, dat als je stopt met de inname, je teruggaat naar je oorspronkelijk gewicht als je je eetgedrag niet fundamenteel hebt aangepast. En daar wringt het schoentje

Het verschil tussen willen en kunnen

Zoals altijd is de vraag of de Pink Floyd hymne-‘comfortably numb’ ook hier de staat van de mensheid beschrijft. De gamesindustrie houdt ons bezig, sociale media controleren onze psyche en nu zorgen pillen ervoor dat we onze eetlust onder controle houden, omdat we de illusie hebben dat er nu een gegarandeerde oplossing is. 

Wilskracht is het grootste slachtoffer. De voedingsindustrie verdient zo veel geld aan geraffineerd voedsel dat zij hier niet mee kunnen of willen stoppen. Zoals Ramon Laguarta, de grote baas van Pepsico, stelde in een interview op 10 oktober dit jaar: “Wij maken ons niet te veel zorgen.” En hij heeft waarschijnlijk gelijk.