In het nieuws. Voormalig Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Fiona Hill zei recent dat “het verzet van de landen van het Global South tegen de solidariteitsoproepen van Europa en de VS voor Oekraïne een open rebellie vormen”.

• Een Indiase gesprekspartner trad haar bij toen het ging over de oorlog in Oekraïne: “Dat is jullie conflict! Wij hebben andere dringende zaken, onze eigen problemen. We staan aan de kant van ons eigen land. En waar waren jullie toen dingen fout gingen voor ons?”

In een essay voor de Duitse nieuwssite The Pioneer gaat Gabriel Sigmar dieper in op het fenomeen. Hij was minister van Buitenlandse Zaken in het derde kabinet van Angela Merkel.

‘America First’ wordt ‘Americans First’

Zoom in. Vroeger kenden we de ongelijke verdeling van kansen, gezondheid, onderwijs en rijkdom tussen het “rijke Noorden” en het meestal armere “Zuiden.” 

• Na het begin van de globalisering en de “Washington Consensus”, die volgde op de implosie van de Sovjet-Unie, gingen we ervan uit dat landen zich zouden richten op één grote wereldmarkt. Dat bracht welvaartsgroei voor velen, aldus Gabriel.
  • The Economist berekende dat het aantal mensen dat in extreme armoede leefde tussen 1980 en 2020 daalde van meer dan 40 naar 8 procent.
• Tot eerder dit jaar Jake Sullivan, de veiligheidsadviseur van de Amerikaanse president, zei dat die tijd voorbij is. De VS en hun vrienden gaan nu vooral kijken naar wat goed is voor hun eigen middenklasse. ‘America First’ wordt zo ‘Americans First’. De globalisering zoals we die kenden, wordt niet meer zo actief gestimuleerd, schrijft de Duitser.
• Ook China is uit het rijtje van opkomende landen gestapt en is een economische grootmacht op zich geworden.
  • Daardoor is het “Zuiden” niet langer een homogene groep, maar wordt het nu vooral gezien als een politiek concept. Het staat voor degenen die zich niet meer willen laten leiden door de economische globalisering van het “Westen”.

Ontwikkelingslanden blijven uiterst kwetsbaar

Zoom out. De gevolgen zijn best heftig.

• Door de COVID-19-pandemie zijn we volgens de VN jaren van vooruitgang in ontwikkeling weer kwijtgeraakt.
• De inflatie treft vooral de ontwikkelingslanden.
• De klimaatcrisis doet er nog een schepje bovenop en de wereldwijde middenklasse krimpt.
• Voedselonzekerheid zal toenemen, omdat de voedselvoorziening verstoord wordt door de Russisch-Oekraïense oorlog en inflatie de koopkracht aantast.
• Onzekerheid zal meer regeringen aanzetten tot het opleggen van protectionistische handelsbeperkingen.
• Hoge gasprijzen zullen de productie van meststoffen bedreigen. Dat zal de kosten voor landbouwers verhogen, wat de voedselprijzen zal opdrijven.

Westen wil de internationale discussie domineren, maar ook zijn problemen aan anderen opleggen

Conclusie. Gabriel Sigmar besluit door te stellen dat het (Duitse) buitenlandbeleid met zijn neiging om zijn eigen moraliteit te verheffen, moet oppassen om niet dezelfde fout (als Sullivan) te maken.

• Niemand mag in het buitenlands beleid zijn eigen waarden vergeten of verhullen.
• Maar wie probeert ze als enige maatstaf te gebruiken om anderen te beoordelen, wordt al snel het slachtoffer van de momenteel zichtbare open muiterij tegen wat wordt waargenomen als het “collectieve Westen”, dat weliswaar de internationale discussie domineert en zijn problemen aan anderen oplegt, maar tegelijkertijd de prioriteiten van anderen met betrekking tot gezondheid, armoedebestrijding, economische ontwikkeling en de noodzakelijke kwijtschelding van schulden opzij schuift. (as)